Tadeusz Chyła

Tadeusz Chyła
Data i miejsce urodzenia30 października 1933
Sopot
Pochodzeniepolskie
Data i miejsce śmierci23 lutego 2014
Warszawa
Instrumentygitara
Gatunkiballada, piosenka satyryczna
Zawódpiosenkarz, gitarzysta, kompozytor, malarz
Aktywność1954-2014
PowiązaniaAndrzej Waligórski
Zespoły
Silna Grupa pod Wezwaniem
Odznaczenia
Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”

Tadeusz Chyła (ur. 30 października 1933 w Sopocie, zm. 23 lutego 2014[1]) – polski piosenkarz, kompozytor i gitarzysta, wykonawca ballad okraszonych humorem i satyrą, także malarz.

Życiorys

Grób piosenkarza Tadeusza Chyły na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie

Z wykształcenia był malarzem, studiował w latach 1954–1961 na Wydziale Malarstwa Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Gdańsku, w pracowni Juliusza Studnickiego i Jacka Żuławskiego (twórców tzw. „szkoły sopockiej”)[2]. Uprawiał malarstwo sztalugowe, ścienne i scenografię. Dyplom uzyskał w 1961 r. Jego dzieła zaliczane są do nurtu malarstwa polskiego zwanego „koloryzmem”. Jest bohaterem filmu krótkometrażowego Tadeusz Chyła (w cyklu Gwiazdy tamtych lat) w reżyserii Janusza Horodniczego i Krzysztofa Wojciechowskiego (1994), zrealizowanego przez TVP2.

Działalność muzyczna

Jako artysta estradowy zadebiutował śpiewając ballady 15 kwietnia 1954 roku w gdańskim teatrzyku studenckim Bim-Bom. Potem wraz z tą grupą wziął udział w licznych koncertach w kraju i za granicą (Austria, Belgia, Francja, Holandia, NRD).

Kolejnym przedsięwzięciem było współtworzenie kabaretu To Tu. Był tam kompozytorem ballad do tekstów znanych autorów (Jerzy Afanasjew, Konstanty Ildefons Gałczyński, Ludwik Jerzy Kern). Następnie – w roku 1968 założył z kolegami śpiewający kabaret Silna Grupa pod Wezwaniem. Oprócz niego grupę tę tworzyli: Kazimierz Grześkowiak, Jacek Nieżychowski i Andrzej Zakrzewski. Chyła był jej członkiem do 1970 r.

Współpracował też z takimi kabaretami jak Wagabunda i ABC-WP. Od roku 1973 występował samodzielnie. Akompaniował sobie na gitarze. Teksty wielu jego piosenek są autorstwa Andrzeja Waligórskiego.

W 1979 otrzymał odznakę „Zasłużony Działacz Kultury”[3]. Zmarł w 2014 roku i został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera D-3-32)[4].

Nagrody i wyróżnienia

  • 1962 – II nagroda na festiwalu studenckim w Częstochowie
  • 1963 – wyróżnienie na KFPP w Opolu za piosenkę Ballada o krowie
  • 1965 – II nagroda na KFPP w Opolu za piosenkę Ballada o mumiach
  • 1966 – II nagroda na KFPP w Opolu za piosenkę Ballada o Zenku Dreptaku
  • 2009 – Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” nadany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Bogdana Zdrojewskiego
Zespołowe
  • 1964 – wyróżnienie dla kabaretu To Tu na KFPP w Opolu
  • 1969 – nagroda dziennikarzy na KFPP w Opolu dla Silnej Grupy Pod Wezwaniem

Dyskografia

Solowa
  • Tadeusz Chyła (EP, Pronit N-0407)
  • Tadeusz Chyła (Pocztówka, Ruch R--0600)
  • Tadeusz Chyła (Pocztówka, Ruch R--0054)
  • Tadeusz Chyła (Pocztówka, Ruch R--0041)
  • Tadeusz Chyła (Pocztówka, PWP Ruch R-0323-II)
  • 1966 – Tadeusz Chyła: Tadeusz Chyła śpiewa własne ballady (LP, Muza SXL-0371)
  • Tadeusz Chyła: Ballady (CD, PNCD335)
Pozostała
  • 1967 – Piosenki z filmu „Małżeństwo z rozsądku” (LP, Muza N-0417)
  • 1969 – Silna Grupa pod Wezwaniem (EP, Muza N-0580)

Wybrane piosenki

  • Ballada o cysorzu
  • Ballada o knieziu Dreptaku[5]
  • Ballada o krowie
  • Ballada o mumiach
  • Ballada o straszliwej rzezi
  • Ballada o Zenku Dreptaku
  • Ballada o żołnierzyku
  • Być dziewczyną
  • Makary
  • Obrona Trembowli (Ballada o obronie Trembowli)
  • Panie Kwiatkowski, Panie Kowalski (muz. Jerzy Matuszkiewicz, sł. Agnieszka Osiecka)
  • Pastuszek i gęsi (Mariola)
  • Pochód świętych
  • Sen psa
  • Tamara

Wystawy obrazów

  • 1961: Biuro Wystaw Artystycznych w Gdańsku
  • 1962: Klub Studencki „Żak” Gdańsk
  • 1963: Biuro Wystaw Artystycznych w Gdańsku
  • 2014: Wystawa „Liryczny kolorysta” Galeria U DK Stokłosy Warszawa[6]
  • 2015: Wystawa „Liryczny kolorysta” Dom Artysty Plastyka Warszawa[7]

Filmografia

Przypisy

  1. ↑ Zmarł Tadeusz Chyła – piosenkarz, kompozytor i satyryk, malarz. Miał 80 lat (pol.). Polskie Radio. [dostęp 2014-02-23].
  2. ↑ Misja i Historia. www.asp.gda.pl. [dostęp 2015-07-17].
  3. ↑ Spotkanie twórców i artystów polskiej estrady. „Nowiny”. 146, s. 2, 2 lipca 1979. 
  4. ↑ Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
  5. ↑ Encyklopedia Wrocławia. Jan Harasimowicz (red.). Wyd. III. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006, s. 162.
  6. ↑ Wystawa „Liryczny Kolorysta” Tadeusz Chyła. okiemjadwigi.pl. [dostęp 2015-07-17].
  7. ↑ Okręg Warszawski Związku Polskich Artystów Plastyków - Tadeusz Chyła - liryczny kolorysta. Wystawa malarstwa. owzpap.pl. [dostęp 2015-07-17].

Bibliografia

  • Adrjański Z., Cysorz polskiej ballady, PWM 1976.
  • Wolański R., Leksykon Polskiej Muzyki Rozrywkowej, Warszawa 1995, Agencja Wydawnicza MOREX, ​ISBN 83-86848-05-7​, tu hasło Chyła Tadeusz, s. 29.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

POL Srebrny Medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis BAR.png
Baretka Srebrnego Medalu "Zasłużony Kulturze - Gloria Artis"
Zasłużony Działacz Kultury.jpg
Autor: Ὄνειροι, Licencja: CC BY-SA 4.0
Zasłużony Działacz Kultury – odznaka
Tadeusz Chyła (grób) 01.jpg
Autor: Mateusz Opasiński, Licencja: CC BY-SA 4.0
Grób piosenkarza Tadeusza Chyły na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie