Tablice rejestracyjne w Czechosłowacji

Tablice rejestracyjne w Czechosłowacjitablice rejestracyjne używane w Czechosłowacji, używane w latach 1918-1991.

1918–1932

Samochód wyścigowy Bugatti z czechosłowackimi numerami rejestracyjnymi, 1931 rok

Początkowo po powstaniu niepodległej Czechosłowacji używany był w dalszym ciągu system numerów rejestracyjnych austro-węgierskich, składający się z litery, opcjonalnej liczby zapisanej liczebnikami rzymskimi, oraz numeru składającego się maksymalnie z trzech cyfr arabskich. Pierwsza litera oznaczała dawne prowincje Cesarstwa Austro-Węgierskiego (N – miasto Praga, O – Czechy z wyjątkiem Pragi, P – Morawy, R – Śląsk), a ostatnia liczba stanowiła numer porządkowy. W miarę wyczerpywania się zakresów numerów (1–999), dodawano po literze liczebniki rzymskie. Tablice miały czarne znaki na białym tle, z wyjątkiem wojskowych, które miały kolory odwrócone. Na Słowacji nadawano natomiast węgierską czerwoną literę P (od węgierskiej nazwy Bratysławy), a na Rusi Podkarpackiej czarne litery PR[1].

Pojazdy były rejestrowane według miejsca zamieszkania właściciela, wobec czego pojazdy przedsiębiorstw ogólnokrajowych i wojskowe miały numery praskie. Od 1928 roku numery z serii morawskiej (P) były nadawane także na połączonym z Morawami Śląsku. System ten wraz ze wzrostem liczby pojazdów wyczerpał swoje możliwości, gdy pojawiły się długie numery w rodzaju: OLXXXVII-789[1].

1932-1939

W latach 1932 - 1939 czechosłowackie tablice rejestracyjne posiadały jedną literę i pięć cyfr. Litera oznaczała region z którego pochodził pojazd.

SAM cs.gif

Przykład tablicy samochodowej

Przykład tablicy motocyklowej

WOJ cs.GIF

Przykład tablicy dla pojazdów wojskowych

Poniżej wyróżniki regionów:

Č - Kraina Czeska

M - Kraina Morawskośląska

S - Kraina Słowacka

P - obwód miasta Praga

R - Kraina Podkarpackoruska

D - wyróżnik używany przez Pocztę

1939-1945

Po utworzeniu Protektoratu Czech i Moraw podległym III Rzeszy w 1939 r. tablice rejestracyjne zmieniły swój wygląd. Posiadały dwie litery (wyróżnik miejsca) i pięć cyfr. Dodatkowo niektóre posiadały pieczątkę z niemiecką "wroną".

License plate of the Protectorate of Bohemia and Moravia.png

Przykład tablicy samochodowej

Wyróżniki stosowane w tamtym okresie:

PA - Kraina Czeska

PB - Kraina Morawska

PC - wyróżnik używany przez Pocztę

PD - obwód miasta Praga

PS - wyróżnik dla organów bezpieczeństwa

PV - wyróżnik dla wojska

1945-1953

Replika tylnej tablicy rejestracyjnej na autobusie Škoda 706 RO, Muzeum Transportu Miejskiego w Pradze.

W 1945 r. Utworzono Republikę Czechosłowacką. Wprowadzono nowy wygląd tablic i zmieniono wyróżniki.

Wyróżniki stosowane w tamtym okresie:

Č - Czechy

M - Morawy

S - Słowacja

SAM cs2.GIF

Przykład tablicy samochodowej

MOT cs3.GIF

Przykład tablicy motocyklowej

Wprowadzono nowy wzór tablic i nowe wyróżniki dla pojazdów państwowych.

SAM cs3.GIF

przykład tablicy państwowej

Wyróżniki dla pojazdów państwowych:

A - dla pojazdów ČSAD

B - dla pojazdów organów bezpieczeństwa

C - dla pojazdów Poczty

P - dla pojazdów zarejestrowanych w Pradze

1953-1960

W 1953 roku wprowadzono nowe tablice rejestracyjne o układzie "dwie litery – cztery cyfry", które zamiast wyróżnika miejsca zawierały serie zależne od typu pojazdu. Tablice zaczęły być produkowane w 1953 roku w sposób scentralizowany, tylko właściciel motocykla dodatkowo był obowiązany do wymalowania znaków na błotniku.

5 głównych grup stanowiły motocykle, samochody, ciężarówki, ciągniki i przyczepy. Po raz pierwszy wprowadzono znaki dla przyczep, początkowo tylko dla dużych samochodów ciężarowych.

Znaki serii:

  • motocykle (czarne znaki, białe tło) KA do MZ, FL, SA do SF, a następnie inne serie zaczynające się na litery S i D;
  • samochody osobowe (czarne znaki, białe tło) OA do PO, a następnie inne serie zaczynające się na litery P i R;
  • samochody ciężarowe (czarne znaki, żółte tło) NA do NZ, IN, DN, a następnie seria zaczynająca się na literę B;
  • ciągniki rolnicze (czarne znaki, żółte tło) TA do TU, a następnie seria zaczynająca się na literę J;
  • przyczepy (czarne znaki, żółte tło) VA do VU, a następnie serie zaczynające się na litery V i H.

Dla obcokrajowców przeznaczono tablice z czerwonymi literami na żółtym tle. Kody literowe: DZ i ZD dla dyplomatów oraz CZ dla pozostałych obcokrajowców.

Do jazd próbnych wydawano specjalne tablice z czerwonymi literami na białym tle, które w górnej części posiadały napis "ZKOUŠKA" (próba). Około roku 1959 uchylono ten wzór i zastąpiono go przez „specjalne tablice rejestracyjne”, które służyły także jako przewozowe. Górny wiersz zawierał literę odpowiadającą regionowi.

Tablice służb bezpieczeństwa pozostawiono w niezmienionym wzorze.

1960-1991

Tablice rejestracyjne w Czechosłowacji (1960-1991) i w Czechach (1991-2001)
Tablica rejestracyjna samochodu osobowego - wzór sprzed 1978 r. (A - Praga). Widoczne nalepki legalizacyjne umieszczone po 2001 r.
Tablica rejestracyjna samochodu dostawczego, jednorzędowa (A - Praga).
Tablica rejestracyjna samochodu osobowego z wyróżnikiem trzyliterowym, jednorzędowa, wzór sprzed 1978 r. (PZ - Praga-zachód).
Tablica rejestracyjna samochodu dostawczego, tylna (NR - Nitra).
Tablica rejestracyjna motocyklowa (PC - Praga-zachód).

Wraz z reformą administracyjną w 1960 r. zaczęto przypisywać tablice rejestracyjne do powiatów, ale grafika tablic nie uległa zmianie. Okres wspólnego obowiązywania obu typów tablic trwał około 5 lat.

Na zwykłych tablicach rejestracyjnych grupa dwóch lub trzech liter towarzyszyła dwóm parom cyfr, oddzielonych myślnikiem. Później, w miejscu łącznika dla grupy liter, zarezerwowano miejsce na etykiety dla kontroli technicznej i pomiarów emisji.

Grupa liter oznaczała powiat, w którym pojazd został zarejestrowany. Każdemu powiatowi przydzielono jeden lub więcej dwuliterowych kodów, kombinacje dla Pragi rozpoczynając od litery A. Cyfry oznaczały numer seryjny rejestracji pod tym kodem. Różne kategorie pojazdów były zwykle zarezerwowane dla różnych grup liter lub różnych części serii liczbowej. Od 1967 r. używano tablic z trzyliterowym wyróżnikiem. W połowie lat siedemdziesiątych wprowadzono specjalną serię AA dla partii i urzędników rządowych korzystających ze specjalnych przywilejów. W 1978 r. wprowadzono nowe tablice dla małych przyczep samochodowych - o takiej samej zawartości znaków, co pojazd ciągnący, ale grupa liter na tablicy przyczepowej została umieszczona pomiędzy dwiema grupami po dwie cyfry.

Wyróżniki powiatów:

PowiatWyróżnikWyróżnik dla motorowerówPowiatWyróżnikWyróżnik dla motorowerów
Banská BystricaBB, BCBBNový JičínNJNJ, NJA
BardejovBJNymburkNBNY
BenešovBNBNOlomoucOC, OL, OMOL, OLA
BerounBEBEOpavaOPOP, OPA
BlanskoBKBKOstrawaOS, OT, OVOS
BratysławaBA, BL, BTBAPardubicePA, PUPA
Bratysława - powiat ziemskiBH, BYBAOPelhřimovPEPE
BrnoBM, BS, BZBPísekPIPI
Brno - powiat ziemskiBI, BOBOPilznoPM, PNPL
BruntálBRBRPilzno - południePJBH
BřeclavBVBV, BFPilzno - północPSPX
ČadcaCACAPopradPPPP
Česká LípaCLCLPovažská BystricaPXPBA
České BudějoviceCB, CEČBPragaAB-AZP
Český KrumlovCKČKPraga - wschódPH, PYPV
ChebCHCHPraga - zachódPC, PZPZ
ChomutovCVCUPrachaticePTPH
ChrudimCRCRPrešovPO
DěčínDCDCPrievidzaPDPRZ
Dolný KubínDKDKProstějovPVPF
DomažliceDODOPřerovPRPŘV
Dunajská StredaDSPříbramPBPB
Frýdek-MístekFI, FMFM, MSRakovníkRARA
GalantaGAGARimavská SobotaRS
Gottwaldov / ZlínGT, GV / ZLGV / ZLRokycanyRORO
Havlíčkův BrodHBHBRožňavaRV
HodonínHOHDRychnov nad KněžnouRKRK
Hradec KrálovéHK, HRHKSemilySMSM
HumennéHNHNSenicaSESN
Jablonec nad NisouJNJNSokolovSOSO
JeseníkJE---Spišská Nová VesSNSNV
JičínJCJCStará ĽubovňaSL
JihlavaJIJIStrakoniceSTST
Jindřichův HradecJHJHSvidníkSK
Karlovy VaryKR, KVKVSvitavySYSV
KarvináKA, KIKA, KIŠumperkSUŠUK
KladnoKD, KLKDTáborTATA
KlatovyKTKTTachovTCTH
KolínKOKNTepliceTPTL
KomárnoKNKMTopoľčanyTOTY
KoszyceKEKETrebišovTVTX
Koszyce - powiat ziemskiKSTrenčínTNTN
KroměřížKMTrnavaTTTR
Kutná HoraKHKHTrutnovTUTU
LeviceLVLVTřebíčTR
LiberecLB, LILIUherské HradištěUHUH
Liptovský MikulášLMLMÚstí nad LabemUL, USUL
LitoměřiceLTLTÚstí nad OrlicíUOUO
LounyLNLNVeľký KrtíšVKVK
LučenecLCLUVranov nad TopľouVVVV
MartinMTMTVsetínVSVS
MělníkMEVyškovVYVY
MichalovceMIZnojmoZNZN
Mladá BoleslavMBMBZvolenZVZV, ZO
MostMOMOŽďár nad SázavouZRŽR
NáchodNANAŽiar nad HronomZH
NitraNI, NRNIŽilinaZA, ZIŽA
Nové ZámkyNZNZA  

W latach sześćdziesiątych XX wieku wymieniono tablice dla cudzoziemców. Nowe tablice posiadały wyróżniki odpowiednich powiatów, ale zachowano czerwony i żółty kolor. Zostały ustanowione wyróżniki dyplomatyczne: DD dla dyplomatów, XX dla personelu oraz XO dla personelu zagranicznych misji i organizacji bez immunitetu dyplomatycznego. Od 1978 r. znaki tablic dla cudzoziemców były żółte na niebieskim tle. W przypadku cudzoziemców niebędących dyplomatami trzecia litera wyznaczała odpowiednio, że właściciel pojazdu pochodzi z kraju socjalistycznych (litera A) lub innego, zwłaszcza kapitalistycznego (litera B).

Tablice pojazdów wojskowych składały się wyłącznie z cyfr, tablice samochodów milicyjnych (bezpieczeństwa publicznego) składały się z litery B i grupy liczb.

Pomarańczowy (żółty) kolor tła wyróżniał pojazdy użytkowe (ciężarówki, pojazdy robocze, dostawcze i autobusy) od samochodów osobowych.

Tablice dla małych przyczep miały grupę liter umieszczoną pośrodku pomiędzy dwiema grupami cyfr, a dla dużych przyczep - żółty kolor tła.

Motocykle były wyposażane w małe prostokątne tablice z ukośnymi rogami. Podobnie wyglądały tablice motorowerowe, które właściciel musiał sam namalować. Posiadały one odrębne kody wyróżników

Pojazdy przeznaczone na wywóz miały tablice w postaci: dwie cyfry - dwie cyfry - dwuliterowy wyróżnik powiatu.

Specjalna tablica rejestracyjna (próbna i przewozowa) z kodem kraju samorządowego nie uległa zasadniczym zmianom, poza wprowadzeniem serii ZO. W 1984 r. znaki serii ZO zostały zlikwidowane, a zamiast specjalnych tablic rejestracyjnych zaczęto wydawać tablice przekładalne, zawierające zielone znaki i kod kraju. Zmieniono tablice próbne na zaczynające się od litery F (w całej Czechosłowacji), także z zielonymi znakami. W 1984 roku wprowadzono papierowe tablice służące do jednorazowego przewozu pojazdu. Dla pojazdów na wynajem ustanowiono tablice z czerwonymi znakami. Od 1985 r. zaprzestano używania myślnika po literach.

Od 1993 r. Republika Czeska kontynuowała czechosłowacki schemat tablic, ale zaczęła produkować znaki odblaskowe. Od 1 lipca 2001 r. rejestracja pojazdów przeszła z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych do Ministerstwa Transportu, a wydawanie tablic - z policji do urzędów okręgowych; wprowadzono również nowy system.

Przypisy

Media użyte na tej stronie

CZ-Praha-západ-old.jpg
Autor: Krokodyl, Licencja: CC BY-SA 2.5
Czechoslovakian registration plate from PZ = Prague-West District, 1960-1986
License plate of the Protectorate of Bohemia and Moravia.png
Czeska samochodowa tablica rejestracyjna z czasów okupacji niemieckiej
Czechoslovak registration plate for commercially used vehicle.jpg
Autor: Milhouse35, Licencja: CC BY-SA 3.0
Czechoslovak registration plate for commercially used vehicle
SAM cs.gif
Autor: Zajk26, Licencja: CC BY-SA 3.0
Tablica rejestracyjna z lat 1932 - 1938
Old motorcycle plate Czech Republic.JPG
Autor: Dickelbers, Licencja: CC BY-SA 4.0
Oude kentekenplaat van een Tsjechische motorfiets
Location of Europe.svg
Autor: maix, Licencja: CC SA 1.0
Continents with Europe marked
Škoda 706 RO, poznávací značka zadní.jpg
Autor: ŠJů (cs:ŠJů), Licencja: CC BY-SA 3.0
Prague-Střešovice, the Czech Republic. Open Doors Day of Urban Transport Museum. A bus Škoda 706 RO, a license plate.
MOT cs3.GIF
Czeska samochodowa tablica rejestracyjna 1945 - 1960
Truck license plate from Czechoslovakia.jpg
Autor: Jerry "Woody" from Edmonton, Canada, Licencja: CC BY-SA 2.0
A truck plate from Czechoslovakia circa 1970's. This plate was issued in the city of Rakovnik (RA).
WOJ cs.GIF
Autor: Zajk26, Licencja: CC BY-SA 3.0
Czeska wojskowa tablica rejestracyjna
IV Międzynarodowy Wyścig Tatrzański - NAC 3 1 0 5 1667 22 1 118248.jpg
IV Międzynarodowy Wyścig Tatrzański w Zakopanem; sierpień 1931 r. Wyścigowy samochód Bugatti z czechosłowacką rejestracją - prawdopodobnie księcia Lobkowitza - kierowca Pohl (prawdopodobnie na zdjęciu)
SAM cs3.GIF
Autor: Zajk26, Licencja: CC BY-SA 3.0
tablica dla pojazdów państwowych
Czechoslovak registration 70s 2949.jpg
(c) I, Krokodyl, CC BY 2.5
Old Czechoslovak vehicle licence plate from 70s (this type was issued 1960-1984 and is still valid in Czechia.) A stands for Prague