Tadeusz Bieńkowicz

Tadeusz Bieńkowicz

Rączy

generał brygady
Data i miejsce urodzenia	15 kwietnia 1923 Lida
Data i miejsce śmierci	13 grudnia 2019 Kraków
Przebieg służby
Siły zbrojne	Armia Krajowa
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa kampania wrześniowa działania zbrojne podziemia antykomunistycznego w Polsce
Odznaczenia

Tadeusz Bieńkowicz ps. „Rączy” (ur. 15 kwietnia 1923 w Lidzie, zm. 13 grudnia 2019^[1] w Krakowie) – generał brygady Wojska Polskiego, uczestnik II wojny światowej, podoficer Armii Krajowej, „żołnierz wyklęty”, ofiara represji stalinowskich^[2][3].

Życiorys

Urodził się w rodzinie Stanisława i Alicji z Balcerów^[4]. Po wybuchu II wojny światowej podjął działalność konspiracyjną w sowieckiej strefie okupacyjnej, początkowo w harcerskim batalionie obserwacyjnym jako dowódca tzw. piątki^[4], a po wkroczeniu Niemców w II batalionie 77 pułku piechoty Armii Krajowej. Uczestniczył w akcjach zbrojnych, między innymi w zdobywaniu: Ejszyszek, stacji kolejowej Werenów, rozbiciu posterunków granicznych Rzeszy i Ostlandu w Krakszlach, a śmiertelnie raniąc dowódcę Ortskommandantur w Koleśnikach doprowadził do jej poddania^[4]. Za udział w odbiciu skazańców z więzienia w Lidzie (18 stycznia 1944 r.) odznaczony został Orderem Virtuti Militari^[3]. 30 stycznia 1944 r. brał udział w rozbiciu niemieckiego garnizonu w Horodnie^[4]. W tym samym roku także w zakończonej sukcesem akcji skierowanej przeciwko wysokiemu dowódcy NKWD majorowi Kanarczukowi^[4]. Mimo rozbrojenia kontynuował działalność konspiracyjną na terenach Nowogródczyzny i Polski centralnej^[3]. Podjął studia na Uniwersytecie Ekonomicznym w Krakowie^[4].

Aresztowany w 1950 r., został poddany wielomiesięcznym przesłuchaniom i torturom, a później skazany na karę dożywotniego więzienia, mimo iż nie przyznał się do stawianych zarzutów^[2][3][4]. Zrehabilitowany na początku lat 90., zaś torturujący funkcjonariusz Służby Bezpieczeństwa w 2005 r. skazany został na dwa lata więzienia^[2]. Do 1956 r. w czasie uwięzienia ujawniał denuncjatorów i wspierał współwięźniów^[3].

Jako członek Związku Bojowników o Wolność i Demokrację do zakazu krzewił wiedzę o Zbrodni katyńskiej i działalności Armii Krajowej w ramach spotkań z młodzieżą w ramach tej organizacji, a później przy okazji inicjatyw kombatanckich^[3].

Był współzałożycielem Polskiego Związku Więźniów Politycznych Okresu Stalinowskiego i Związku Armii Krajowej w Krakowie (1989 r.), a także aktywistą jako członek Rady Honorowej w Okręgu Nowogródzkim Światowego Związku Żołnierzy AK i Stowarzyszenia Kawalerów Orderu Virtuti Militari^[3]. Pełnił obowiązki prezesa Związku Inwalidów Wojennych Oddziału Nowa Huta (od 2007 do 2019 r.) oraz Polskiego Związku Więźniów Komunizmu (od 2010 do 2019 r.), był sekretarzem Małopolskiej Rady Kombatantów i Osób Represjonowanych, członkiem Fundacji Muzeum Historii Armii Krajowej i Stowarzyszenia Ziemi Lidzkiej w Lidzie^[3]. Był współautorem publikacji „Akcja na więzienie w Lidzie we wspomnieniach Tadeusza Bieńkowicza i opisie faktów i zdarzeń pokrewnych” (Fundacja muzeum Czynu Zbrojnego, 2009)^[5] i fundatorem cmentarza II batalionu 77 pp AK w Naczy^[3].

W 2016 został laureatem nagrody honorowej „Świadek Historii” przyznanej przez Instytut Pamięci Narodowej^[6].

24 kwietnia 2018 Prezydent RP Andrzej Duda, na wniosek ministra obrony narodowej, mianował go na stopień generała brygady^[7].

Zmarł 13 grudnia 2019 r. w Krakowie. Pochowany w Alei Zasłużonych na cmentarzu wojskowym przy ul. Prandoty w Krakowie (kw. CIX-2-1)^[8].

Grób gen. Tadeusza Bieńkowicza na cmentarzu wojskowym przy ul. Prandoty w Krakowie

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (1944)
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2016)^[9]
• Krzyż Oficerski Orderu Orderu Odrodzenia Polski (2009)^[10]
• Krzyż Walecznych
• Złoty Krzyż Zasługi
• Krzyż Armii Krajowej
• Odznaka „Weteran Walk o Wolność i Niepodległość Ojczyzny”
• Krzyż Kombatancki „Więźniowi Komunizmu” z Mieczami
• Odznaka Honorowa Żołnierza AK Okr. „Wiano” i „Nów”^[4]
• Medal Stulecia Odzyskanej Niepodległości (2018)^[11]

Zobacz też

• Konspiracyjne Wojsko Polskie
• Działania zbrojne podziemia antykomunistycznego w Polsce

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Tadeusz Bieńkowicz – Żołnierz Niezłomny. Parafia Rzymsko Katolicka pw. Miłosierdzia Bożego w Skawinie. [dostęp 2013-11-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-10)].