Tabulacja

Tabulacja – sposób wyrównywania tekstu stosowany w maszynach do pisania, do których zachowania nawiązują komputerowe edytory tekstu.

Maszyny do pisania

W maszynach do pisania i maszynach drukarskich tabulatorami poziomymi były określone punkty na osi poziomej arkusza papieru. Tabulacja realizowana była przez przeskok do najbliższego tabulatora w prawo. Pionowa tabulacja była realizowane poprzez obrót wałka maszyny do pisania o określony kąt. Na kartce był to przeskok o daną liczbę wierszy w dół.

Komputerowe edytory tekstu

W celu zastosowania tabulacji edytor tekstu rozmieszcza w tekście tabulatory, czyli obiekty służące do wyrównywania tekstu, które wykorzystywane są przy tworzeniu różnych zestawień i spisów. Mogą nimi być specjalne znaki typograficzne niewidoczne na wydruku (ang. whitespace), których wpisanie powoduje przesunięcie kursora tekstowego w prawo do najbliższego punktu tabulacji. Tabulatorami są też często nazywane same punkty tabulacji. W celu wprowadzenia znaku tabulacji na klawiaturze wybiera się klawisz Tab.

Zastosowanie tabulacji powoduje, że tekst jest widoczny w postaci tzw. wcięć. Graficznie tabulacja odpowiada kilku znakom spacji. Ułatwia tworzenie różnego rodzaju zestawień i pozwala na dostosowanie wielkości wcięcia akapitu – tabulacje pozwalają więc na napisanie tekstu w bardziej czytelny sposób. Stosuje się ją przy pisaniu programów w ogromnej większości języków programowania, gdzie umożliwia wydzielanie poszczególnych struktur programu.

Przykład programu z wcięciami w języku C++:

#include <iostream.h>

int main(int argc, char *argv[]) {
	int x[10];    // deklaracja tablicy
	int i;

	for (i = 0; i < 10; i++) {
		x[i] = i;      // wpisanie do tablicy danych
	}

	for (i = 0; i < 10; i++) {
		std::cout << x[i] << std::endl;   // wyświetlenie wyniku
	}

	return 0;
}

W edytorach tekstu punkty tabulacji są widoczne na linijce. Tworzone są automatyczne według określonej siatki tabulacji, ale mogą też być ustawiane ręcznie przez użytkownika.

Znaki tabulacji

Zestawienie znaków przedstawia poniższa tabela. W przeważającej większości systemów kodowania znaków tabulatory mają takie same numery jak w kodzie ASCII. Wynika to z ujednolicenia sterowania programami i urządzeniami do edycji tekstu.

Wyjątkami są EBCDIC, BSI[1] (proponowany system zapisu na taśmie magnetycznej), X3.2[2] (standard poprzedzający ASCII), ECMA[3] (kod 6-bitowy) i Fieldata[4] (sposób kodowania w armii USA w latach 50.), ale są to kody już historyczne lub istniejące tylko jako propozycje.

Znaki tabulacji – zestawienie kodów
Sposób kodowania
znaków
Pozioma tabulacja
nr DEC (HEX)
Pionowa tabulacja
nr DEC (HEX)
ASCII9 (09)11 (0B)
UNICODE9 (09)11 (0B)
EBCDIC5 (05)11 (0B)
BSI4 (04)
X3.26 (06)7 (07)
ECMA1 (01)3 (03)
Fieldata67 (43)

System kodowania ISO 6429 zawiera dodatkowe znaki sterujące tabulacją:

  • 136 – Horizontal Tabulation Set (zatrzymuje tabulację na pozycji kursora);
  • 137 – Horizontal Tabulation With Justification (podobnie jak wcześniej, ale dodatkowo tekst zostaje rozciągnięty tak, ze ostatni znak jest umieszczony tuż przed znakiem tabulacji);
  • 138 – Vertical Tabulation Set (zatrzymuje tabulację na pozycji kursora).

Przypisy

Bibliografia