Tablica paschalna

Tablica paschalna – używane w średniowieczu zestawienie świąt Wielkanocy, stanowiące podstawę do zestawienia kalendarza ruchomych świąt kościelnych.

Dane te układano w odpowiednie kolumny i opracowywano dla cykli lat mających nastąpić. Początkowo cykl ten zawierał 84 lata[1], a później rozwinięto go do 95 lat[2]. Beda Czcigodny opracował tablice na 532 lata[3]. Jest to cykl paschalny lub wielkanocny powstały z pomnożenia 19-letniego cyklu księżycowego przez 28-letni cykl słoneczny (powstały z kombinacji 4-letniego cyklu roku przestępnego i 7 dni tygodnia)[4]. Bardzo popularne były tablice paschalne ułożone przez Dionizjusza Małego[2].

Pierwsza w Polsce tablica paschalna pochodziła z Fuldy i trafiła nad Wartę w latach 70. X wieku prawdopodobnie przez Czechy. W 1013 roku Rycheza, żona Mieszka II, przywiozła do Polski kolejną tablicę paschalną. Na tablicach paschalnych dokonywane były zapiski najstarszych polskich roczników: Rocznika Jordana i Rocznika Rychezy, także roczników późniejszych[5][6].

Przypisy

  1. ↑ Encyklopedia Katolicka 2010 ↓, s. 1416.
  2. ↑ a b Encyklopedia Katolicka 2010 ↓, s. 1419.
  3. ↑ Encyklopedia Katolicka 2010 ↓, s. 1420.
  4. ↑ Stempa 2013 ↓, s. 109.
  5. ↑ Dąbrowski 1964 ↓, s. 48.
  6. ↑ Labuda 2001 ↓, s. 25.

Bibliografia

  • Jan Dąbrowski: Dawne dziejopisarstwo polskie (do roku 1480). Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1964, s. 54–57.
  • Paschalne tablice. W: Encyklopedia Katolicka. T. XIV. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, 2010, s. 1415–1420. ISBN 978-83-7306-518-5.
  • Gerard Labuda. Jeden czy dwa roczniki niemieckie u podstaw polskiego rocznikarstwa?. „Studia Źródłoznawcze”. 39, s. 7–27, 2001. 
  • Tomasz Stempa. Historia chrześcijańskiej rachuby lat. „Elpis”. 27 (40), s. 107–116, 2013.