Tablice rejestracyjne w Polsce

Tablica rejestracyjna zwyczajna używana w Polsce – wzór wydawany od 1 stycznia 2018 (wersja z nadrukami laserowymi wydawana od 10 lipca 2020)

Tablica rejestracyjna zwyczajna używana w Polsce – wzór wydawany od 1 stycznia 2018 (wymiana zwężonych wyróżników powiatu trwała do 30 czerwca 2018) (wersja bez nadruków laserowych, wydawana do 9 lipca 2020)

Tablice rejestracyjne zwyczajne używane w Polsce (w tym przypadku z powiatu radomszczańskiego)
u góry: wzór wydawany od 1 maja 2006 do 31 grudnia 2017
u dołu: wydawane od 1 maja 2000 do 30 kwietnia 2006

Oznaczenia tablic rejestracyjnych według województw

Polskie tablice rejestracyjne – tablice rejestracyjne używane w Polsce. Obecny system został wprowadzony 31 marca 2000, po reformie podziału administracyjnego kraju w 1999, a w użyciu jest od 1 maja 2000. Zastąpił tablice starszego typu, czarne z białymi znakami^[1].

Obowiązujący od 4 września 2022 wzór tablic określa rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 2 września 2022 w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów, wymagań dla tablic rejestracyjnych oraz wzorów innych dokumentów związanych z rejestracją pojazdów^[2].

Opis systemu tablic rejestracyjnych w Polsce

Oznaczenia tablic rejestracyjnych według powiatów

Wyróżnia się osiem rodzajów tablic rejestracyjnych:

• zwyczajne
• indywidualne
• zabytkowe
• dla pojazdów o napędzie elektrycznym lub wodorowym
• tymczasowe
• tymczasowe badawcze (wydawane do 10 lipca 2019 roku)
• profesjonalne
• dyplomatyczne

Jedna, dwie lub trzy pierwsze litery tworzą wyróżnik miejsca. Pierwsza litera oznacza województwo. Jedna lub dwie następne – powiat (lub miasto na prawach powiatu lub dzielnicę Warszawy)), ale istnieją odstępstwa od tej reguły. Po wyróżniku powiatu (a w przypadku tablic samochodowych zmniejszonych – województwa) następuje wyróżnik pojazdu. Nie można w nim jednak stosować liter B, D, I, O, Z^[3], zbyt podobnych do cyfr 8, 0, 1, 0, 2. Według rozporządzenia z 22 lipca 2002, litery M i W mają nieco inne kształty niż poprzednio. Numery są zapisywane krojem pisma podobnym do DIN 1451.

Pod koniec 2003 roku nowe tablice miała już ponad połowa pojazdów poruszających się po polskich drogach. Tablice wz. 1976 tracą ważność po zmianie właściciela pojazdu wyposażonego w takie tablice, zmianie miejsca zamieszkania właściciela lub sprzedaży pojazdu do innego powiatu. Nie ma jednak terminu ani obowiązku zmiany tablic na białe.

Niektóre powiaty, a także miasta na prawach powiatu, stosują rejonizację tablic. Zdaniem niektórych pasjonatów tablic, jest to najlepszy sposób na wykorzystywanie pojemności rejestracyjnej, ułatwia także rejestrowanie pojazdów.

Dla oznaczenia poszczególnych typów pojazdów używa się następujących typów tablic:

• dla samochodu – dwóch tablic samochodowych jednorzędowych lub jednej samochodowej jednorzędowej i jednej samochodowej dwurzędowej (zgodnie z przepisami tablicę dwurzędową zakłada się jako tylną);
• dla przyczepy do samochodu lub ciągnika rolniczego – jednej tablicy samochodowej jedno- lub dwurzędowej;
• dla motocykla – jednej tablicy motocyklowej;
• dla ciągnika rolniczego – jednej tablicy motocyklowej lub samochodowej jednorzędowej, jeżeli ciągnik posiada warunki konstrukcyjne do umieszczenia takiej tablicy;
• dla motoroweru – jednej tablicy motorowerowej^[a].

Na wniosek użytkownika wydaje się także dodatkową jednorzędową tablicę rejestracyjną dla samochodu, którą mocuje się do bagażnika rowerowego, jeżeli zasłania on tablicę umieszczoną z tyłu samochodu^[4].

1 maja 2006 roku wprowadzono unijny (Euroband) wzór tablic rejestracyjnych, gdzie 12 gwiazdek Unii Europejskiej zastąpiło polską flagę^[5]. Istnieje możliwość wymiany tablic z polską flagą na tablice z gwiazdkami UE przy zachowaniu starego numeru. W niektórych powiatach, m.in. w powiecie łaskim, zdarzyły się przypadki, gdzie tablice z flagą były wydawane aż do roku 2007, np. z powodu posiadanego zapasu tablic surowych lub niewydanych numerów wytłoczonych jeszcze na tablicach z flagą^[6].

Od 1 lipca 2018 roku do oznaczania pojazdów silnikowych posiadających zmniejszone wymiary miejsca konstrukcyjnie przeznaczonego do umieszczenia tablicy rejestracyjnej, z wyłączeniem motocykli, ciągników rolniczych, pojazdów wolnobieżnych wchodzących w skład kolejki turystycznej i pojazdów rodzaju „samochodowy inny” stosuje się tablice jednorzędowe zmniejszone.

Od 11 lipca 2019 roku weszły do użycia tablice „profesjonalne” ze znakami w kolorze zielonym.

Od 1 stycznia 2020 roku dla pojazdów z silnikiem elektrycznym lub napędzanych wodorem wydaje się tablice z jasnozielonym tłem^[7].

Od 10 lipca 2020 roku na tablicach umieszcza się elementy naniesione techniką laserową, stanowiące dodatkowe zabezpieczenie tablicy przed fałszerstwem.

Dodatkowe elementy rejestracji pojazdu

Nalepki

Obowiązujące

Nalepka legalizacyjna na zwyczajnej tablicy rejestracyjnej samochodowej

Nalepka ważności tablicy rejestracyjnej tymczasowej (wzór obowiązujący od września 2006 r.)

Nalepka kontrolna do tablicy rejestracyjnej samochodowej zwyczajnej

Nalepka legalizacyjna składa się z 3 części: 2 hologramowych nalepek naklejanych na tablice (30×20 mm) oraz jednej, wklejanej do dowodu rejestracyjnego (30×10 mm). Jeżeli pojazd ma tylko jedną tablicę, drugą nalepkę na tablicę umieszcza się w dowodzie. Na wszystkich nalepkach znajduje się taki sam numer legalizacyjny. Napis na nalepce ma postać NL/ następnie 3 litery i 7 cyfr. Nalepki legalizacyjne umieszcza się na wszystkich tablicach, oprócz tymczasowych, pomiędzy wyróżnikiem miejsca a wyróżnikiem pojazdu. Nalepka pojazdu elektrycznego posiada czerwony otok, a pojazdu napędzanego wodorem – żółty otok.

Nalepka ważności tablicy tymczasowej ma kształt koła (średnica – 44 mm). Do września 2002 była koloru czerwonego z żółtymi cyframi, natomiast od września 2002 jest przezroczysta, z czerwonymi cyframi. Na nalepce pośrodku znajdują się cyfry oznaczające rok, a po zewnętrznej stronie – liczby oznaczające miesiąc ważności tablicy. Nalepkę umieszcza się pomiędzy wyróżnikiem miejsca a wyróżnikiem pojazdu.

Zniesione

Nalepka kontrolna na szybę ma kształt prostokąta (50×100 mm). Nalepka była wydawana do tablic zwyczajnych, indywidualnych i zabytkowych (tylko dla samochodów). Pełniła rolę trzeciej tablicy. Znajduje się na niej:

• numer rejestracyjny pojazdu,
• litery PL,
• flaga Polski.

Właściciel pojazdu powinien był umieścić nalepkę kontrolną w prawym dolnym rogu przedniej szyby. Pomimo że obowiązujące obecnie tablice rejestracyjne mają zamiast polskiej flagi 12 gwiazdek Unii Europejskiej, to wzoru nalepki nie zmieniono – znajdowała się na niej nadal polska flaga. Obowiązek umieszczania nalepki wygasł 4 września 2022 r.^[8]

Elementy naniesione techniką laserową

Obowiązujące

Wizerunek orła na polskiej tablicy rejestracyjnej

Oznaczenia certyfikatu producenta polskiej tablicy rejestracyjnej: u góry – bez wytłoczonego numeru rejestracyjnego, u dołu – z wytłoczonym numerem rejestracyjnym

Na tablicy rejestracyjnej techniką laserową nanosi się:

• oznaczenie miejsca na umieszczenie nalepki legalizacyjnej,
• grafikę symbolu pojazdu zabytkowego (w przypadku tablicy rejestracyjnej zabytkowej jednorzędowej zmniejszonej oraz tablicy rejestracyjnej motorowerowej),
• obrys wizerunku orła z godła państwowego,
• nazwę i numer certyfikatu producenta tablicy.

Miejsca na umieszczenie nalepki legalizacyjnej nie oznacza się na tablicach tymczasowych, a obrysu wizerunku orła nie nanosi się na tablice tymczasowe i motorowerowe.

Od 4 września 2022 r., wraz z wprowadzeniem tablic rejestracyjnych zabytkowych zmniejszonych, na tablicy tego typu umieszcza się naniesiony techniką laserową symbol samochodu zabytkowego.

Planowane do wprowadzenia

Od 1 maja 2023 r., wraz z wprowadzeniem tablicy rejestracyjnej zabytkowej motorowerowej, na tablicy tego typu będzie się umieszczać naniesiony techniką laserową symbol motocykla zabytkowego.

Wymiary tablic

Dwurzędowa tablica rejestracyjna dla samochodów, wydana pomiędzy 2002 a 2006 rokiem (flaga Polski, nowy krój litery W)

Tablica rejestracyjna zmniejszona zwyczajna – wzór wydawany od 1 lipca 2018

• samochodowe jednorzędowe – 520×114 mm
• samochodowe dwurzędowe – 305×214 mm
• samochodowe zmniejszone – 305×114 mm
• motocyklowe – 190×150 mm
• motorowerowe – 140×114 mm

Zasoby numerów na tablicach zwyczajnych

Tablice standardowe

Powiaty z wyróżnikiem dwuliterowym

• I zasób – 2 litery + 5 cyfr (od 00001 do 99999) – 99 999 kombinacji (np. XY 12345)
• II zasób – 2 litery + 4 cyfry (od 0001 do 9999) + 1 litera – 199 980 kombinacji (np. XY 1234A)
• III zasób – 2 litery + 3 cyfry (od 001 do 999) + 2 litery – 399 600 kombinacji (np. XY 123AB)
• IV zasób – 2 litery + 1 cyfra + 1 litera + 3 cyfry (od 001 do 999) – 179 820 kombinacji (np. XY 1A234)

  Pierwszą cyfrą nie może być 0.

• V zasób – 2 litery + 1 cyfra + 2 litery + 2 cyfry (od 01 do 99) – 356 400 kombinacji (np. XY 1AB23)

  Pierwszą cyfrą nie może być 0.

Łączna pojemność rejestracyjna – 1 235 799 kombinacji dla każdego z dwuliterowych wyróżników.

Powyższe zasoby są stosowane wyłącznie na tablicach samochodowych i przyczepowych.

Powiaty z wyróżnikiem trzyliterowym

• I zasób – 3 litery + 1 litera + 3 cyfry (od 001 do 999) – 19 980 kombinacji (np. XYZ A123)
• II zasób – 3 litery + 2 cyfry (od 01 do 99) + 2 litery – 39 600 kombinacji (np. XYZ 12AC)
• III zasób – 3 litery + 1 cyfra + 1 litera + 2 cyfry (od 01 do 99) – 17 820 kombinacji (np. XYZ 1A23)

  Pierwszą cyfrą nie może być 0.

• IV zasób – 3 litery + 2 cyfry (od 01 do 99) + 1 litera + 1 cyfra – 17 820 kombinacji (np. XYZ 12A3)

  Ostatnią cyfrą nie może być 0.

• V zasób – 3 litery + 1 cyfra + 2 litery + 1 cyfra – 32 400 kombinacji (np. XYZ 1AC2)

  Żadną z cyfr nie może być 0.

• VI zasób – 3 litery + 2 litery + 2 cyfry (od 01 do 99) – 39 600 kombinacji (np. XYZ AC12)
• VII zasób – 3 litery + 5 cyfr (od 00001 do 99999) – 99 999 kombinacji (np. XYZ 12345)
• VIII zasób – 3 litery + 4 cyfry (od 0001 do 9999) + 1 litera – 199 980 kombinacji (np. XYZ 1234A)
• IX zasób – 3 litery + 3 cyfry (od 001 do 999) + 2 litery – 399 600 kombinacji (np. XYZ 123AC)
• X zasób – 3 litery + 1 litera + 2 cyfry (od 01 do 99) + 1 litera – 39 600 kombinacji (np. XYZ A12C)
• XI zasób – 3 litery + 1 litera + 1 cyfra + 2 litery – 72 000 kombinacji (np. XYZ A1CE)

  Cyfrą nie może być 0.

Łączna pojemność rejestracyjna – 978 399 kombinacji dla każdego z trzyliterowych wyróżników.

Zasoby od I do VI są stosowane na wszystkich tablicach zwyczajnych, od VII do IX – wyłącznie na tablicach samochodowych i przyczepowych, a X i XI – wyłącznie na tablicach motocyklowych i motorowerowych.

Większość powiatów wydaje zasoby niezgodnie z kolejnością ich wymienienia w rozporządzeniu (najpierw I, potem II, III itd.).

Tablice zmniejszone

• I zasób – 1 litera + 3 cyfry (od 001 do 999) – 999 kombinacji (np. X 123)
• II zasób – 1 litera + 2 cyfry (od 01 do 99) + 1 litera – 1980 kombinacji (np. X 12A)
• III zasób – 1 litera + 1 cyfra + 1 litera + 1 cyfra – 1620 kombinacji (np. X 1A2)

  Żadną z cyfr nie może być 0.

• IV zasób – 1 litera + 1 litera + 2 cyfry (od 01 do 99) – 1980 kombinacji (np. X A12)
• V zasób – 1 litera + 1 cyfra + 2 litery – 3600 kombinacji (np. X 1AC)

  Cyfrą nie może być 0.

• VI zasób – 1 litera + 2 litery + 1 cyfra – 3600 kombinacji (np. X AC1)

  Cyfrą nie może być 0.

• VII zasób – 1 litera + 1 litera + 1 cyfra + 1 litera – 3600 kombinacji (np. X A1C)

  Cyfrą nie może być 0.

Łączna pojemność rejestracyjna – 17 379 kombinacji dla każdego wyróżnika województwa.

Wyróżniki województw

Tablice zwyczajne i zabytkowe

• B – województwo podlaskie
• C – województwo kujawsko-pomorskie
• D, V – województwo dolnośląskie
• E – województwo łódzkie
• F – województwo lubuskie
• G, X^[b] – województwo pomorskie
• K, J^[b] – województwo małopolskie
• L – województwo lubelskie
• N – województwo warmińsko-mazurskie
• O – województwo opolskie
• P, M^[b] – województwo wielkopolskie
• R, Y^[b] – województwo podkarpackie
• S, I^[b] – województwo śląskie
• T – województwo świętokrzyskie
• W, A^[b] – województwo mazowieckie
• Z – województwo zachodniopomorskie

Większość wyróżników województw znalazła zastosowanie w oznaczeniach operacyjnych samochodów Państwowej Straży Pożarnej.

Tablice tymczasowe i indywidualne

• B0–B9 – podlaskie
• C0–C9 – kujawsko-pomorskie
• D0–D9 – dolnośląskie
• E0–E9 – łódzkie
• F0–F9 – lubuskie
• G0–G9 – pomorskie
• K0–K9 – małopolskie
• L0–L9 – lubelskie
• N0–N9 – warmińsko-mazurskie
• O0–O9 – opolskie
• P0–P9 – wielkopolskie
• R0–R9 – podkarpackie
• S0–S9 – śląskie
• T0–T9 – świętokrzyskie
• W0–W9 – mazowieckie
• Z0–Z9 – zachodniopomorskie

Wykaz tablic

Polskie tablice rejestracyjne

Inne typy tablic

Zwyczajne motocyklowe i motorowerowe

Tablica rejestracyjna motocyklowa

Tablica rejestracyjna motorowerowa

Tablice zwyczajne motocyklowe i motorowerowe w miastach na prawach powiatu mają 6 znaków, a w powiatach – 7 znaków. Zasoby numerów wyglądają następująco:

• Powiaty z wyróżnikiem dwuliterowym:
  • I zasób – 2 litery + 4 cyfry (od 0001 do 9999) – 9 999 kombinacji (np. XY 1234)
  • II zasób – 2 litery + 3 cyfry (od 001 do 999) + 1 litera – 19 980 kombinacji (np. XY 123A)
  • III zasób – 2 litery + 2 cyfry (od 01 do 99) + 1 litera + 1 cyfra – 17 820 kombinacji (np. XY 12A3)

    Ostatnią cyfrą nie może być 0.

  • IV zasób – 2 litery + 1 cyfra + 1 litera + 2 cyfry (od 01 do 99) – 17 820 kombinacji (np. XY 1A23)

    Pierwszą cyfrą nie może być 0.

  • V zasób – 2 litery + 1 litera + 3 cyfry (od 001 do 999) – 19 980 kombinacji (np. XY A123)
  • VI zasób – 2 litery + 2 cyfry (od 01 do 99) + 2 litery – 39 600 kombinacji (np. XY 12AC)
  • VII zasób – 2 litery + 1 cyfra + 2 litery + 1 cyfra – 32 400 kombinacji (np. XY 1AC2)

    Żadną cyfrą nie może być 0.

  • VIII zasób – 2 litery + 2 litery + 2 cyfry (od 01 do 99) – 39 600 kombinacji (np. XY AC12)

(zasoby od III do VIII stosuje się od 1 lipca 2018 r.)

• Powiaty z wyróżnikiem trzyliterowym:

Tak jak na tablicach samochodowych od I do VI zasobu oraz zasoby X i XI.

Do września 2002 na tablicach motorowerowych były dopuszczone tylko układy 2 litery + 4 cyfry i 3 litery + 1 litera + 3 cyfry.

Tablice tymczasowe

Tablica rejestracyjna tymczasowa (2000–2006)

Tablica rejestracyjna tymczasowa od 2006

Tablica rejestracyjna tymczasowa zmniejszona – wzór wydawany od 1 lipca 2018

Tablica rejestracyjna tymczasowa badawcza

• Tablice tymczasowe mają białe tło i czerwone znaki i są wydawane dla pojazdów rejestrowanych czasowo. Do września 2002 r. były obowiązkowe przy zmianie właściciela pojazdu. Obecnie wydaje się je tylko na wniosek właściciela.

• Tablice tymczasowe badawcze były wydawane do 11 lipca 2019 roku dla pojazdów testowanych, np. w celu badań homologacyjnych. Oprócz tablic badawczych pojazd musi posiadać z przodu i z tyłu czerwone tabliczki z napisem Jazda próbna.

Na tablicach tymczasowych o standardowym wymiarze pierwsza litera i cyfra są wyróżnikiem województwa. Układ znaków może być dwojaki:

• I zasób – 1 litera + 1 cyfra + 4 cyfry (od 0001 do 9999)
• II zasób – 1 litera + 1 cyfra + 3 cyfry (od 001 do 999) + 1 litera (jeżeli litera B – tablice badawcze; w tym przypadku litera jest oddzielona spacją)

W przypadku tablic samochodowych zmniejszonych stosuje się ten sam zestaw znaków, co na tablicach zwyczajnych.

Tablice profesjonalne

Tablica rejestracyjna profesjonalna jednorzędowa samochodowa

Od 11 lipca 2019 roku weszły do użytku tablice dla profesjonalistów: producentów pojazdów, ich sprzedawców lub jednostek badawczych testujących pojazdy. Instytucje takie mogą składać wnioski do urzędu o uznanie ich podmiotem uprawnionym do profesjonalnej rejestracji. Na tej podstawie mogą uzyskać potrzebną ilość kompletów tablic rejestracyjnych i blankietów dowodów rejestracyjnych. W zależności od potrzeb (jazdy próbne, testowe, promocyjne) tablice te mogą być zakładane w konkretnym czasie na kolejne pojazdy, dzięki czemu unika się potrzeby każdorazowego rejestrowania każdego z tych pojazdów w urzędzie od nowa^[9].

Tablice profesjonalne mają rozmiar i krój czcionek jak na tablicach standardowych; są koloru białego, a litery i cyfry – w kolorze zielonym. Stosuje się następujące zasoby:

• I zasób – 1 litera i 2 cyfry (wyróżnik powiatu) + 2 cyfry (od 00 do 99) + litera P + 2 cyfry (od 01 do 99)
• II zasób – 1 litera i 2 cyfry (wyróżnik powiatu) + 2 cyfry (od 00 do 99) + litera P + 1 cyfra (od 1 do 9) + 1 litera

Tablice dla pojazdów elektrycznych oraz napędzanych wodorem

Tablica rejestracyjna dla pojazdu elektrycznego lub napędzanego wodorem, jednorzędowa, samochodowa. Wersja bez nadruków laserowych, wydawana do 9 lipca 2020.

Tablica rejestracyjna jednorzędowa samochodowa zmniejszona dla pojazdu elektrycznego lub napędzanego wodorem.

Tablice z jasnozielonym tłem i czarnymi znakami.

Tablice te są wydawane dla pojazdów, w których źródłem energii nie jest spalanie węglowodorów. Mogą być wydawane dla samochodów (jako jedno- lub dwurzędowe albo zmniejszone), ciągników, motocykli i pojazdów pokrewnych oraz motorowerów – również jako tablice indywidualne (poza motorowerowymi). Nie przewiduje się dla nich odrębnych zasobów numeracyjnych. Posiadacz pojazdu elektrycznego, jeżeli wcześniej zarejestrował go z użyciem tablic zwyczajnych, może wnioskować o wydanie tablic o jasnozielonym tle, bez zmiany numeru rejestracyjnego^[10].

Tablice indywidualne

Tablica rejestracyjna indywidualna

Tablice indywidualne mogą być, za dopłatą, wydane na wniosek właściciela pojazdu, zamiast tablic zwyczajnych. Właściciel sam ustala treść wyróżnika pojazdu. Indywidualny wyróżnik pojazdu nie może zawierać treści obraźliwych lub niezgodnych z zasadami współżycia społecznego. Numer składa się z litery i cyfry oznaczających województwo oraz wyróżnika pojazdu w postaci 3, 4 lub 5 liter, z czego maksymalnie 2 ostatnie mogą być zastąpione cyframi. Czas oczekiwania na indywidualne tablice rejestracyjne wynosi 3 tygodnie^[11].

Tablice zabytkowe

Tablica rejestracyjna zabytkowa (2000–2006)

Tablica rejestracyjna zabytkowa (2006–2018)

Tablice zabytkowe są wydawane do samochodów, motocykli lub motorowerów, które mają ponad 25 lat, nie są produkowane od co najmniej 15 lat i są wpisane do rejestru dóbr kultury. Mogą również zostać wydane na młodszy pojazd prototypowy, który nie wszedł do produkcji seryjnej. Mają żółte tło, a po prawej stronie symbol pojazdu zabytkowego (samochodu lub motocykla).

Na tablicach zabytkowych miejsce rejestracji jest oznaczane tak samo, jak na tablicach zwyczajnych. Na tablicach zabytkowych samochodowych niezmniejszonych, motocyklowych i motorowerowych numer może mieć postać:

• w powiatach z wyróżnikiem dwuliterowym:
  • 2 litery + 2 cyfry (od 01 do 99) + 1 litera
  • 2 litery + 3 cyfry (od 001 do 999)^[12]
• w powiatach z wyróżnikiem trzyliterowym:
  • 3 litery + 1 cyfra + 1 litera

    Cyfrą nie może być 0.

  • 3 litery + 2 cyfry (od 01 do 99)^[12]
  • 3 litery + 1 litera + 1 cyfra

    Cyfrą nie może być 0^[12].

W przypadku tablic samochodowych zmniejszonych stosuje się ten sam zestaw znaków, co na tablicach zwyczajnych.

Tablice dyplomatyczne

Tablica rejestracyjna pojazdu należącego do ambasady Wenezueli (kod 043), wydana pomiędzy 2000 a 2002 rokiem (dawny krój litery W)

Tablica rejestracyjna pojazdu należącego do ambasady Niemiec (kod 005), wydana po 2002 roku (nowy krój litery W)

Tablice dyplomatyczne są wydawane dla pojazdów przedstawicielstw i misji dyplomatycznych i konsularnych państw obcych i organizacji międzynarodowych w Polsce oraz ich personelu, korzystających z przywilejów i immunitetów dyplomatycznych. Jako jedyne nie mają eurobandu. Ewidencję tych tablic prowadzi wojewoda mazowiecki. Numer składa się z litery oznaczającej województwo (w praktyce używana jest tylko W) i 6 cyfr, z których pierwsze 3 są wyróżnikiem państwa lub organizacji, następne 3 określają przeznaczenie pojazdu.

Kody na tablicach dyplomatycznych określające państwo lub organizację (pierwsza trójka cyfr):

Kody na tablicach dyplomatycznych określające przeznaczenie pojazdu (druga trójka cyfr):

• 001–099 – prywatne pojazdy personelu dyplomatycznego
• 200–299 – prywatne pojazdy attaché wojskowego
• 300–499 – prywatne pojazdy personelu niedyplomatycznego
• 500–501 – służbowy pojazd szefa misji
• 502–699 – służbowe pojazdy ambasady
• 700–799 – prywatne pojazdy personelu dyplomatycznego konsulatu generalnego
• 801 – służbowy pojazd konsula
• 800, 802–899 – służbowe pojazdy personelu dyplomatycznego konsulatu generalnego
• 900–999 – służbowe pojazdy konsulatu generalnego

Tablice wojskowe

Tablica rejestracyjna wojskowa

Tablica rejestracyjna wojskowa w postaci namalowanej na pojeździe

Na tablicach wojskowych wyróżnik miejsca jest zastąpiony wyróżnikiem przeznaczenia pojazdu. Pierwszą literą jest zawsze U, następna określa przeznaczenie pojazdu. Jako druga litera nie mogą być użyte litery O i U. Numer wojskowych pojazdów gąsienicowych, transporterów kołowych oraz samochodów opancerzonych może być wykonany bezpośrednio na pojeździe (namalowany lub wykonany jako naklejka).

Istnieją dwa zasoby, z których tworzone są numery pojazdów wojskowych:

• I zasób – dla pojazdów kołowych
  • samochodowy – 2 litery (pierwsza U) + 5 cyfr (99 999 kombinacji);
  • motocyklowy – 2 litery (pierwsza U) + 4 cyfry, obowiązuje od 1 kwietnia 2005 (9 999 kombinacji);
• II zasób – 2 litery (pierwsza U) + 4 cyfry + litera T – dla pojazdów gąsienicowych.

Podział pomiędzy rodzaje pojazdów na tablicach wojskowych (w latach 2000–2011):

• Zasób I:
  • UA – samochody osobowe, osobowo-terenowe oraz specjalne na podwoziu osobowym (osobowo-terenowym);
  • UB – pojazdy bojowe;
  • UC – samochody osobowo-ciężarowe (dostawcze);
  • UD – autobusy;
  • UE – samochody ciężarowe i ciężarowo-terenowe o przeznaczeniu transportowym;
  • UG – pojazdy specjalne na podwoziu ciężarowym (ciężarowo-terenowym);
  • UI – przyczepy transportowe;
  • UJ – przyczepy specjalne;
  • UK – motocykle;
  • UL – pojazdy przyjmowane z gospodarki narodowej podczas mobilizacji (pojazdy posiadające obecnie „cywilne” numery rejestracyjne).
• Zasób II:
  • UA ....T – czołgi;
  • UC ....T – bojowe wozy piechoty;
  • UE ....T – wozy zabezpieczenia technicznego;
  • UF ....T – wyrzutnie rakiet;
  • UG ....T – mosty czołgowe;
  • UH ....T – działa samobieżne;
  • UI ....T – wozy inżynieryjne;
  • UJ ....T – wozy ewakuacji medycznej;
  • UL ....T – wozy dowodzenia;
  • UN ....T – samobieżne działa przeciwlotnicze;
  • UR ....T – wozy rozpoznawcze.

Tablice instytucji strzegących bezpieczeństwa, porządku publicznego itp.

Tablica rejestracyjna Policji

Tablica rejestracyjna Straży Granicznej

Na tablicach służb wyróżnik miejsca jest zastąpiony wyróżnikiem służby. Pierwszą literą jest zawsze H. Druga litera oznacza służbę lub urząd:

• HA – Centralne Biuro Antykorupcyjne;
• HB – Służba Ochrony Państwa;
• HC – Służba Celno-Skarbowa;
• HK – Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencja Wywiadu;
• HM – Służba Kontrwywiadu Wojskowego i Służba Wywiadu Wojskowego;
• HP – Policja;
• HW – Straż Graniczna.

Dawniej także:

• HC – Służba Celna^[c];
• HS – Kontrola Skarbowa^[d].

Trzecia litera oznacza:

• na tablicach pojazdów Policji – jednostkę rejestrującą;
• na tablicach pojazdów Służby Celno-Skarbowej i Służby Celnej – izbę celną;
• na tablicach pojazdów kontroli skarbowej – województwo;
• na tablicach pojazdów pozostałych służb – część wyróżnika pojazdu.

Istnieją dwa zasoby, z których tworzone są numery pojazdów służb specjalnych:

• I zasób – 3 litery (pierwsza H) + 1 litera + 3 cyfry
• II zasób – 3 litery (pierwsza H) + 2 cyfry + 2 litery

Litery B, D, I, O, Z mogą być użyte jako seryjne.

Pojazdy nieoznakowane służb mogą mieć zamiast tablic specjalnych tablice zwyczajne.

Wyróżniki Policji:

• HPA Komenda Główna
• HPB Dolnośląska Komenda Wojewódzka
• HPC Kujawsko-Pomorska Komenda Wojewódzka
• HPD Lubelska Komenda Wojewódzka
• HPE Lubuska Komenda Wojewódzka
• HPF Łódzka Komenda Wojewódzka
• HPG Małopolska Komenda Wojewódzka
• HPH Mazowiecka Komenda Wojewódzka
• HPJ Opolska Komenda Wojewódzka
• HPK Podkarpacka Komenda Wojewódzka
• HPL A001–C999, HPL 01AA–99CZ Wyższa Szkoła Policji w Szczytnie
• HPL D001–E999, HPL 01DA–99EZ Szkoła Policji w Pile
• HPL F001–G999, HPL 01FA–99GZ Szkoła Policji w Słupsku
• HPL H001–J999, HPL 01HA–99JZ Centrum Szkolenia Policji w Legionowie
• HPL K001–L999, HPL 01KA–99LZ Szkoła Policji w Katowicach
• HPM Podlaska Komenda Wojewódzka
• HPN Pomorska Komenda Wojewódzka
• HPP Śląska Komenda Wojewódzka
• HPS Świętokrzyska Komenda Wojewódzka
• HPT Warmińsko-Mazurska Komenda Wojewódzka
• HPU Wielkopolska Komenda Wojewódzka
• HPW Zachodniopomorska Komenda Wojewódzka
• HPZ Komenda Stołeczna Policji

Wyróżniki Izby Celnej:

• HCA Izba Celna w Olsztynie
• HCB Izba Celna w Białymstoku
• HCC Izba Celna w Białej Podlaskiej
• HCD Izba Celna w Przemyślu
• HCE Izba Celna w Krakowie
• HCF Izba Celna w Katowicach
• HCG Izba Celna we Wrocławiu
• HCH Izba Celna w Rzepinie
• HCJ Izba Celna w Szczecinie
• HCK Izba Celna w Gdyni
• HCL Izba Celna w Warszawie
• HCM Izba Celna w Toruniu
• HCN Izba Celna w Łodzi
• HCO Izba Celna w Poznaniu
• HCP Izba Celna w Opolu
• HCR Izba Celna w Kielcach

Straż miejska/gminna posiada standardowe wyróżniki tablic

Układ znaków na tablicach dwurzędowych

Dwa rzędy znaków występują na tablicach o wymiarach 305 × 214 mm, wydawanych na samochody i przyczepy, oraz na wszystkich tablicach motocyklowych (w tym wydawanych na ciągniki rolnicze) o wymiarach 190 × 150 mm i motorowerowych o wymiarach 140 × 114 mm.

W niemal wszystkich przypadkach w górnym rzędzie umieszcza się wyróżnik miejsca (lub przeznaczenia pojazdu w przypadku tablic wojskowych albo służby w przypadku tablic dla instytucji strzegących bezpieczeństwa), a w dolnym – wyróżnik pojazdu. Wyjątek stanowią tablice dyplomatyczne, na których w górnym rzędzie umieszcza się wyróżnik miejsca i dwie pierwsze cyfry wyróżnika pojazdu, a w dolnym – pozostałe cyfry wyróżnika pojazdu.

Na tablicach dwurzędowych poza motorowerowymi nalepkę legalizacyjną lub nalepkę ważności tablicy tymczasowej umieszcza się w górnym rzędzie po prawej stronie znaków, a na tablicach motorowerowych – w dolnym rzędzie po lewej stronie znaków. Euroband na tablicach dwurzędowych umieszcza się w lewym górnym rogu.

Krój znaków

Krój znaków alfanumerycznych został określony w Załączniku nr 12 do rozporządzenia Ministerstwa Infrastruktury z dnia 31 sierpnia 2022 w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów, wymagań dla tablic rejestracyjnych oraz wzorów innych dokumentów związanych z rejestracją pojazdów. W ramach kroju stosuje się następujące wzory:

• wzory liter i cyfr do tablic samochodowych – wysokość 80 mm, szerokość liter – do 47 mm^[e], szerokość cyfr – do 43 mm^[e], szerokość pokrycia barwnego znaku – 9 mm;
• wzory liter i cyfr do tablic motocyklowych – wysokość 45 mm, szerokość liter i cyfr – do 28 mm^[e], szerokość pokrycia barwnego znaku – 7 mm;
• wzory liter i cyfr do tablic motorowerowych – wysokość 30 mm, szerokość liter – do 20 mm^[e], szerokość cyfr – do 16 mm^[e], szerokość pokrycia barwnego znaku – 5 mm.

Do 30 czerwca 2018 r. stosowano w wyróżnionych poniżej przypadkach szerszy krój liter, określony w Załączniku nr 16 do rozporządzenia Ministerstwa Infrastruktury z dnia 11 grudnia 2017 w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów oraz wymagań dla tablic rejestracyjnych jako czcionka niezwężona. W ramach tego kroju stosowano następujące wzory:

• wzory liter z czcionką niezwężoną do tablic samochodowych – wysokość 80 mm, szerokość – do 54 mm^[e], szerokość pokrycia barwnego znaku – 10 mm;
• wzory liter z czcionką niezwężoną do tablic motocyklowych – wysokość 45 mm, szerokość – do 32 mm^[e], szerokość pokrycia barwnego znaku – 7 mm;

Wzory liter z czcionką niezwężoną były stosowane na:

• jedno- i dwurzędowych siedmioznakowych tablicach samochodowych i sześcioznakowych tablicach motocyklowych zwyczajnych – w wyróżniku miejsca,
• dwurzędowych ośmioznakowych tablicach samochodowych zwyczajnych – w wyróżniku miejsca,
• wszystkich tablicach tymczasowych, badawczych, zabytkowych, dyplomatycznych, wojskowych i dla służb strzegących bezpieczeństwa publicznego – w wyróżniku miejsca, przeznaczenia pojazdu lub służby,
• pięcio- i sześcioznakowych tablicach indywidualnych – w obu wyróżnikach,
• siedmioznakowych dwurzędowych tablicach indywidualnych (w tym motocyklowych) – w wyróżniku miejsca,
• tablicach badawczych – w wyróżniku pojazdu;

W opisanych powyżej przypadkach użycia czcionki niezwężonej zwykłe wzory liter były stosowane w wyróżniku pojazdu na wszystkich tablicach samochodowych i motocyklowych zwyczajnych, tymczasowych, zabytkowych i dla służb strzegących bezpieczeństwa publicznego.

Od 1 lipca 2018 r. produkuje się wyłącznie tablice ze zwykłymi (zwężonymi) wzorami liter. Tablice z czcionką niezwężoną mogły być wydawane do wyczerpania ich zapasów.

Odstępstwa od zasad oznaczania powiatów

Miasta na prawach powiatu z wyróżnikami trzyliterowymi

• Sopot – GSP
• Jastrzębie-Zdrój – SJZ
• Piekary Śląskie – SPI
• Żory – SZO
• Świnoujście – ZSW

Wcześniej wyróżniki trzyliterowe miały też Konin (PKO) i Ruda Śląska (SRS), jednak w grudniu 2001 Konin dostał wyróżnik PN, a Ruda Śląska SL.

Powiaty z wyróżnikami dwuliterowymi

• powiat brzeski – OB
• powiat kędzierzyńsko-kozielski – OK
• powiat pilski – PP
• powiat poznański – PZ
• powiat garwoliński – WG
• powiat legionowski – WL
• powiat miński – WM
• powiat wołomiński – WV
• powiat warszawski zachodni – WZ

Powiaty i miasta na prawach powiatu uprawnione do wydawania dwóch lub więcej różnych wyróżników

• powiat białostocki (BIA, BIB^[f])
• powiat będziński (SBE, SE^[f], SBN^[f])
• powiat bocheński (KBC, KBA^[f])
• powiat cieszyński (SCI – na wszystkie rodzaje pojazdów, SCN – na pojazdy zabytkowe)
• Kalisz (PK, PA^[f])
• powiat kartuski (GKA – na wszystkie rodzaje pojazdów, GKY – na pojazdy zabytkowe, GKZ^[f])
• Konin (PKO, PN)
• Kraków (KR – na wszystkie rodzaje pojazdów do 12 marca 2022, KK – na motocykle, ciągniki, motorowery oraz przyczepy, od 12 marca 2022 na wszystkie rodzaje pojazdów^[13])
• powiat krakowski (KRA – na wszystkie rodzaje pojazdów, KRK – na pojazdy zabytkowe)
• Łódź (EL – na wszystkie rodzaje pojazdów, ED – na motocykle, ciągniki i motorowery)
• powiat piaseczyński (WPI – na wszystkie rodzaje pojazdów, WPA, WPW – na pojazdy zabytkowe, WPX^[f])
• Poznań (PO – na wszystkie rodzaje pojazdów do 12 marca 2022, PY – na motocykle, ciągniki i motorowery, od 12 marca 2022 na wszystkie rodzaje pojazdów^[13])
• powiat poznański (PZ – na wszystkie rodzaje pojazdów oprócz motorowerów, POZ – na wszystkie rodzaje pojazdów, ale od wprowadzenia wyróżnika PZ tylko na motorowery i pojazdy zabytkowe – w połowie 2018 zasoby na pojazdy zabytkowe zostały wyczerpane)
• powiat pruszkowski (WPR – na wszystkie rodzaje pojazdów, WPP – na pojazdy zabytkowe, WPS^[f])
• Ruda Śląska (SRS – na wszystkie rodzaje pojazdów, ale od wprowadzenia wyróżnika SL tylko na przyczepy, motorowery i pojazdy zabytkowe, SL – na samochody, motocykle i ciągniki)
• powiat rzeszowski (RZE, RZZ^[f], RZR^[f])
• Szczecin (ZS, ZZ^[f])
• powiat wejherowski (GWE – na wszystkie rodzaje pojazdów, GWO – na pojazdy zabytkowe)
• powiat wodzisławski (SWD, SWZ^[f])
• powiat wołomiński (WWL – na wszystkie rodzaje pojazdów, WV – na pojazdy zabytkowe)
• Wrocław (DW – na wszystkie rodzaje pojazdów, DX – na motocykle i motorowery)
• powiat wrocławski (DWR – na wszystkie rodzaje pojazdów, VWR – na pojazdy zabytkowe)

Tablice rejestracyjne Warszawy^[14]

Historyczne tablice rejestracyjne

Pierwszy polski wzór tablic rejestracyjnych wprowadzono w 1922^[15]. Kolejne wzory wprowadzano w 1937^[16], 1944^[17], 1946 (dwukrotnie)^[18][19], 1950^[20], 1956^[21] i 1976^[22].

• 

  Samochód Tatra z tablicą rejestracyjną z lat 1922–1937

• 

  Samochody Chevrolet z tablicami według wzoru z 1937

• 

  Tablica rejestracyjna według wzoru z 1946

• 

  Tablica rejestracyjna z lat 1956–1976

• 

  Tablica rejestracyjna z lat 1976–2000

Liczba samochodów w Polsce na przestrzeni dziejów

    Liczba samochodów w Polsce na przestrzeni dziejów
     W Polsce w 1926 roku było ok. 16,5 tys. samochodów, do tego rejestracji niewiele – np. w marcu 1927 r. w Warszawie zarejestrowano 92 samochody. Stosunkowo niewiele, nawet jak na tamte czasy, w 1926 w USA poruszały się po drogach 22 miliony samochodów (na jeden samochód w USA przypadało 5,4 mieszkańca), zaś pozostałe państwa na świecie, to nieco ponad 5 milionów. Mimo I wojny druga w statystykach była Wielka Brytania z 984 tys. samochodów i 1 samochodem na 45,6 mieszkańców^[23].

• 1 stycznia 1937 – 37 468 (1 samochód na 1000 mieszkańców)
• 1 stycznia 1956 – 82 680 (3 samochody na 1000)
• 1 stycznia 1970 – 479 400 (15 samochodów na 1000)
• 1 stycznia 1976 – 1 321 040 (39 samochodów na 1000)
• 1 stycznia 1990 – 5 244 000 (138 samochodów na 1000)
• 1 stycznia 2000 – 9 991 000 (~265 samochodów na 1000)
• 1 stycznia 2006 – 13 384 229 (350 samochodów na 1000)
• 1 stycznia 2008 – 16 079 533 (420 samochodów na 1000)
• 1 stycznia 2010 – 17 239 800 (450 samochodów na 1000)
• 1 stycznia 2012 – 18 744 412 (490 samochodów na 1000)
• 1 stycznia 2014 – 20 003 863 (530 samochodów na 1000)

Polska zajmuje drugie miejsce na świecie w liczbie samochodów na gaz (2,5 mln aut)^[24].

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Neil Parker, John Weeks, Registrations Plates Of The World. Wyd. 4; Wyd. „Europlate” 2004.

Linki zewnętrzne

• Wortal Polskie Tablice Rejestracyjne
• Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 2 maja 2012 r. w sprawie warunków produkcji i sposobu dystrybucji tablic rejestracyjnych i znaków legalizacyjnych (Dz.U. z 2020 r. poz. 717).