Tadeusz Świtała
 Zdjęcie sprzed 1986 | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie | dziennikarz, historyk |
| Narodowość | |
Tadeusz Świtała (ur. 24 stycznia 1922 w Nowym Tomyślu, zm. 1991 w Poznaniu[1]) – polski historyk i dziennikarz.
Życiorys
Urodzony w rodzinie chłopskiej z ojca Feliksa i Antoniny z Wolnych. Rodzina w okresie międzywojennym wielokrotnie się przeprowadzała (do Zbąszynia, Bukowca i Grodziska Wielkopolskiego) i w tych miejscach kontynuował naukę. W 1938 zapisał się do Szkoły Dokształcającej Zawodowej w Grodzisku Wlkp., ale jej nie ukończył z uwagi na wybuch II wojny światowej. Ojciec zmarł mu w 1939. Przed jego śmiercią rozpoczął pracę jako biuralista w grodziskiej kancelarii notarialnej Olgierda Niebieszczańskiego. Związał się też z harcerstwem – prowadził zastęp w Bukowcu, którego opiekunką była generałowa Jadwiga Sosnkowska[2].
We wrześniu 1939 nadawał z majątku Piaskowo telegramy o ruchach lotnictwa hitlerowskiego w kierunku Poznania. W majątku stacjonowała 71. Kompania rozpoznawcza czołgów pod dowództwem Stanisława Skibniewskiego. Podczas wycofywania cała obsługa punktu obserwacyjnego została wcielona do jednostki, jako synowie pułku. Walczył w bitwie nad Bzurą, gdzie został ranny w ramię. Przebywał w obozie jenieckim koło Końskiego. Podczas wywózki w głąb Niemiec udało mu się zbiec z punktu rozdzielczego w poznańskich koszarach, skąd udał się do domu. Aby uniknąć aresztowania zgłosił się dobrowolnie na roboty do Niemiec. W okresie 1 listopada 1939 – połowa stycznia 1945 przebywał w okolicach Świebodzina. Po powrocie do domu (koniec lutego 1945) wstąpił do grodziskiej milicji, a także budował lokalne zręby Związku Walki Młodych. Wybrano go na przewodniczącego grodziskiej organizacji tego związku[2].
Uczestniczył w akcji werbowania pionierów na Ziemie Odzyskane, gdzie sam wyjechał, znajdując pracę w powiatowej komendzie Milicji Obywatelskiej w Zielonej Górze. W latach 1948–1949 pracował w Zastalu (zaopatrzenie), łącząc te obowiązki z działaniami w harcerstwie i organizacjach kulturalnych, a także z obowiązkami korespondenta Gazety Zachodniej. Od 1 października 1948 został stałym korespondentem tego czasopisma. Od 1948 do 1950 kierował Gazetą Lubuską (wówczas oddziałem Gazety Zachodniej). W tym okresie zgromadził wokół siebie grupę aktywnych korespondentów robotniczo-chłopskich z Nadodrza i samej Zielonej Góry, co zwróciło uwagę wysokich czynników partyjnych. Powierzono mu (od 1 lutego 1950) stanowisko zastępcy kierownika działu korespondentów robotniczo-chłopskich w Gazecie Poznańskiej. 1 września 1950 został sekretarzem redakcji. W latach 1951–1952 studiował w Ośrodku Szkolenia Dziennikarzy w Warszawie. Następnie został skierowany do powstającej Gazety Zielonogórskiej, w której przez lata pełnił funkcję sekretarza redakcji. Był inicjatorem powołania w Zielonej Górze oddziału Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich, członkiem zarządu Lubuskiego Towarzystwa Kulturalnego i Komitetu Winobraniowego. W 1957 wydano z jego inicjatywy pierwszy po wojnie Zielonogórski Informator Gospodarczo-Turystyczny. W latach 1960–1964 studiował zaocznie w Wyższej Szkole Nauk Społecznych KC PZPR[2].
Od 1 września 1958 objął stanowisko kierownika oddziału PAP w Poznaniu, co wiązało się z podjęciem studiów germanistycznych na UAM. 31 sierpnia 1973 zakończył pracę w PAP i przeniósł się do tygodnika Tydzień, w którym pełnił m.in. funkcję sekretarza redakcji (do 1982)[2].
Publikacje
Był współtwórcą Kroniki Miasta Poznania, od 1 lutego 1959 był sekretarzem redakcji, a od 1 stycznia 1984 redaktorem. Wprowadził pełne sprawozdania z imprez poznańskich w formie ilustrowanej kroniki. Zainicjował tzw. Mottyniana, czyli cykl artykułów o znaczących Wielkopolanach. Był ponadto autorem książek i publikacji o Poznaniu i Wielkopolsce, m.in.:
- Międzynarodowe Konkursy im. Henryka Wieniawskiego 1935-1966 (1967),
- Trud pierwszych dni. Poznań 1945. Wspomnienia poznaniaków (1970),
- Opera poznańska, 1919-1969 (1973, po wydaniu tej pozycji Jerzy Waldorff krzyknął w radiu: Więcej takich Świtałów!),
- Pierwsze lata. Wspomnienia poznaniaków o latach 1945–1948 (1980),
- Czterdziestolecia rok pierwszy. Poznań 1945 – scenariusz ekspozycji w ówczesnym Muzeum Historii Ruchu Robotniczego w Poznaniu (1985),
- Poznań 1945. Kronika wydarzeń (1986)[2].
Przypisy
Media użyte na tej stronie
Tadeusz Świtała - polski dziennikarz i historyk.