T-44

T-44
Dane podstawowe
Państwo	ZSRR
Producent	Fabryka nr 75, Charków
Typ pojazdu	czołg średni
Trakcja	gąsienicowa
Załoga	4 (dowódca, kierowca, celowniczy, ładowniczy)
Historia
Prototypy	1943
Produkcja	1944–1947
Wycofanie	lata 80. XX w.
Egzemplarze	1831 szt.
Dane techniczne
Silnik	wysokoprężny, 4-suwowy, 12-cylindrowy widlasty W-44 o mocy 500 KM przy 1800 obr./min
Transmisja	mechaniczna
Poj. zb. paliwa	500 l oleju napędowego (główne) 150 l (dodatkowe)
Pancerz	kadłub spawany z płyt walcowanych, wieża odlewana, 30–120 mm
Długość	7,65 m 6,07 m (kadłuba)
Szerokość	3,1–3,18 m
Wysokość	2,40 m
Prześwit	0,42 m
Masa	31,8 t
Osiągi
Prędkość	51,6 km/h
Zasięg	235–300 km (po drodze)
Pokonywanie przeszkód
Brody (głęb.)	1,3 m
Rowy (szer.)	2,5 m
Ściany (wys.)	0,73 m
Kąt podjazdu	30–32°
Dane operacyjne
Uzbrojenie
1 x armata wz. 1943 ZIS-S-53 kal. 85 mm 2 x czkm DTM kal. 7,62 mm
Użytkownicy
Armia Radziecka

T-44 – czołg średni konstrukcji radzieckiej z okresu II wojny światowej.

Historia

Radzieccy konstruktorzy sprzętu pancernego doskonale zdawali sobie sprawę z niedostatków podstawowego radzieckiego czołgu II wojny światowej T-34. Przez cały okres wojny trwały prace nad jego następcą. W końcu 1943 roku na osobisty rozkaz Stalina, biuro konstrukcyjne fabryki nr 183 przystąpiło do prac nad czołgiem noszącym początkowo oznaczenie „Obiekt 136”. Został on później przemianowany na T-44. Szefem biura konstrukcyjnego był A.A. Morozow^[1]. W jego konstrukcji wykorzystano doświadczenia z produkcji i użycia, a także wiele zespołów z T-34/85. Wprowadzono też istotne zmiany. Czołg miał zupełnie nowy kadłub, zawieszenie, silnik, układ transmisyjny. Bardzo istotną zmianą było usytuowanie silnika. Zamiast wzdłuż jak we wszystkich poprzednich czołgach radzieckich i zagranicznych ustawiono go w poprzek kadłuba. Miało to rewolucyjne skutki dla sposobu projektowania następców T-44 (m.in. T-54, T-55). Takie usytuowanie silnika radykalnie zmieniło kształt kadłuba, był niższy (o 300 mm) i szerszy (o 180 mm) niż ten w T-34. Usunięto stanowisko strzelca-radiotelegrafisty, więc załoga uległa zmniejszeniu do 4 osób^[1]. Czołg T-44 przyjęto do produkcji i uzbrojenia w lipcu 1944 roku. Produkcję zlecono Fabryce nr 75 w Charkowie. Do końca 1944 roku wyprodukowano 25 wozów, a w 1945 roku 880 sztuk. Produkcja była kontynuowana do maja 1947, kiedy został zastąpiony na liniach produkcyjnych przez czołg podstawowy T-54. Czołgi T-44 były modyfikowane w latach 60. XX. Otrzymały wtedy oznaczenie T-44M. Powstała też wersja z armatą D-10T kal. 100 mm oznaczona jako T-44S^[1].

Służba

Pierwsze jednostki liniowe, uzbrojone w czołgi T-44, osiągnęły gotowość bojową w czerwcu 1945. Po raz pierwszy zostały zastosowane bojowo w czasie zbrojnej interwencji na Węgrzech w 1956 roku. Pojazdy pozostawały w uzbrojeniu Armii Radzieckiej do lat 80. XX w. W ostatnim okresie występowały one głównie w jednostkach szkolnych. Wiele wycofanych czołgów T-44, a czasem wyłącznie ich wieże, wykorzystano w budowie fortyfikacji granicznych. Broniły one Moskwy oraz granicy z Chińską Republiką Ludową. W latach 60. i 70. XX w., bliżej nieznana liczba czołgów (podobno nawet kilkadziesiąt) została przekazana wytwórni filmowej Mosfilm. Na ich bazie wykonywano jeżdżące makiety czołgów niemieckich, wykorzystywane w filmach wojennych.

Przypisy

Bibliografia

• Janusz Magnuski. T-44 – protoplasta rodziny powojennych radzieckich czołgów średnich. „Nowa Technika Wojskowa”. 1999. nr 12. s. 23–28. ISSN 1230-1655. 
• Anatolij Kolesnikow. Początek drogi – czołg średni T-44. „Poligon – magazyn miłośników wojsk lądowych”. 2010. nr 5. s. 20–33. ISSN 1895-3344. 

Radzieckie pojazdy wojskowe z okresu do 1945 roku Czołgi lekkie BT MS-1 T-26 T-27 T-37A T-38 T-40 T-50 T-60 T-70 T-80 Czołgi średnie T-24 T-28 T-34 T-34/85 T-44 Czołgi ciężkie T-35 KW-1 KW-2 KW-85 IS-1 IS-2 IS-3 Działa samobieżne SU-12 SU-57 SU-76I SU-76 SU-85 SU-100 SU-122 SU-152 ISU-122 ISU-152 ZiS-30 ZSU-37 Samochody pancerne BA-I BA-3 BA-6 BA-10 BA-11 BA-20 BA-27 BA-64 D-8 D-12 FAI Inne pojazdy T-20 M-72 NKŁ-16 NKŁ-26 STZ-5 S-2 Komintern Woroszyłowiec ZiS-5 ZiS-6 GAZ-64 GAZ-67 Prototypy i pojazdy doświadczalne A-20 A-32 AT-1 BA-5 BA-30 BAD-2 D-9 GAZ-TK KSP-76 KW-3 KW-13 PB-4 PB-7 PPG SU-1 SU-2 SU-3 SU-4 SU-5 SU-6 SU-8 SU-14 SU-26 S-51 SMK T-12 T-19 T-22 T-33 T-34M T-43 T-46 T-100 ZiS B-3

Radzieckie i rosyjskie pojazdy wojskowe po 1945 Czołgi PT-76 IS-3 IS-4 IT-1 T-10 T-34/85 T-44 T-54 T-55 T-62 T-64 T-72 T-80 T-90 T-14 Działa samobieżne SU-122-54 ASU-57 ASU-85 2S1 2S3 2S4 2S5 2S7 2S9 2S19 2S23 2S25 2S31 2S35 Pojazdy przeciwlotnicze ZSU-23-4 Szyłka ZSU-57-2 2K11 Krug 2K12 Kub 2K22 Tunguska 9K31 Strieła-1 9K33 Osa 9K35 Strieła-10 9K37 Buk 9K330 Tor Pancyr-S1 2S38 Samobieżne wyrzutnie rakietowe BM-14 BM-21 Grad BM-24 BM-27 Uragan BM-30 Smiercz Tornado-G Tornado-U Tornado-S TOS-1 TOS-2 2K5 Korszun Transportery opancerzone BTR-40 BTR-50 BTR-60 BTR-70 BTR-80 BTR-82 BTR-90 BTR-152 BTR-D Bojowe wozy piechoty BMP-1 BMP-2 BMP-3 BMD-1 BMD-2 BMD-3 BMD-4 BMPT Kurganiec-25 T-15 Pojazdy rozpoznawcze BRDM-1 BRDM-2 BRM-1 BRM-3 Inne pojazdy ATS BAW MT-LB PTS GAZ-46 MAW GAZ-51 GAZ-63 GAZ-69 UAZ 469 GAZ-2975 GAZ-3937 ZiŁ-157 Ural-375D Ural-4320 Pociągi pancerne BP-1 Konstrukcje doświadczalne i prototypowe 1K17 IS-7 BTR-T Czarny Orzeł Obiekt 477