Tadeusz Iwiński

Tadeusz Iwiński

Data i miejsce urodzenia	28 października 1944 Piastów
Zawód, zajęcie	polityk, politolog, nauczyciel akademicki
Tytuł naukowy	profesor nauk humanistycznych
Alma Mater	Politechnika Warszawska
Stanowisko	poseł na Sejm I, II, III, IV, V, VI i VII kadencji (1991–2015)
Partia	Sojusz Lewicy Demokratycznej
Odznaczenia

Tadeusz Iwiński (ur. 28 października 1944 w Piastowie) – polski polityk, politolog, profesor nauk humanistycznych, nauczyciel akademicki i działacz partyjny, poliglota, poseł na Sejm I, II, III, IV, V, VI i VII kadencji.

Życiorys

Syn Bolesława i Zofii Iwińskich. W 1968 został magistrem inżynierem chemii, kończąc studia na Wydziale Chemicznym Politechniki Warszawskiej. W 1973 uzyskał stopień doktora nauk politycznych na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego. W 1981 Wyższa Szkoła Nauk Społecznych przy KC PZPR przyznała mu stopień doktora habilitowanego w zakresie nauk politycznych. W 1989 otrzymał tytuł naukowy profesora nauk humanistycznych.

W 1969 został pracownikiem Zakładów Jedwabiu Naturalnego w Milanówku. Od 1972 do 1973 pracował jako starszy asystent w Instytucie Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego^[1]. Od 1973 do 1990 był wykładowcą w WSNS przy KC PZPR (funkcjonującej następnie pod nazwą Akademia Nauk Społecznych). Od 1984 do 1986 był na tej uczelni kierownikiem zakładu partii świata kapitalistycznego, a w 1985 – wicedyrektorem Instytutu Nauki o Partii^[1]. Od 1989 do 1990 pełnił funkcję dyrektora Instytutu Nauk Politycznych ANS. Od 1992 zatrudniony w Instytucie Nauk Politycznych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Stypendysta Programu Fulbrighta na Uniwersytecie Harvarda (1977–1978) i IREX-u na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley (1988). W 1976, 1979, 1983 i 1987 otrzymywał Nagrodę Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Był członkiem Związku Młodzieży Socjalistycznej i Zrzeszenia Studentów Polskich^[1]. Od 1967 do 1990 należał do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W latach 1967–1968 wchodził w skład egzekutywy oddziałowej organizacji partyjnej przy Wydziale Chemii PW, a następnie OOP przy INP UW^[1]. Był lektorem komitetu warszawskiego PZPR, a od 1975 – KC PZPR^[1]. Od 1978 do 1983 wchodził w skład egzekutywy podstawowej organizacji partyjnej PZPR Pracowników Naukowych w WSNS przy KC PZPR, a od 1984 do 1986 był sekretarzem POP PZPR Pracowników Naukowych Wydziału Społeczno-Politycznego ANS^[1]. Należał do Związku Zawodowego Pracowników PZPR^[1]. W latach 80. kierował działem zagranicznym redakcji dwumiesięcznika „Myśl Marksistowska”^[1]. Wchodził w skład prezydium zarządu głównego Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej^[1]. Od 1990 działał w SdRP (był jednym z założycieli tej partii), w 1999 zasiadł we władzach Sojuszu Lewicy Demokratycznej.

W 1991, 1993, 1997, 2001 i 2005 uzyskiwał mandat poselski z rekomendacji SLD. W Sejmie II kadencji zasiadał m.in. w Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego^[2]. W IV kadencji pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Komisji Spraw Zagranicznych^[3]. W wyborach parlamentarnych w 2007 po raz szósty został wybrany posłem, kandydując z listy koalicji Lewica i Demokraci i otrzymując 18 408 głosów w okręgu olsztyńskim. W kwietniu 2008 zasiadł w klubie Lewica (we wrześniu 2010 przemianowanym na klub SLD). W wyborach w 2011 ponownie z powodzeniem ubiegał się o reelekcję, dostał 11 205 głosów^[4]. W VI i VII kadencji był wiceprzewodniczącym Komisji Spraw Zagranicznych, w VI kadencji pełnił tożsamą funkcję w Komisji do Spraw Unii Europejskiej^[5][6].

W 1991 wszedł w skład delegacji Sejmu i Senatu do Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy w Strasburgu. W 1994 był przewodniczącym delegacji ZPRE wysłanej do Rwandy po mającym tam miejsce ludobójstwie^[7]. W latach 1994–1998 pełnił funkcję wiceprzewodniczącego ZPRE, ponownie objął ją w 2003. Od 2003 do 2004 był obserwatorem w Parlamencie Europejskim, a od maja do lipca 2004 polskim deputowanym do PE. W latach 2001–2004 sprawował funkcję sekretarza stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w rządach Leszka Millera i Marka Belki. Bez powodzenia kandydował z listy KKW SLD-UP w wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2009^[8] i w 2014^[9] w okręgu wyborczym Olsztyn. W wyniku wyborów w 2015 po 24 latach znalazł się poza krajowym parlamentem. W wyborach samorządowych w 2018 bezskutecznie ubiegał się o mandat radnego Sejmiku Województwa Warmińsko-Mazurskiego^[10].

Deklaruje znajomość ponad 10 języków obcych, m.in. portugalskiego, hiszpańskiego, włoskiego, niemieckiego, angielskiego, francuskiego, rumuńskiego, arabskiego, japońskiego, rosyjskiego, esperanta i łaciny. Laureat wyróżnienia „Osobowość Roku Warmii i Mazur 2001”.

Wyniki wyborcze

Wybory	Komitet wyborczy		Organ	Okręg	Wynik
1991		Sojusz Lewicy Demokratycznej	Sejm I kadencji	nr 23	13 356 [11]
1993		Sojusz Lewicy Demokratycznej	Sejm II kadencji	nr 29	22 852 [11]
1997		Sojusz Lewicy Demokratycznej	Sejm III kadencji	nr 29	39 709 [11]
2001		KKW Sojusz Lewicy Demokratycznej – Unia Pracy	Sejm IV kadencji	nr 35	34 934 [12]
2005		Sojusz Lewicy Demokratycznej	Sejm V kadencji	nr 35	9734 [13]
2007		KKW Lewica i Demokraci SLD+SDPL+PD+UP	Sejm VI kadencji	nr 35	18 408 [14]
2009		KKW Sojusz Lewicy Demokratycznej – Unia Pracy	Parlament Europejski VII kadencji	nr 3	44 669 [8]
2011		Sojusz Lewicy Demokratycznej	Sejm VII kadencji	nr 35	11 205 [4]
2014		KKW Sojusz Lewicy Demokratycznej – Unia Pracy	Parlament Europejski VIII kadencji	nr 3	25 002 [9]
2015		KKW Zjednoczona Lewica SLD+TR+PPS+UP+Zieloni	Sejm VIII kadencji	nr 35	12 961 [15]
2018		KKW SLD Lewica Razem	Sejmik Województwa Warmińsko-Mazurskiego VI kadencji	nr 5	4407 [10]

Odznaczenia

• Order Krzyża Ziemi Maryjnej II klasy (Estonia, 2002)^[16]

Publikacje

• FRELIMO /Frente de Libertaçâo de Moçambique/ (1971)
• Problemy polityczno-gospodarcze Makau po drugiej wojnie światowej (1972)
• Antyimperialistyczna strategia umacniania niezależności politycznej Indii (1974)
• Kompradorskie reżimy polityczne Ameryki Łacińskiej na przykładzie Paragwaju (1974)
• System władzy politycznej w imperium kolonialnym na przykładzie dominium brytyjskiego (1974)
• Portugalia na zakręcie historii (1975)
• Współczesne fronty narodowowyzwoleńcze w Afryce, Azji i Ameryce Łacińskiej (1975)
• Strategie polityczne współczesnego kapitalizmu (współautor z Mariuszem Gulczyńskim i Wojciechem Lamentowiczem, 1977)
• Świat arabski (współautor, 1977)
• Instytucje polityczne współczesnego kapitalizmu (współautor z Mariuszem Gulczyńskim i Wojciechem Lamentowiczem, 1978)
• Idee i ideolodzy neokapitalizmu (współautor, 1978)
• Organizacje narodowowyzwoleńcze w Angoli (1979)
• Afryka (1979)
• Współczesny neokolonializm (1979)
• Ruch rewolucyjny w Afryce, Azji i Ameryce Łacińskiej: problemy rozwoju i strategii w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych (1982)
• Lewica iberyjska (współautor z Kazimierzem Kikiem, 1982)
• Polityka i socjalizm (współautor, 1982)
• Instytucje polityczne współczesnego kapitalizmu (1987)
• Geneza, źródła i rola antykomunistycznej krucjaty w strategii i taktyce amerykańskiego imperializmu materiał pomocniczy na zebrania ideologiczne POP [podstawowych organizacji partyjnych] (1983)
• Współczesny antykomunizm (1984)
• Neokolonializm (materiały z sympozjum) (red., 1985)
• Burżuazyjne i emigracyjne próby deprecjacji roli i polityki PZPR (1980–1985) (red., 1986)
• Podstawowe problemy współczesnego świata (1986)
• Elementy wiedzy o społeczeństwie socjalistycznym (współautor, 1987)
• Fidel Castro. Kryzys gospodarczy i społeczny na świecie (wstęp, 1988)
• Stosunki międzynarodowe i polityka. Wyzwania końca stulecia (współautor, 1995)
• Świat w okresie przemian (współautor, 2000)
• W drodze do Unii Europejskiej: spotkania z SLD (współautor, 2004)
• Rada Europy a przemiany demokratyczne w państwach Europy Środkowej i Wschodniej w latach 1989–2009 (współautor, 2010)
• Państwo i prawo wobec współczesnych wyzwań (współautor, 2012)
• Ludzie jak kamienie milowe (współautor, 2013)
• Polska? Europa? Profesorskie rozmowy na sejmowe zaproszenie (współautor, 2015)
• Kultura pokoju. Wojna i pokój – od interpersonalnej do globalnej perspektywy (współautor, 2016)
• Rada Europy wobec ochrony praw człowieka w Afryce, [w:] Ochrona praw człowieka w Afryce. Aksjologia-instytucje-nowe wyzwania-praktyka (2017)
• Wyzwania migracyjno-uchodźcze: standardy prawa międzynarodowego a doświadczenia europejskie i australijskie, [w:] Nowe wyzwania i rozwiązania w systemie ochrony praw człowieka w Australii i Oceanii (2018)
• Problemy globalne u progu trzeciej dekady XXI wieku, [w:] Państwo i prawo wobec wyzwań u progu trzeciej dekady XXI wieku (2020)
• Podstawowe kategorie nauk o polityce i administracji (współautor, 2021)

Zobacz też

• Lista posłów wielu kadencji (III RP)

Przypisy

Bibliografia

• Strona sejmowa posła VII kadencji. [dostęp 2021-09-07].
• Wykaz publikacji w katalogu Biblioteki Narodowej. [dostęp 2015-06-04].
• Prof. dr hab. Tadeusz Iwiński, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [online] [dostęp 2015-06-04] .
• Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. VII kadencja. Przewodnik, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2012, s. 150–151.