Tężnie w Ciechocinku

Tężnie w Ciechocinku
Symbol zabytku nr rej. A/1399 z 28.10.1958 i z 17.02.1981
Ilustracja
Tężnia nr III zakończona wiatrakiem
Państwo

 Polska

Rozpoczęcie budowy

1827

Ukończenie budowy

1854

Położenie na mapie Ciechocinka
Mapa konturowa Ciechocinka, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Tężnie w Ciechocinku”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Położenie na mapie powiatu aleksandrowskiego
Mapa konturowa powiatu aleksandrowskiego, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Tężnie w Ciechocinku”
Ziemia52°53′10″N 18°46′56″E/52,886111 18,782222

Tężnie w Ciechocinku – zespół trzech tężni solankowych, wzniesionych w XIX wieku w Ciechocinku, w województwie kujawsko-pomorskim. Jest to największa tego typu drewniana konstrukcja w Europie[1]. Zespół tężni i warzelni soli wraz z parkami Tężniowym i Zdrojowym stanowi Pomnik Historii.

Historia

Ciechocińskie tężnie zostały zaprojektowane przez profesora Akademii Górniczej w Kielcach Jakuba Graffa, w oparciu o źródła solanki odkryte tu jeszcze w drugiej połowie XVIII wieku, chociaż miejscowa ludność wydobyciem i warzeniem soli zajmowała się już w XIII wieku na mocy zezwoleń danych przez Konrada I mazowieckiego.

Tężnia numer I o długości 648 metrów, pojemności 5000-5800 m3 i tężnia numer II o długości 719 metrów, pojemności ok. 6000-6300 m3 zbudowane zostały w latach 1824-1828, tężnia numer III o długości 333 metrów, pojemności ok. 2900 m3 powstała w 1859. Podstawę tężni stanowią wbite w ziemię dębowe pale w liczbie około 7000, na których spoczywa wanna o szerokości 9 m i głębokości 1 m. Nad nią znajduje się drewniana konstrukcja świerkowo-sosnową o wysokości 13 metrów na jarzmach wypełnioną tarniną, po której spływa solanka. Ustawione w kształcie podkowy o łącznej długości 1741,5 metrów i każda o wysokości 15,8 metrów. Solanka o stężeniu 5,8% pompowana jest ze źródła nr 11 (tzw. fontanna Grzybek) z głębokości 414,58 m i wtłaczana na szczyt tężni do specjalnych korytek. Dalej solanka przesącza się po ścianach tężni po tarninie spływa do wanny. Pod wpływem wiatru i słońca paruje, tworząc mikroklimat obfitujący w jod, sód, chlor, brom, dzięki czemu powstało tu naturalne, lecznicze inhalatorium[2].

Tężnie stanowią drugi etap w procesie produkcji soli, gdzie następuje stopniowe zwiększanie stężenia solanki. Najmniejsze stężenie jest na tężni nr I (9%), tężnia nr III (16%) a największe na tężni nr II (30%), stąd solanka rurociągami płynie do warzelni soli (trzeci etap produkcji soli) gdzie produkowana jest sól, szlam i ług leczniczy. Pierwszym etapem w procesie produkcji soli jest pompowanie solanki ze źródła nr 11 "fontanna Grzybek". Tężnie działają również niczym gigantyczny filtr powietrza. W 1996 roku w szlamie i soli z tężni w Ciechocinku wykryto radioaktywne izotopy cezu (Cs-134 i Cs-137) pochodzące z katastrofy elektrowni jądrowej w Czarnobylu (1986), jednak ich stężenie w tych produktach nie stanowiło zagrożenia dla zdrowia ludzi[3].

W 2017 r. zespół tężni i warzelni soli wraz z parkami Tężniowym i Zdrojowym został wpisany na listę Pomników Historii[4].

W 2019 Uzdrowisko Ciechocinek pozyskało z funduszy europejskich 15 mln zł na renowację tężni (całkowity koszt zadania: 21,6 mln zł). Projekt „Modernizacja i rozbudowa infrastruktury zespołu tężni w Ciechocinku” objął remont tężni nr 1 (wymiana tarniny), tężni nr 3 (remont generalny: wymiana elementów konstrukcyjnych i wzmocnienie fundamentów) oraz budynku przepompowni solanki, a także ścieżek oraz terenu przy tężniach i przepompowni. Przeprowadzone zostaną również prace ogrodnicze terenów zielonych oraz zainstalowana zostanie instalacja do podświetlania tężni w porze nocnej[5]. Prace, przewidziane na okres marzec 2020 - grudzień 2021[6], rozpoczęto od tężni nr 3. Do remontu tężni nr 1 przystąpiono we wrześniu 2020[7].

Galeria

Zobacz też

Przypisy

  1. Ciechocinek.pl – Tężnie
  2. Ignacy Tłoczek, Polskie Budownictwo Drewniane, Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk: Ossolineum, 1980, s. 159-160, ISBN 83-04-00678-2.
  3. H. L. Oczkowski, i inni (1996) Chernobyl fall out in salt from Ciechocinek, Poland. Radiation Measurements 26(5): 743-745. (DOI:10.1016/S1350-4487(97)82890-9) ; http://repozytorium.umk.pl/handle/item/1635
  4. 11 nowych Pomników Historii
  5. Tężnie w Ciechocinku będą remontowane za prawie 22 mln zł
  6. Tężnie w Ciechocinku do remontu. Za prawie 22 mln zł
  7. Tężnie w Ciechocinku będą jak nowe. Remont trwa

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Kuyavian-Pomeranian Voivodeship location map.svg
(c) SANtosito, CC BY-SA 4.0
Location map of Kuyavian-Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.83 N
  • S: 52.28 N
  • W: 17.16 E
  • E: 19.88 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Pomnik Historii logo.svg
Logo Pomników Historii Polski
Aleksandrów County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Aleksandrów County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 52.94 N
  • S: 52.62 N
  • W: 18.49 E
  • E: 18.95 E
Ciechocinek location map.svg
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa miasta Ciechocinek, Polska
Ciechocinek1.jpg
Autor: Mateuszgdynia, Licencja: CC BY-SA 4.0
Ciechocinek1
Ciechocinek2.jpg
Autor: Mateuszgdynia, Licencja: CC BY-SA 4.0
Ciechocinek2
Tężnia - Ciechocinek.JPG
Autor: Makary, Licencja: CC BY 2.5
Tężnia (Ciechocinek)
Teznia3Remont.jpg
Autor: Lukasz Gorzel, Licencja: CC BY-SA 4.0
Renovation of Graduation Towers #3 and #1 scheduled for 2020-2021.
Ciechocinek3.jpg
Autor: Mateuszgdynia, Licencja: CC BY-SA 4.0
Ciechocinek3