Szyszkowiec olbrzymi

Szyszkowiec olbrzymi (Cordylus giganteus lub Smaug giganteus^[2]) – gatunek jaszczurki z rodziny jaszczurek kolczastych (Cordylidae).

Opis: Posiada dość dużą głowę, pokrytą regularnymi tarczkami, której tylna krawędź na pograniczu karku otoczona jest przez rząd pojedynczych, dużych, trójkątnych i zachodzących na siebie łusek tworzących coś w rodzaju wieńca. Tułów jaszczurki jest spłaszczony i płynnie przechodzi w gruby, masywny ogon, nieco dłuższy od reszty ciała i niezdolny do autotomii. Odnóża gada są bardzo dobrze rozwinięte. Grzbiet pokryty jest przez szerokie, regularne pierścienie, uformowane przez jednakowo długie, silnie wręgowane, trójkątne łuski tworzące rodzaj twardego, rogowego pancerza. Najdłuższe i najostrzejsze łuski znajdują się na ogonie. Wiele regularnie ułożonych, skierowanych w tył rogowych zadziorków pokrywających całą część grzbietową zwierzęcia przypomina długą, wąską szyszkę, której gad zawdzięcza swoją nazwę. Łuski na części brzusznej są małe, płaskie i delikatne, w związku z czym nie chronią tak dobrze przed urazami jak grzbiet.

Biotop: Żyje w koloniach. Kopie nory w pylastych glebach na obszarach półpustynnych oraz często występuje na terenach skalistych.

Zachowanie: Szuka kryjówek w rozpadlinach i szczelinach skalnych. Wciskanie się do nich umożliwia spłaszczony tułów, zaś zadzierzyste łuski grzbietowe zakotwiczają je o stosunkowo gładkie ściany kryjówki i utrudniają drapieżnikowi wyjęcie jaszczurki z ukrycia. W razie niebezpieczeństwa i braku bezpiecznych schronień, szyszkowiec zwija się w najeżony ostrymi łuskami kłębek, szczelnie oplatając całe ciało ogonem i chwytając jego koniec w pyszczek, przytrzymując go dodatkowo przednimi odnóżami. W ten sposób chroni swój delikatny brzuch.

Rozmnażanie: Szyszkowce olbrzymie są jajożyworodne. Samica rodzi w jednym miocie od 2 do 4 młodych. Młode jaszczurki mające niewykształcony rogowy pancerz, mogą liczyć na schronienie w norze matki.

Przypisy

↑ Cordylus giganteus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
↑ Edward L. Stanley, Aaron M. Bauer, Todd R. Jackman, William R. Branch i P. Le Fras N. Mouton. Between a rock and a hard polytomy: Rapid radiation in the rupicolous girdled lizards (Squamata: Cordylidae). „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 58 (1), s. 53–70, 2011. DOI: 10.1016/j.ympev.2010.08.024. (ang.).

Włodzimierz Juszczyk: Gady i płazy. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1986. ISBN 83-214-0464-2.
Smaug giganteus (SMITH, 1844). The Reptile Database. [dostęp 2013-01-05]. (ang.).

Strona poświęcona tematyce szyszkowca olbrzymiego. cordylusgiganteus.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-02-08)]. (ang.)