Tadeusz Cyprian

Tadeusz Cyprian
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

21 lutego 1898
Zabłotów

Data i miejsce śmierci

8 sierpnia 1979
Poznań

Narodowość

polska

Dziedzina sztuki

fotografika

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi

Tadeusz Cyprian (ur. 21 lutego 1898 w Zabłotowie, zm. 8 sierpnia 1979 w Poznaniu) – polski prawnik, sędzia, profesor prawa karnego, fotografik.

Młodość

Był synem Teofila (urzędnika, inspektora uprawy tytoniu) i Ludomiły z Oppenauerów[1]. W 1916 ukończył Gimnazjum Franciszka Józefa we Lwowie. W czasie I wojny światowej służył w Armii Polskiej we Francji. Został mianowany podporucznikiem przez gen. Józefa Hallera. 14 października 1920 został zatwierdzony w stopniu podporucznika wojsk lotniczych[2]. 8 stycznia 1924 został zatwierdzony w stopniu porucznika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 66. lokatą w korpusie oficerów rezerwy lotnictwa. Posiadał wówczas przydział do 2 pułku lotniczego w Krakowie[3]. W 1934 posiadał przydział do rezerwy 1 pułku lotniczego w Warszawie[4].

W okresie II wojny światowej, jako porucznik lotnictwa, służył w Polskich Siłach Powietrznych, miał numer służbowy RAF P-1168. Walczył we Francji, w Afryce i w Wielkiej Brytanii[5].

Kariera prawnicza

Absolwent Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, który ukończył w 1922 roku. Od 1925 roku sędzia najpierw Sądu Grodzkiego, następnie Sądu Okręgowego w Poznaniu. W 1938 roku został mianowany prokuratorem Sądu Najwyższego w Warszawie. Jego rozprawy naukowe ukazywały się w czasopiśmie „Przegląd Policyjny”[6][7]. Okres wojenny zahamował rozwój jego kariery.

W 1945 roku został skierowany jako obserwator reprezentujący rząd polski na procesie w Bergen-Belsen. Następnie Ministerstwo Sprawiedliwości wysłało go na proces norymberski jako członka czteroosobowej polskiej delegacji, której przewodniczył prof. Marian Muszkat. W latach późniejszych pracował jako prokurator Sądu Najwyższego i wykładowca w Centralnej Szkole Prawniczej w Warszawie. Był także kierownikiem katedry prawa karnego na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu. Mimo wielu obowiązków zawodowych potrafił połączyć pracę ze swą pasją jaką była fotografika.

W latach 1947–1948 prokurator Najwyższego Trybunału Narodowego. Od 1950 profesor Wydziału Prawa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.

Został pochowany na cmentarzu na Junikowie (pole 4-5-2-32)[8].

Grób prof. Tadeusza Cypriana na Cmentarzu Junikowskim

Kariera fotografika

Wojna, 1949

Swą twórczość rozpoczął w 1913 roku zdjęciami krajoznawczymi z Huculszczyzny. W 1920 roku zadebiutował na poznańskiej wystawie „Światłocień” i zaczął pisywać artykuły do magazynów fotograficznych. W styczniu 1928 roku objął redakcję miesięcznika Polski Przegląd Fotograficzny[9]. W 1931 roku został zaproszony i przyjęty w poczet członków Fotoklubu Polskiego[10]. w 1934 roku został seniorem honorowym Polskiego Towarzystwa Fotograficznego[11]. Od 1938 należał do Fotoklubu Warszawskiego zaś w 1938 roku – został wiceprezesem Ogólnopolskiego Związku Towarzystw Fotograficznych. Po wojnie, był jednym z założycieli Związku Fotografików Polskich oraz pełnił funkcję prezesa Polskiego Towarzystwa Fotograficznego. Publikował teksty o polskiej fotografii w angielskim piśmie Photograms of the Year. Był autorem licznych podręczników fotograficznych, z których najbardziej znanym jest Fotografia. Technika i technologia.

Poza fotografią artystyczną, zajmował się także fotografią: dokumentalną – (utrwalił chociażby bombardowanie Londynu w czasie drugiej wojny czy zdjęcia z procesu norymberskiego), lotniczą oraz podróżniczą. W 1957 roku otrzymał tytuł honorowy Excellence FIAP (EFIAP) oraz w 1965 roku tytuł Honorary Excellence FIAP (HonEFIAP) – tytuły przyznane przez Międzynarodową Federację Sztuki Fotograficznej FIAP[12].

Ordery i odznaczenia

Upamiętnienie

W styczniu 1985 w poznańskim Muzeum Rzemiosł Artystycznych prezentowano wystawę Prof. Tadeusz Cyprian – fotografik i teoretyk fotografii[14]. W latach 80. XX w. w poznańskim środowisku fotograficznym została ustanowiona nagroda im. Tadeusza Cypriana[15].

Publikacje

  • Prawo prasowe. Komentarz, Poznań 1939
  • Prawo norymberskie, wyd. E. Kuthana, Warszawa 1948
  • Oskarżamy, wyd. Przełom, Warszawa 1949
  • Technika nowoczesnej fotografii, wyd. Księgarnia W. Wilak, Poznań 1949
  • Fotografika, wyd. Czytelnik, Warszawa 1950
  • Fotografia, technika i technologia, wyd. PWT, Warszawa 1953
  • Jak fotografować, wyd. FAW, Warszawa 1954
  • Sprawy polskie w procesie norymberskim, wyd. Instytut Zachodni, Poznań 1956
  • Walka o zasady norymberskie, 1945–1955, wyd. PWN, Warszawa 1956
  • Przestępstwa gospodarcze, wyd. PWN, Warszawa 1960
  • Spekulacja, wyd. PWN, Warszawa 1960
  • Nazi rule in Poland, 1939–1945, wyd. Polonia Pub. House, 1961
  • Głos ma prokurator..., wyd. Iskry, Warszawa 1962
  • Przed trybunałem świata, Książka i wiedza, Warszawa 1962
  • Siedem wyroków Najwyższego Trybunału Narodowego, wyd. Instytut Zachodni, Poznań 1962
  • Wypadki drogowe w świetle prawa karnego, wyd. PWN, Warszawa 1963
  • Nie oszczędzać Polski, wyd. Iskry, Warszawa 1965
  • Nieznana Norymberga, wyd. Książka i Wiedza, Warszawa 1965
  • Postęp techniczny a prawo karne, wyd. PWN, Warszawa 1966
  • Ludzie i sprawy Norymbergi, wyd. Poznańskie, Poznań 1967
  • Nuremberg in retrospect, Western Press Agency, 1967
  • Wermacht zbrodnia i kara, wyd. MON, Warszawa 1971
  • Fotografia małoobrazkowa, Poznań
  • Fotografia w szkole, wyd. Wsip, Warszawa 1977

Przypisy

  1. ↑ Kartoteka ewidencji ludności 1870-1931, e-kartoteka.net [dostęp 2018-03-15].
  2. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 43 z 10 listopada 1920 roku, s. 1168.
  3. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 931, 951.
  4. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 160, 665.
  5. ↑ Krzystek 2012 ↓, s. 138.
  6. ↑ Treść. „Przegląd Policyjny”. Nr 1 (19), s. 1, 1939. 
  7. ↑ Treść. „Przegląd Policyjny”. Nr 4 (22), s. 321, 1939. 
  8. ↑ Wyszukiwarka grobów w Poznaniu.
  9. ↑ Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa | Polski Przegląd Fotograficzny 1928.01 R.4, web.archive.org, 10 maja 2019 [dostęp 2019-05-10] [zarchiwizowane z adresu 2019-05-10].
  10. ↑ Fotoklub Polski, web.archive.org, 17 maja 2018 [dostęp 2019-05-22] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-17].
  11. ↑ Wacław Żdżarski – Historia fotografii warszawskiej. Wydawca – Państwowe Wydawnictwo Naukowe (1974).
  12. ↑ Profesor Tadeusz Cyprian – fotograf, web.archive.org, 17 stycznia 2018 [dostęp 2019-01-21] [zarchiwizowane z adresu 2018-01-17].
  13. ↑ M.P. z 1939 r. nr 29, poz. 50 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
  14. ↑ Wydarzenia w Poznaniu w 1985 roku. Część pierwsza, [w:] Kronika Miasta Poznania, nr 3/1986, s.177, ISSN 0137-3552.
  15. ↑ Pierściński 2006 ↓, s. 67.

Bibliografia

  • Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-09-07].
  • Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
  • Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
  • Wystawa w Starej Galerii ZPAF.
  • Maciej Szwarczyk, Tadeusz Cyprian (1898–1979), [w:] Profesorowie Wydziału Prawa i Administracji UMCS 1949–2009. Księga jubileuszowa z okazji sześćdziesięciolecia Wydziału Prawa i Administracji UMCS w Lublinie (pod redakcją naukową Anny Przyborowskiej-Klimczak), Oficyna Wydawnicza VERBA, Lublin 2009, s. 47–57 (z fotografią).
  • Tadeusz Jerzy Krzystek, [Anna Krzystek]: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940–1947 łącznie z Pomocniczą Lotniczą Służbą Kobiet (PLSK-WAAF). Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-59-7. OCLC 276981965.
  • Paweł Pierściński: Fotografowie 1946–2006 : słownik biograficzny fotografów polskich (członków ZPAF). Warszawa: Związek Polskich Artystów Fotografików, 2006. ISBN 83-916405-8-2. OCLC 836629124.

Media użyte na tej stronie

Grób prof. Tadeusza Cypriana.jpg
Autor: Kordiann, Licencja: CC BY-SA 4.0
Grób prof. Tadeusza Cypriana na Cmentarzu Junikowskim
Proces ludobójcy Amona Leopolda Goetha - foto - 22 - s 399 (cropped).tif
Prokurator Najwyższego Trybunału Narodowego dr Tadeusz Cyprian w czasie przemówienia