Tabliczka przodka

Ołtarz i tabliczki przodków w świątyni Zhonglieci w Tajpej

Tabliczka przodka (chiń. 牌位, páiwèi lub 神位, shénwèi; jap. 位牌, ihai) – w dalekowschodnim kulcie przodków zazwyczaj drewniana deseczka, pokryta czerwoną laką lub lakierowana, o długości ok. 30 cm i szerokości ok. 10 cm, w której po śmierci zamieszkuje dusza zmarłego^[1].

Tabliczki wywodzą się z Chin, a przyjęły się również w innych kulturach Dalekiego Wschodu m.in. w Japonii i Korei.

Aby tabliczka mogła pełnić funkcje kultowe, po jej wykonaniu należało odprawić specjalną ceremonię wprowadzającą do tabliczki duszę zmarłego. Deseczka, na której zapisywano imię zmarłego (czasem również tytuły czy miejsce pochodzenia^[2]) umieszczana była na domowym ołtarzyku lub w specjalnej gablocie, zaś w wypadku cesarzy, dygnitarzy i znanych postaci – w świątyniach^[1]. Na domowych ołtarzykach tabliczki układano wedle ścisłej hierarchii, w zależności od pozycji zmarłego za życia. W określone dni w roku składano przy nich ofiary, zwracano się również do przodków o pomoc lub radę^[2]. Tabliczki przechowywał zawsze najstarszy syn, do którego należało zachowywanie rytuału^[1]. Tabliczki kobiet po śmierci ustawiano w domu ich męża. W wypadku gdy kobieta zmarła jako panna, rytuał wymagał, aby dokonać zaślubin zmarłych lub żyjącego ze zmarłą, bądź ustawienie jej (za opłatą) w świątyni; tabliczka nie mogła bowiem pozostać w domu jej własnej rodziny^[2].

Według teorii szwedzkiego sinologa Bernarda Karlgrena, tabliczki przodków wywodzą się z symboli fallicznych. Według innej hipotezy, tabliczki wywodzą się ze stawianych pierwotnie na grobach figurek przedstawiających zmarłych^[1].

Przypisy