Tadeusz Grochowalski
 | |
 podpułkownik pilot | |
| Pełne imię i nazwisko | Tadeusz Władysław Grochowalski |
|---|---|
| Data urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Formacja |
|
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
_BAR.svg){kind=small} | |
Tadeusz Władysław Grochowalski (ur. 1887, zm. 31 grudnia 1919 w Łucku) – podpułkownik pilot Wojska Polskiego.
Życiorys
Urodził się w rodzinie ziemiańskiej na Kijowszczyźnie[1]. Był zawodowym oficerem armii Imperium Rosyjskiego. Podczas I wojny światowej latał w lotnictwie rosyjskim. Od grudnia 1917 roku był organizatorem i dowódcą I Polskiego Oddziału Awiacyjnego Bojowego w składzie II Korpusu Polskiego w Rosji. 11 maja 1918 roku walczył w bitwie pod Kaniowem, po zakończeniu której dostał się do niemieckiej niewoli. Początkowo przebywał w obozie jenieckim w Białej Podlaskiej, a następnie w Forcie „Graf Berg” Twierdzy Brzeskiej[2].
Wstąpił do polskiego lotnictwa, 21 grudnia 1918 roku został wyznaczony na stanowisko dowódcy 1 eskadry lotniczej w Warszawie[3]. Następnie po wybuchu powstania wielkopolskiego udał się tam pomagając w tworzeniu tamtejszego lotnictwa[1]. 14 lutego 1919 roku został organizatorem i pierwszym dowódcą 2 Wielkopolskiej eskadry lotniczej[4]. 6 marca 1919 roku przystąpił do organizacji 3 Wielkopolskiej eskadry lotniczej polnej, którą dowodził do 19 kwietnia tego roku[5]. Został pierwszym dowódcą I Wielkopolskiej Grupy Lotniczej[6]. 23 maja 1919 roku Komisariat Naczelnej Rady Ludowej, na wniosek głównodowodzącego Sił Zbrojnych Polskich w byłym zaborze pruskim, generała piechoty Józefa Dowbor-Muśnickiego, mianował go majorem wojsk lotniczych ze starszeństwem, które miało być ustalone później[7].
Dekretem nr 177 z dn. 24 czerwca 1919 r. Naczelnej Rady Ludowej w Poznaniu zostaje awansowany na stopień podpułkownika[8]. 28 września 1919 r. z inicjatywy czasopisma lotniczego Polska Flota Napowietrzna zorganizowano na lotnisku Poznań-Ławica pierwsze w Polsce po odzyskaniu niepodległości zawody i pokazy lotnicze. Pilot Tadeusz Grochowalski był uczestnikiem zawodów, był jednym z najlepszych pilotów, otrzymał I nagrodę na tych zawodach[9].
15 listopada 1919 roku został szefem Oddziału IIIb Lotnictwa Dowództwa Frontu Wielkopolskiego[10]. Zmarł 31 grudnia 1919 roku w Łucku, w czasie urlopu[11][12], na zapalenie płuc[8].
Pośmiertnie został odznaczony Krzyżem Walecznych w 1921[13].
Przypisy
- ↑ a b Tadeusz Grochowalski (?-1919), podpułkownik pilot Wojska Polskiego. infolotnicze.pl. [dostęp 2019-02-21].
- ↑ Romeyko (red.) 1933 ↓, s. 42-43.
- ↑ Romeyko (red.) 1933 ↓, s. 62.
- ↑ Romeyko (red.) 1933 ↓, s. 185.
- ↑ Romeyko (red.) 1933 ↓, s. 83.
- ↑ Romeyko (red.) 1933 ↓, s. 81,83.
- ↑ Dekret Nr 55 Komisariatu Naczelnej Rady Ludowej z dnia 23 maja 1919 roku w: Tygodnik Urzędowy Nr 16 z 4 czerwca 1919 roku, s. 72.
- ↑ a b Grochowalski Tadeusz. shinden.org. [dostęp 2019-02-21].
- ↑ "Tadeusz Grochowalski", Polska Flota Napowietrzna 1/1920 s29
- ↑ Rozkaz Nr 1 Dowództwa Frontu Wielkopolskiego z dnia 15 listopada 1919 roku, § 8 „Lista personelu oficerskiego Dowództwa Frontu Wielkopolskiego”.
- ↑ Romeyko (red.) 1933 ↓, s. 385.
- ↑ Rozkaz Nr 2 Dowództwa Frontu Wielkopolskiego z dnia 3 stycznia 1920 roku, § 7.
- ↑ „Na wniosek gen. br. Hallera Józefa za męstwo i odwagę wykazane w bitwie Kaniowskiej w składzie b. II Korpusu Wschodniego w dniu 11.5.18 r.”, Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2098 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 42, s. 1670)
Bibliografia
- Marian Romeyko (red.): Ku czci poległych lotników. Księga pamiątkowa. Warszawa: Wydawnictwo Komitetu Budowy Pomnika ku Czci Poległych Lotników, 1933.
Media użyte na tej stronie
Imperial Russian Aviation Roundel during the World War I
.svg)
Roundel of the Polish Air Force (1921–1993).
Baretka: Krzyż Walecznych (1920).
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Wielkopolskich wz. 1919
Roundel of the Polish Air Force (1921–1993).
Naramiennik podpułkownika Sił Powietrznych RP.
Tadeusz Grochowalski rtm. pilot