Tętnica tylna mózgu

Powierzchnia zewnętrzna półkuli mózgowej z wyróżnieniem obszarów unaczynienia tętnic mózgowych (obszar unaczynienia tętnicy tylnej mózgu na żółto).

Powierzchnia przyśrodkowa półkuli mózgowej z wyróżnieniem obszarów unaczynienia tętnic mózgowych (obszar unaczynienia tętnicy tylnej mózgu na żółto).

Tętnica tylna mózgu (łac. arteria cerebri posterior) – jest to parzysta końcowa gałąź tętnicy podstawnej.

Przebieg

Na początkowym odcinku naczynie otacza od przodu i boku konar mózgu, następnie kieruje się ku tyłowi i w bok na dolną powierzchnię płata skroniowego i dalej na powierzchnię dolną płata potylicznego. Gałęzie końcowe biegną w bruździe ostrogowej i bruździe ciemieniowo-potylicznej przechodząc na półkule mózgu.

Odgałęzienia

Tętnica tylna mózgu oddaje liczne odgałęzienia, które dzielą się na gałęzie naczyniówkowe, gałęzie środkowe oraz gałęzie korowe.

• gałęzie naczyniówkowe tylne - najczęściej występują dwie gałęzie naczyniówkowe tylne - gałąź boczna i przyśrodkowa, jednak ich liczba może dochodzić do czterech gałęzi.
  • gałąź naczyniówkowa tylna przyśrodkowa – od tętnicy tylnej mózgu odchodzi w jej początkowym odcinku, otacza konar mózgu biorąc udział w jego unaczynieniu, dalej biegnie w stropie komory trzeciej i dochodzi do naczyniówki komory bocznej. Unaczynia konary mózgu, pokrywę śródmózgowia, szyszynkę, wzgórze oraz sploty naczyniówkowe komory trzeciej i komór bocznych.
  • gałąź naczyniówkowa tylna boczna – zaopatruje sploty naczyniówkowe komory trzeciej i bocznej oraz częściowo wzgórze oraz jądro ogoniaste.
• gałęzie środkowe – dzieli się je na dwie grupy naczyń: grupę przyśrodkową i boczną.
  • grupa przyśrodkowa – są to tętnice odchodzące z początkowego odcinka tętnicy tylnej mózgu, wnikają do mózgowia poprzez istotę dziurkowaną tylną. Zakres unaczynienia obejmuje konary mózgu, niskowzgórze, podwzgórze. Największe odgałęzienia – tętnice wzgórzowo-dziurkowane dochodzą do wzgórza.
  • grupa boczna – jest to kilka tętnic (od 1 do 6) kolankowo-wzgórzowych. Do międzymózgowia wnikają między ciałami kolankowatymi, unaczyniają tylną część wzgórza oraz część torebki wewnętrznej.
• gałęzie korowe – są to gałęzie unaczyniające korę oraz istotę białą. Wyróżnia się gałęzie skroniowe i potyliczne.
  • gałęzie skroniowe – są to dwa lub trzy naczynia biegnące na dolnej powierzchni płata skroniowego.
  • gałęzie potyliczne – w płacie potylicznym tętnica tylna mózgu oddaje dwa końcowe odgałęzienia: tętnicę ostrogową, biegnącą w bruździe ostrogowej, oraz tętnicę ciemieniowo-potyliczną biegnącą w bruździe ciemieniowo-potylicznej.

Odmiany anatomiczne

Odmiany głównie dotyczą jej początkowego odcinka. W 10% tętnica tylna mózgu nie odchodzi od tętnicy podstawnej a od tętnicy szyjnej wewnętrznej^[1]. Wówczas pomiędzy tętnicą tylną mózgu a tętnicą podstawną może przebiegać wąska tętnica łącząca podstawno-mózgowa tylna^[1].

Znaczenie kliniczne

Zakres unaczynienia nabiera szczególnego znaczenia w przypadku choroby naczyniowej jaką jest udar mózgu. Objawy kliniczne w przypadku udaru w obrębie tętnicy tylnej mózgu:

• zaburzenia w obrębie jednej tętnicy^[2]:
  • niedowidzenie połowicze jednoimienne z zaoszczędzeniem widzenia centralnego lub niedowidzenie kwadrantowe. Ze względu na zaoszczędzone widzenie centralne pacjent może nie być świadomy niedowidzenia.
  • zespół Webera – jest to pniowy zespół naprzemienny z przeciwstronnym niedowładem połowiczym, tożstronnym uszkodzeniem nerwu okoruchowego (ustawienie gałki ocznej na zewnątrz i w dół).
  • zespół wzgórzowy – tzw. "udar czuciowy", objawia się bólami wzgórzowymi, przeczulicą, zaburzeniami czucia głębokiego.
• zaburzenia krążenia w obu tętnicach (zwykle ma charakter hemodynamiczny)^[2]:
  • ślepota korowa – wynika z uszkodzenia kory wzrokowej.
  • zespół amnestyczny – spowodowany niedokrwieniem obu hipokampów.
  • Zespół Parinauda – uszkodzenie nerwu okoruchowego, bloczkowego i pęczka podłużnego przyśrodkowego; objawia się brakiem reakcji źrenic na światło, porażenie ruchów gałek ocznych w górę i dół, przy zachowanej reakcji źrenic na zbieżność.
  • porażenie międzyjądrowe – wynika z uszkodzenia uszkodzeniem pęczka podłużnego przyśrodkowego; objawia się niemożnością przywiedzenia gałki ocznej po stronie uszkodzenia z jednoczesnym wystąpieniem oczopląsu w oku odwodzonym.

Przypisy

Bibliografia

• Adam Bochenek, Michał Reicher: Anatomia człowieka. T. IV. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1993, s. 427. ISBN 978-83-200-4251-1.
• Ryszard Podemski: Kompendium neurologii. Gdańsk: Via Medica, 2008, s. 245. ISBN 978-83-7555-054-2.