Tadeusz Feliks Skwarczyński

Tadeusz Feliks Skwarczyński

Fotografia nagrobna Tadeusza Skwarczyńskiego
podpułkownik dyplomowany artylerii
Data i miejsce urodzenia	29 października 1894 Stanisławów
Data i miejsce śmierci	20 lutego 1978 Łódź
Przebieg służby
Siły zbrojne	c. i k. Armia Wojsko Polskie
Jednostki	DOK IV
Stanowiska	szef wydziału
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa
Odznaczenia

Nagrobek Stefanii i Tadeusza Skwarczyńskich na Starym Cmentarzu w Łodzi

Tadeusz Feliks Skwarczyński (ur. 29 października 1894 w Stanisławowie, zm. 20 lutego 1978 w Łodzi) – podpułkownik dyplomowany artylerii Wojska Polskiego.

Życiorys

Urodził się 29 października 1894 w Stanisławowie, w rodzinie Jana i Marii Anieli z domu Bartomańskiej^[1]. Powinowatymi jego matki byli Józef Haller i Stanisław Haller^[2].

W czasie I wojny światowej walczył w szeregach cesarskiej i królewskiej armii. Jego oddziałem macierzystym był c. i k. pułk artylerii polowej nr 11. Na stopień nadporucznika rezerwy został mianowany ze starszeństwem z 1 maja 1917 w korpusie oficerów artylerii polowej i górskiej^[3].

1 czerwca 1921 pełnił służbę w Oddziale I Sztabu Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie, a jego oddziałem macierzystym był wówczas 2 dywizjon artylerii ciężkiej Legionów^[4]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 73. lokatą w korpusie oficerów artylerii. Jego oddziałem macierzystym był wówczas 6 dywizjon artylerii konnej we Lwowie^[5].

W 1923 w dalszym ciągu pełnił służbę w 6 dywizjonie artylerii konnej we Lwowie^[6]. 1 czerwca 1923 został przeniesiony z dowództwa 11 Dywizji Piechoty do 11 pułku artylerii polowej w Stanisławowie^[7][8]. 1 listopada 1924 został „odkomenderowany” do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, w charakterze słuchacza rocznego Kursu Doszkolenia^[9]. 1 grudnia 1924 roku awansował na majora ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 i 29. lokatą w korpusie oficerów artylerii. 15 października 1925, po ukończeniu kursu i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera Sztabu Generalnego, został przydzielony do dowództwa 6 Samodzielnej Brygady Kawalerii w Stanisławowie na stanowisko szefa sztabu^[10][11]. 5 listopada 1928 otrzymał przeniesienie do 23 pułku artylerii polowej w Będzinie na stanowisko dowódcy dywizjonu^[12]. W 1930 opracował publikację pt. Zarys historji wojennej 23 Pułku Artylerii Polowej^[13]. Z dniem 15 września 1930 został przeniesiony do Doświadczalnego Centrum Wyszkolenia w Rembertowie na stanowisko wykładowcy^[14]. 26 marca 1931 otrzymał przeniesienie z Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr IX w Brześciu nad Bugiem na stanowisku szefa oddziału^[15][16][17]. Od sierpnia 1932 do września 1939 pełnił służbę w Dowództwie Okręgu Korpusu Nr IV w Łodzi na stanowiskach: szefa Wydziału Ogólnego, kierownika Samodzielnego Referatu Ogólnego (od 1 lipca 1933) i ponownie szefa Wydziału Ogólnego (od maja 1939)^[18][19][20]. Na stopień podpułkownika został mianowany ze starszeństwem z dniem 19 marca 1937 i 1. lokatą w korpusie oficerów artylerii^[21][22][23].

Po wybuchu II wojny światowej 1939 podczas kampanii wrześniowej został odwołany do garnizonu 13 sierpnia 1939, po czym trafił do niewoli niemieckiej^[24] i przebywał w oflagach (prawdopodobnie Oflag II B Arnswalde)^[25][23].

Po wojnie był członkiem ZBoWiD^[23]. Zmarł 20 lutego 1978 w wieku 84 lat^[23][26]. Został pochowany 24 lutego 1978 w grobowcu rodzinnym na Starym Cmentarzu w Łodzi^[23].

5 sierpnia 1922 w Dąbrówce Polskiej pod Sanokiem ożenił się ze Stefanią Strzelbicką, córką emerytowanego c. k. urzędnika i starosty, Mieczysława Strzelbickiego, który zmarł kilka tygodni po ich ślubie^[1]. Młode małżeństwo osiadło w Stanisławowie^[27]. Córkami Stefanii i Tadeusza Skwarczyńskich były: Maria, po mężu Olszewska (1928–2011, biolog, emerytowana profesor Uniwersytetu Łódzkiego, członek rzeczywisty PAN) i Joanna (1935–1948, zginęła tragicznie w lipcu 1948 na Jeziorze Gardno, mając 13 lat^[28]). W kwietniu 1940 jego żona, dwie córki i matka zostały aresztowane przez NKWD i zesłane do Kazachstanu, skąd jako nieliczne powróciły w listopadzie tego roku.

Ordery i odznaczenia

• Złoty Krzyż Zasługi (24 maja 1930)^[29][22]
• Srebrny Medal Zasługi Wojskowej z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej^[30]
• Brązowy Medal Zasługi Wojskowej z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej^[30]
• Krzyż Wojskowy Karola^[30]
• Krzyż Pamiątkowy Mobilizacji 1912–1913^[30]

Przypisy

Bibliografia

• Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1918. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, 1918. (niem.)
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Witold Jarno: Okręg Korpusu Wojska Polskiego nr IV Łódź 1918-1939. Łódź: Wydawnictwo „Ibidem”, 2001. ISBN 83-88679-10-4.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o., 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
• Stefania Skwarczyńska. U źródeł autobiografii naukowej. „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”. 32, s. 279-312, 1987. 
• Małgorzata Golicka-Jabłońska: Tak trzeba, Łódź 2013, s. 294.