T-28

T-28 / T-28E
Czołg T-28 w fińskim Muzeum Czołgów Parola
Dane podstawowe
Państwo	ZSRR
Producent	Zakłady „Bolszewik” (prototyp) Zakłady Kirowskie w Leningradzie (produkcja seryjna)
Typ pojazdu	czołg średni
Trakcja	gąsienicowa
Załoga	6
Historia
Prototypy	1932
Produkcja	1933–1940
Egzemplarze	503
Dane techniczne
Silnik	1 silnik gaźnikowy, 12-cylindrowy, chłodzony cieczą V-12 M-17 lub M-17LO o mocy 500 KM
Transmisja	mechaniczna
Poj. zb. paliwa	660 l
Pancerz	z płyt walcowanych, nitowany, później spawany, grubość: 10–30 mm / 10–80 mm
Długość	7,37 m
Szerokość	2,87 m
Wysokość	2,625 m
Prześwit	0,30 m
Masa	24 400 – 28 500 kg / 32 500 kg
Moc jedn.	17,5-20,5 KM/t (T-28) 15,4 KM/t (T-28E)
Nacisk jedn.	0,66 kg/cm²
Osiągi
Prędkość	40–42 km/h (po drodze) / 35 km/h (w terenie)
Zasięg	180–190 km (po drodze)/ 150 km (w terenie) 120–140 km (po drodze)/ 100 km (w terenie)
Pokonywanie przeszkód
Rowy (szer.)	3,50 m
Ściany (wys.)	1,00 m
Kąt podjazdu	43º
Dane operacyjne
Uzbrojenie
1 armata KT-28 lub L-10 kal. 76,2 mm (zapas amunicji – 70 szt.) 3 – 5 karabiny maszynowe DT kal. 7,62 mm (zapas amunicji – 8 000 szt.)
Użytkownicy
ZSRR, Finlandia, Niemcy, Turcja, Węgry

T-28 – czołg średni konstrukcji radzieckiej z okresu przed II wojną światową.

Historia

W końcu lat 20. XX wieku, Armia Czerwona nie posiadała nowoczesnego czołgu średniego. Będące w wyposażeniu wojska czołgi T-24 były już przestarzałe. Zachodziła konieczność wymiany sprzętu. Próbowano zakupić w Wielkiej Brytanii czołgi A6. Nie udało się to, ponieważ miały one trafić do uzbrojenia armii brytyjskiej. Konstruktorzy sowieccy postanowili zbudować własny pojazd. Zadania podjęły się dwa zespoły konstrukcyjne: jeden złożony ze słuchaczy akademii im. F. Dzierżyńskiego, a drugi - KB-3, złożony m.in. z inżynierów Ginsburga, Zasławskiego i Iwanowa. Prototyp nowego wozu powstał w czerwcu 1932 w zakładach Bolszewik w Leningradzie. Był to pojazd z wieżą główną uzbrojoną w armatę 76,2 mm i dwie wieże pomocnicze z karabinami maszynowymi 7,62 mm. Produkcja seryjna czołgów ruszyła w połowie września 1932. Uruchomiono ją w zakładach Krasnyj Putiłowiec w Leningradzie. W 1933 fabryka została przemianowana na Zakłady Kirowskie (LKZ). 11 sierpnia 1932 nowy pojazd został przyjęty do uzbrojenia Armii Czerwonej. 1 maja 1933 pokazano publicznie 12 pierwszych wozów. 10 na defiladzie na Placu Czerwonym w Moskwie, a 2 w Leningradzie. Ogółem wyprodukowano 503 takie czołgi.

Wersje

• T-28 – podstawowa wersja produkcyjna.
• T-28A – wersja szybka ze zmodyfikowaną skrzynią biegów i reduktorami, osiągająca 55,8 km/h; produkowana seryjnie w l. 1936-1937.
• T-28B - koncepcja czołgu kołowo-gąsienicowego z 1934 roku.
• IT-28 - czołg mostowy, prototyp Fabryki Kirowskiej w 1940 r.
• SU-8 - projekt działa samobieżnego z 76,2 mm armatą przeciwlotniczą wz. 1931.
• T-29 - wersja kołowa-gąsienicowa z zawieszeniem na drążkach skrętnych, trzy egzemplarze: T-29-4, T-29-5 i T-29 wzorcowy zbudowane w l. 1934-36, różniące się opancerzeniem i szczegółami konstrukcji.
• T-29-C - projekt czołgu kołowo-gąsienicowego o wzmocnionym opancerzeniu, 1937.

Służba

Czołgi T-28 brały udział w agresji na Finlandię. Uczestniczyły także w agresji na Polskę w liczbie 203 czołgów i w walkach z Japończykami w 1939. W czasie wojny z Finlandią, czołg używany był głównie do niszczenia fińskich bunkrów. Okazało się wówczas, że opancerzenie T-28 jest zbyt cienkie. Z tego powodu przedni pancerz został pogrubiony z 50 mm do 80 mm. Czołgi brały też udział w pierwszej fazie wojny z Niemcami. 1 czerwca 1941 Armia Czerwona miała jeszcze 481 sztuk T-28. Po opracowaniu i wdrożeniu do produkcji czołgu T-34 zaprzestano wytwarzania T-28. Kilka ocalałych pojazdów walczyło w lecie 1944 w składzie 90. pcz.

Bibliografia

• Encyklopedia II WŚ. Poznań: Amercom, 2006. ISBN 1-48:978-83-7425-265-2.