Tadeusz Bejt
 | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | 1939–1949 |
| Siły zbrojne | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
_BAR.svg){kind=small} | |
Tadeusz Bejt[1] (ur. 20 maja 1923 w Mąkolinie pow. Płock, zm. 11 lutego 1949 w Warszawie).
Życiorys
Syn Czesława i Anny z Homolków. Mieszkał w majątku Leksyn (w sąsiedztwie Mąkolina), do 12. roku życia uczył się w domu. Miał wychowawcę Niemca, co istotnie wpłynęło na jego losy. Od 1935 pobierał nauki w Męskim Gimnazjum im. Tow. Jana Zamoyskiego w Warszawie. Naukę kontynuował podczas okupacji na tajnych kompletach w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego.
Należał do AK, był kurierem KG. Zarabiał jeżdżąc rikszą. W styczniu 1944 przeszedł szkolenie służb do zadań specjalnych i w kwietniu 1944 został wysłany jako kurier na Wołyń. 30 kwietnia dotarł do dowódcy 27. Wołyńskiej DP AK mjr. Tadeusza Sztumberk-Rychtera. W lipcu 1944 dywizja została zmuszona przez Sowietów do złożenia broni w Lasach Parczewskich. Po powrocie do stolicy walczył w powstaniu warszawskim.
W czerwcu 1945 aresztowany przez UBP, ale został wkrótce zwolniony. Niespełna dwa miesiące później nielegalnie opuścił kraj przez Kudowę–Pragę–Pilzno docierając do Monachium i Murnau am Staffelsee. Wkrótce osiadł w Ankonie (Włochy) i tam zdecydował się pełnić rolę kuriera. Organizował drogi kurierskie i punkty przerzutowe na granicy polsko-niemieckiej, a także przerzuty z kraju na Zachód osób ściganych przez służby bezpieczeństwa i rodzin pozostających za granicą oficerów 2. Korpusu gen. Władysława Andersa. Był parokrotnie w Polsce. Zamieszkał w brytyjskiej strefie okupacyjnej Berlina.
25 września[2] 1947 został porwany ze swego mieszkania w Berlinie przez współpracującego z MBP przedwojennego niemieckiego agenta kryminalnego Gerharda Bielke, ps. Andersen i przewieziony do Warszawy, gdzie został osadzony w więzieniu mokotowskim. 18 listopada 1948 WSR w Warszawie pod przewodnictwem mjr. Józefa Badeckiego skazał go w procesie R.Warszawa SR.1356 nr sprawy S.3508/48 na podstawie art. 7 Dekr. z 13.06.1946 na karę śmierci[3]. Prezydent Bolesław Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Tadeusz Bejt został stracony 11 lutego 1949.
Jego szczątki odnaleziono w wyniku prac ekshumacyjnych prowadzonych przez Instytut Pamięci Narodowej wiosną 2013 r. na terenie kwatery „Ł” Cmentarza Wojskowego na Powązkach[4].
Upamiętnienie
Tadeusz Bejt był odznaczony Krzyżem Walecznych za działalność kurierską w latach okupacji niemieckiej. Jego grób symboliczny znajduje się na Cmentarzu Wojskowym w „Kwaterze na Łączce”, rzeczywiste miejsce pochówku jest nieznane. 22 stycznia 1993 Wojskowy Sąd Okręgowy w Warszawie stwierdził nieważność wyroku b. WSR w Warszawie.
Bibliografia
- Tadeusz Swat: Niewinnie Straceni 1945-56. Wyd. Fundacja Ochrony Zabytków, Warszawa 1991., zob też Straceni w Więzieniu mokotowskim.
- Małgorzata Szejnert: Śród żywych duchów. Wyd. ANEKS, Londyn 1990.
- AIPN, Teczki więźniów 1948, Bejt Tadeusz
- AWL, WSR w Warszawie, 118/91/3901
- Karta w Indeksie Represjonowanych IPN.
- notatka osobista Mariusza Soleckiego - członka rodziny kpt.Jana Bukowskiego, dostęp przez wikipedystę Z.Lisieckiego
Przypisy
- ↑ Rejestr osób straconych podaje nazwisko Bejta
- ↑ IPN BU 01136/130 str.25/59, IPN BU 0259/240 str.27/92 i 70/92
- ↑ "Księga najwyższego wymiaru kary" w Krzysztof Szwagrzyk: Zbrodnie w majestacie prawa 1944-1955. Wyd. ABC Future, Warszawa, 2000.
- ↑ Znamy nazwiska kolejnych 30 zidentyfikowanych ofiar totalitaryzmów – Warszawa, 22 lipca 2022. Instytut Pamięci Narodowej. [dostęp 2022-07-22]. (pol.).
