Szymon Tenenbaum

Szymon Tenebaum
Ilustracja
Szymon Tenebaum
Data i miejsce urodzenia31 stycznia 1892
Warszawa
Data i miejsce śmierci28 listopada 1941
Warszawa
Zawód, zajęcieentomolog, pedagog
Część zbiorów Szymona Tenenebauma w willi Pod Zwariowaną Gwiazdą na terenie Ogrodu Zoologicznego w Warszawie
Grób Szymona Tenenbauma na cmentarzu żydowskim w Warszawie

Szymon Tenenbaum (ur. 31 stycznia 1892 w Warszawie[1], zm. 28 listopada 1941[2] tamże) – polski entomolog i pedagog narodowości żydowskiej.

Życiorys

Ukończył Gimnazjum J. Kreczmara w Warszawie. W 1911 podjął studia przyrodnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim, wśród jego wykładowców był m.in. Henryk Ferdynand Hoyer. W 1932 obronił doktorat na Uniwersytecie Wileńskim. Był nauczycielem, następnie dyrektorem gimnazjum żydowskiego w Warszawie.

Zajmował się m.in. chrząszczami Balearów (po raz pierwszy przebywał tam w 1913 na kilkumiesięcznej kuracji), wyniki swych prac ogłosił w pięciu publikacjach (m.in. Fauna koleopterologiczna Wysp Balearskich, 1915[1]). Odbywał podróże naukowe m.in. do Brazylii, Meksyku i Palestyny. Pracował w pracowni zoologicznej Towarzystwa Naukowego Warszawskiego i Państwowym Muzeum Zoologicznym. Wspólnie ze Stanisławem Michałem Sumińskim opublikował Przewodnik zoologiczny po okolicach Warszawy (1921). Inne jego publikacje to Chrząszcze (Coleoptera) zebrane w Ordynacyi Zamoyskiej w gub. Lubelskiej i Przybytki do fauny chrząszczów Polski od 1913 roku, ponadto Tenenbaum inwentaryzował pod względem występowania chrząszczy (Coleoptera) następujące regiony: Mazowsze, Puszczę Białowieską, Wyżynę Lubelską, Podole i Pieniny[3].

Rozpoczęte przed II wojną światową prace kontynuował od 1940 w getcie warszawskim, pisząc artykuły, prowadząc zapiski entomologiczne i kolekcjonując owady. W tym czasie zaginęły rękopisy monograficzne chrząszczy Podola i Pienin opracowane wraz z Romanem Kuntze[3]. Przyrodnicy, przyjaciele Tenenbauma (m.in. Jan Żabiński), przygotowali jego ucieczkę, jednakże odmówił on wyjścia z getta. Zmarł z wycieńczenia 29 czerwca 1941. Został pochowany na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej[4].

Jego kolekcja zawierająca ok. 0,5 mln okazów owadów została przeoczona podczas rabunku warszawskiego Ogrodu Zoologicznego przez oddziały SS. W 1944, trzy tygodnie przed powstaniem warszawskim, zbiory te przeniesiono do Muzeum Zoologicznego, gdzie ocalały. Po wojnie wdowa Eleonora Tenenbaum-Krajewska (1892–1967), zgodnie z wcześniejszym życzeniem jej męża, przekazała zbiory na własność Muzeum Zoologicznemu w Warszawie. Niewielka część kolekcji jest eksponowana w willi Pod Zwariowaną Gwiazdą znajdującej się na terenie Ogrodu Zoologicznego[5].

Przypisy

  1. ↑ a b Stanisław Zieliński, Mały słownik pionierów polskich kolonialnych i morskich : podróżnicy, odkrywcy, zdobywcy, badacze, eksploratorzy, emigranci – pamiętnikarze, działacze i pisarze migracyjni, Warszawa: Inst. Wyd. Ligi Morskiej i Kolonialnej, 1933.
  2. ↑ Nekrolog Szymona Tenenbauma, Archiwum Ringelbluma, Żydowski Instytut Historyczny.
  3. ↑ a b Marek Bunalski, Jerzy J. Lipa, Janusz Nowacki. Almanach Entomologów Polskich XX wieku (red.). „Wiadomości Entomologiczne”. XX (suplement), s. 204–205, 2001. 
  4. ↑ Grób Szymona Tenenbauma w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie.
  5. ↑ Willa. W: Miejski Ogród Zoologiczny w Warszawie [on-line]. zoo.waw.pl. [dostęp 2018-06-09].

Bibliografia

  • Bunalski M., Lipa J. J., Nowacki J., 2001 „Almanach entomologów polskich XX wieku”. Wiadomości Entomologiczne XX, Suplement
  • Stanisław Feliksiak: Słownik biologów polskich. Warszawa: Państwowe Wyd. Naukowe, 1987, s. 544. ISBN 83-01-00656-0.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Willa Pod Zwariowaną Gwiazdą Fragment kolekcji Szymona Tenenbauma.jpg
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Ogród Zoologiczny w Warszawie, willa Pod Zwariowaną Gwiazdą. Fragment kolekcji owadów Szymona Tenenbauma
Szymon Tenebaum Polish entomologist.jpg
Szymon Tenenbaum, Polish entomologist