Tężnie w Ciechocinku
 nr rej. A/1399 z 28.10.1958 i z 17.02.1981 | |
 Tężnia nr III zakończona wiatrakiem | |
| Państwo | |
|---|---|
| Rozpoczęcie budowy | 1827 |
| Ukończenie budowy | 1854 |
Położenie na mapie Ciechocinka  | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  (c) SANtosito, CC BY-SA 4.0 | |
Położenie na mapie powiatu aleksandrowskiego  | |
 52°53′10″N 18°46′56″E/52,886111 18,782222 | |
Tężnie w Ciechocinku – zespół trzech tężni solankowych, wzniesionych w XIX wieku w Ciechocinku, w województwie kujawsko-pomorskim. Jest to największa tego typu drewniana konstrukcja w Europie[1]. Zespół tężni i warzelni soli wraz z parkami Tężniowym i Zdrojowym stanowi Pomnik Historii.
Historia
Ciechocińskie tężnie zostały zaprojektowane przez profesora Akademii Górniczej w Kielcach Jakuba Graffa, w oparciu o źródła solanki odkryte tu jeszcze w drugiej połowie XVIII wieku, chociaż miejscowa ludność wydobyciem i warzeniem soli zajmowała się już w XIII wieku na mocy zezwoleń danych przez Konrada I mazowieckiego.
Tężnia numer I o długości 648 metrów, pojemności 5000-5800 m3 i tężnia numer II o długości 719 metrów, pojemności ok. 6000-6300 m3 zbudowane zostały w latach 1824-1828, tężnia numer III o długości 333 metrów, pojemności ok. 2900 m3 powstała w 1859. Podstawę tężni stanowią wbite w ziemię dębowe pale w liczbie około 7000, na których spoczywa wanna o szerokości 9 m i głębokości 1 m. Nad nią znajduje się drewniana konstrukcja świerkowo-sosnową o wysokości 13 metrów na jarzmach wypełnioną tarniną, po której spływa solanka. Ustawione w kształcie podkowy o łącznej długości 1741,5 metrów i każda o wysokości 15,8 metrów. Solanka o stężeniu 5,8% pompowana jest ze źródła nr 11 (tzw. fontanna Grzybek) z głębokości 414,58 m i wtłaczana na szczyt tężni do specjalnych korytek. Dalej solanka przesącza się po ścianach tężni po tarninie spływa do wanny. Pod wpływem wiatru i słońca paruje, tworząc mikroklimat obfitujący w jod, sód, chlor, brom, dzięki czemu powstało tu naturalne, lecznicze inhalatorium[2].
Tężnie stanowią drugi etap w procesie produkcji soli, gdzie następuje stopniowe zwiększanie stężenia solanki. Najmniejsze stężenie jest na tężni nr I (9%), tężnia nr III (16%) a największe na tężni nr II (30%), stąd solanka rurociągami płynie do warzelni soli (trzeci etap produkcji soli) gdzie produkowana jest sól, szlam i ług leczniczy. Pierwszym etapem w procesie produkcji soli jest pompowanie solanki ze źródła nr 11 "fontanna Grzybek". Tężnie działają również niczym gigantyczny filtr powietrza. W 1996 roku w szlamie i soli z tężni w Ciechocinku wykryto radioaktywne izotopy cezu (Cs-134 i Cs-137) pochodzące z katastrofy elektrowni jądrowej w Czarnobylu (1986), jednak ich stężenie w tych produktach nie stanowiło zagrożenia dla zdrowia ludzi[3].
W 2017 r. zespół tężni i warzelni soli wraz z parkami Tężniowym i Zdrojowym został wpisany na listę Pomników Historii[4].
W 2019 Uzdrowisko Ciechocinek pozyskało z funduszy europejskich 15 mln zł na renowację tężni (całkowity koszt zadania: 21,6 mln zł). Projekt „Modernizacja i rozbudowa infrastruktury zespołu tężni w Ciechocinku” objął remont tężni nr 1 (wymiana tarniny), tężni nr 3 (remont generalny: wymiana elementów konstrukcyjnych i wzmocnienie fundamentów) oraz budynku przepompowni solanki, a także ścieżek oraz terenu przy tężniach i przepompowni. Przeprowadzone zostaną również prace ogrodnicze terenów zielonych oraz zainstalowana zostanie instalacja do podświetlania tężni w porze nocnej[5]. Prace, przewidziane na okres marzec 2020 - grudzień 2021[6], rozpoczęto od tężni nr 3. Do remontu tężni nr 1 przystąpiono we wrześniu 2020[7].
Galeria
Tężnia numer 3
Tężnia numer 1
Tężnia numer 2
Fragment tężni nr 3 podczas remontu. Widoczny brak tarniny służącej do odparowania solanki. 28 listopada 2020.
Zobacz też
- Tężnie w Inowrocławiu
- Tężnia w Grudziądzu
Przypisy
- ↑ Ciechocinek.pl – Tężnie
- ↑ Ignacy Tłoczek, Polskie Budownictwo Drewniane, Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk: Ossolineum, 1980, s. 159-160, ISBN 83-04-00678-2.
- ↑ H. L. Oczkowski, i inni (1996) Chernobyl fall out in salt from Ciechocinek, Poland. Radiation Measurements 26(5): 743-745. (DOI:10.1016/S1350-4487(97)82890-9) ; http://repozytorium.umk.pl/handle/item/1635
- ↑ 11 nowych Pomników Historii
- ↑ Tężnie w Ciechocinku będą remontowane za prawie 22 mln zł
- ↑ Tężnie w Ciechocinku do remontu. Za prawie 22 mln zł
- ↑ Tężnie w Ciechocinku będą jak nowe. Remont trwa
Linki zewnętrzne
- Galeria tężni w Ciechocinku
- Widok z kamery na Tężnie w Ciechocinku. ciechocinek.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-17)].
- Wirtualny spacer po tężniach w Ciechocinku
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
(c) SANtosito, CC BY-SA 4.0
Location map of Kuyavian-Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 53.83 N
- S: 52.28 N
- W: 17.16 E
- E: 19.88 E
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Logo Pomników Historii Polski
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Aleksandrów County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
- N: 52.94 N
- S: 52.62 N
- W: 18.49 E
- E: 18.95 E
Autor:
Mapa miasta Ciechocinek, Polska
Autor: Lukasz Gorzel, Licencja: CC BY-SA 4.0
Renovation of Graduation Towers #3 and #1 scheduled for 2020-2021.
