Tadeusz Knopp

Tadeusz Knopp
podpułkownik podpułkownik
Data i miejsce urodzenia

14 sierpnia 1894
Narajów

Data i miejsce śmierci

wiosna 1940
Charków

Przebieg służby
Lata służby

1914-1939

Siły zbrojne

Wappen Kaisertum Österreich 1815 (Klein).png Armia Austro-Węgier,
Orzełek II RP.svg Wojsko Polskie

Formacja

Orzełek legionowy.svg Legiony Polskie

Jednostki

1 Pułk Piechoty,
5 Pułk Piechoty,
124 Pułk Piechoty,
3 Batalion Strzelców Sanockich,
2 Pułk Strzelców Podhalańskich,
26 Pułk Piechoty,
64 Grudziądzki Pułk Piechoty,
16 Pomorska Dywizja Piechoty,
Grupa „Kielce”

Stanowiska

dowódca batalionu,
kwatermistrz,
dowódca pułku

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa,
wojna polsko-ukraińska,
wojna polsko-bolszewicka,
II wojna światowa (kampania wrześniowa)

Odznaczenia
Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (1920-1941, czterokrotnie) Złoty Krzyż Zasługi
Pocztówka nadana do Tadeusza Knoppa przebywającego w obozie w Starobielsku. Zwrócona 5 czerwca 1940.
Symboliczne upamiętnienie Tadeusza Knoppa na grobowcu rodzinnym w Sanoku

Tadeusz Euzebiusz Knopp (ur. 14 sierpnia 1894 w Narajowie, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – podpułkownik piechoty Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Tadeusz Euzebiusz Knopp[a] urodził się 14 sierpnia 1894[2][3][4][b] w Narajowie[2][4][c]. Był synem Stanisława i Bronisławy z Dębskich[2]. Miał brata Romana (1903–1981), sędziego[5][6].

Od listopada 1912 należał do Związku Strzeleckiego w Brzeżanach. W 1913 złożył maturę w tamtejszym c. k. Gimnazjum Wyższym[7], po czym rozpoczął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Franciszkańskiego we Lwowie, równolegle nadal działając w Związku Strzeleckim w jego ramach został absolwentem kursu podoficerskiego w 1914. Po wybuchu I wojny światowej udał się do Krakowa i 6 sierpnia 1914 wstąpił do Legionów Polskich. W stopniu kaprala został skierowany do I batalionu 1 pułku piechoty w składzie I Brygady. 22 października 1914 odniósł rany podczas bitwy pod Laskami. Przeszedł rekonwalescencję w szpitalu w Cieszynie, po czym wrócił do macierzystego batalionu, Od 1 lutego 1915 był zastępcą dowódcy plutonu oraz dowódca plutonu w oddziale karabinów maszynowych w 5 pułku piechoty, również w składzie I Brygady. Został awansowany do stopnia sierżanta. Po tym, jak 20 września 1917 został utworzony Polski Korpus Posiłkowy, od stycznia do kwietnia 1917 odbył i ukończył szkołę oficerską 5 pułku piechoty w Ostrowi Mazowieckiej. Po kryzysie przysięgowym został wcielony do c. i k. armii i przydzielony do 124 pułku piechoty. krótkotrwale przebywał w grupie wyszkolenia w Karyntii, po czym 1 grudnia 1917 został skierowany na kurs szkoły oficerów rezerwy, który ukończył w marcu 1918, po czym został odkomenderowany na front włoski. Tam 1 kwietnia 1918 został awansowany do stopnia chorążego. 1 lipca 1918 został ranny pod Campo Mulo. Następnie przebywał na leczeniu w Linzu i w Sanoku.

U schyłku wojny 1 listopada 1918 wstąpił do Wojska Polskiego. Został przydzielony do III kompanii Batalionu Strzelców Sanockich. Od 15 listopada 1918 brał udział w wojnie polsko-ukraińskiej jako dowódca plutonu, a następnie dowódca kompanii karabinów maszynowych. 20 maja 1919 został awansowany do stopnia oficerskiego podporucznika piechoty. Jednocześnie został przydzielony z III batalionem strzelców do 2 Pułku Strzelców Podhalańskich, stacjonującego w Sanoku. Podczas ofensywy czortkowskiej został ranny 1 lipca 1919 pod Czortkowem. Po rekonwalescencji został odkomenderowany do batalionu zapasowego 2 psp. Od maja 1920 brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Walczył na froncie ukraińskim, 2 sierpnia 1920 został ranny pod Brześciem. Kilka dni później, 8 sierpnia został awansowany do stopnia porucznika.

Tuż po zakończeniu wojny, 27 października 1920 został awansowany do stopnia kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[8][9]. Odbył leczenie i ponownie został skierowany do batalionu zapasowego 2 psp i w tej jednostce służył nadal[10][11], zostając dowódcą kompanii. W 1923 był szefem szkoły podoficerskiej Dowództwa Okręgu Korpusu nr X w Przemyślu. 18 lutego 1928 został mianowany majorem ze starszeństwem z 1 stycznia 1928 i 60. lokatą w korpusie oficerów piechoty[12]. W kwietniu tego roku został wyznaczony na stanowisko dowódcy I batalionu w macierzystym pułku[13][14], ale już w lipcu 1928 został przeniesiony do kadry oficerów piechoty z równoczesnym przeniesieniem służbowym do Centralnej Szkoły Strzelniczej w Toruniu[15] na stanowisko kwatermistrza. W kwietniu 1930 został przeniesiony do 26 pułku piechoty w Gródku Jagiellońskim na stanowisko kwatermistrza[16]. W październiku 1931 został przesunięty na stanowisko dowódcy batalionu[17][18]. Na stopień podpułkownika został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1937 i 25. lokatą w korpusie oficerów piechoty[19]. W kwietniu 1938 został przeniesiony do 64 Pułku Piechoty w Grudziądzu na stanowisko I zastępcy dowódcy pułku.

W obliczu zagrożenia konfliktem zbrojnym w sierpniu 1939 został mianowany dowódcą Ośrodka Zapasowego 16 Pomorskiej Dywizji Piechoty, po czym trafił z jednostką do Radomia. Po wybuchu II wojny światowej na początku kampanii wrześniowej, z rozkazu ppłk. dypl. Bronisława Kowalczewskiego 3 września 1939 dokonał sformowania improwizowanego pułku zbiorczego w Ośrodku Zapasowym 16 Dywizji Piechoty, stanowiącym siłę ok. 2400 ludzi i został jego dowódcą w ramach Grupy „Kielce” płk. Kazimierza Glabisza. Pułk został przewieziony transportem kolejowym do Skarżyska-Kamiennej i obsadził stanowiska w okolicach Zagnańskiem i Kajetanowem. Tadeusz Knopp wykazał się męstwem podczas walk z Niemcami w rejonie Lekomina, kopalni Barcza i Kajetanowa[20][21][22], gdzie 6 września 1939 jego pułk został rozbity w walkach z niemiecką 2 Dywizją Lekką. Dwa dni później, 8 września podpułkownik Knopp wraz z pozostałościami pułku dokonał przeprawy przez Wisłę usiłując scalić się z siłami Ośrodka Zapasowego 16 Dywizji Piechoty, które wcześniej nie zostały włączone w skład improwizowanego pułku.

Po agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1940. Tadeusz Knopp został aresztowany przez Sowietów na terenie Polesia. Był przetrzymywany w obozie w Starobielsku[23]. Na wiosnę 1940 jeńcy starobielscy zostali przewiezieni do Charkowa i tam zamordowani w ramach zbrodni katyńskiej przez funkcjonariuszy Obwodowego Zarządu NKWD w Charkowie oraz pracowników NKWD. Korespondencja w formie kartki pocztowej nadesłana do Tadeusza Knoppa w 1940 na adres w Starobielsku, została zwrócona do nadawcy przez pocztę moskiewską 5 czerwca 1940[24]. Tadeusz Knopp nie został wymieniony w Księgach Cmentarnych ofiar zbrodni katyńskiej zarówno w Charkowie, jak też w Katyniu, Kalininie i na tzw. Ukraińskiej Liście Katyńskiej, które opublikowała Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa[25][26][27][28][29]. Publikacja pt. Żołnierze Września. Polegli i pomordowani na Wschodzie autorstwa Andrzeja Wesołowskiego, wydana przez Centralne Archiwum Wojskowe w 2010, wymieniła Tadeusza Knoppa wśród oficerów zamordowanych w sowieckiej Rosji podczas II wojny światowej. Zamordowani w Charkowie polscy jeńcy zostali pochowani na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie w Piatichatkach. Po latach został symbolicznie upamiętniony inskrypcją na grobowcu rodzinnym swojego brata Romana na Cmentarzu Centralnym w Sanoku[30].

26 kwietnia 1924 w Sanoku poślubił Joannę Stanisławę Zennermann (ur. 1904), rodem z Wadowic[2].

Ordery i odznaczenia

Uwagi

  1. ↑ W styczniu 1934 ogłoszono sprostowanie imion z „Tadeusz” na „Tadeusz Euzebiusz”[1].
  2. ↑ Różne źródła podały inne daty urodzenia Tadeusza Knoppa. Datę urodzenia 14 sierpnia 1894 wskazały źródła wojskowe: Roczniki Oficerskie 1928, 1932 oraz Ludwik Głowacki w publikacji pt. „Działania wojenne na Lubelszczyźnie w 1939 roku”.. Historyk Andrzej Leszek Szcześniak podał datę 15 sierpnia 1894. Natomiast inskrypcja symboliczna na grobowcu rodziny Knopp w Sanoku podała datę urodzenia 28 października 1896.
  3. ↑ Różne źródła podały inne miejsce urodzenia Tadeusza Knoppa. Ludwik Głowacki w publikacji pt. „Działania wojenne na Lubelszczyźnie w 1939 roku”. podał Borszczów, zaś wskazał Narajów. Obie miejscowości są położone na obszarze obecnej Ukrainy (wcześniej II Rzeczpospolita) w obwodzie tarnopolskim.

Przypisy

  1. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 26 stycznia 1934 roku, s. 26.
  2. ↑ a b c d Księga małżeństw (1912–1924). Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. s. 158 (poz. 22).
  3. ↑ Sprawozdanie 1913 ↓, s. 99.
  4. ↑ a b Żołnierze Niepodległości ↓.
  5. ↑ Księga Zmarłych 1975–1995 Sanok. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 60 (poz. 9).
  6. ↑ Roman Knopp. cmentarzsanok.zetohosting.pl. [dostęp 2021-11-24].
  7. ↑ Sprawozdanie 1913 ↓, s. 95, 99.
  8. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 414.
  9. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 358.
  10. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 379.
  11. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 328.
  12. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 21 lutego 1928 roku, s. 46.
  13. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928 roku, s. 133.
  14. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 102, 192.
  15. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 24 lipca 1928 roku, s. 220.
  16. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 31 marca 1930 roku, s. 104.
  17. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 23 października 1931 roku, s. 343.
  18. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 51, 556.
  19. ↑ Rybka i Stepan 2003 ↓, s. 377.
  20. ↑ Roman Piskulak. Geneza powstania pomnika żołnierzy polskich poległych we wrześniu 1939 r.. „Gazeta Zagnańska”, s. 8, Nr 11 (212) – listopad 2013. Gmina Zagnańsk. ISSN 1427-6038. 
  21. ↑ Wyprawa na mogiły żołnierzy - bohaterów bitwy kajetanowskiej. kajetanow.edupage.org. [dostęp 2014-05-24].
  22. ↑ Ku chwale Ojczyzny - OP7F84. opencaching.pl. [dostęp 2014-05-24].
  23. ↑ Andrzej Leszek Szcześniak: Katyń. Lista ofiar i zaginionych jeńców obozów Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk. Warszawa: Alfa, 1989, s. 315. ISBN 83-7001-294-9.
  24. ↑ Zbrodnia katyńska w świetle dokumentów. Londyn: Gryf, 1982, s. Fotografie przed stroną 73.
  25. ↑ Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego: Katyń. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 2000. [dostęp 2014-12-25].
  26. ↑ Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego: Charków. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 2003. [dostęp 2014-12-25].
  27. ↑ Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego: Miednoje Tom I. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 2005. [dostęp 2014-12-25].
  28. ↑ Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego: Miednoje Tom II. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 2005. [dostęp 2014-12-25].
  29. ↑ Ukraińska Lista Katyńska. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 1994. [dostęp 2014-12-25].
  30. ↑ Tadeusz Knopp. cmentarzsanok.zetohosting.pl. [dostęp 2021-11-24].
  31. ↑ M.P. z 1931 r. nr 218, poz. 296 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  32. ↑ Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. Nadanie Krzyża i Medalu Niepodległości. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”, s. 363, Nr 8 z 11 listopada 1931. Ministerstwo Spraw Wojskowych. 
  33. ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych w poszczególnych działach pracy dla wojska”.

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Wappen Kaisertum Österreich 1815 (Klein).png
Lesser coat of arms of the Austrian Empire form the Congress of Vienna in 1815 until the Austro-Hungarian Compromise of 1867. It then represented the Cisleithanian territories of Austria-Hungary in the Reichsrat until 1915.

It shows the arms of Habsburg-Lorraine encircled by the chain of the Order of Golden Fleece, surmounted on the crowned Austrian imperial double-headed eagle clutching in its claws the Imperial orb, sceptre and sword, with the Imperial Crown of Rudolf above.

After 1915 the inescutcheon only displayed the red-white-red arms of Austria.
Orzełek II RP.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Lądowych II RP
Postcard to Tadeusz Knopp (Starobilsk) 1940,ret ur parti.JPG
Pocztówka nadana do Tadeusza Knoppa przebywającego w obozie w Starobielsku. Zwrócona 5 czerwca 1940.
PL Epolet pplk.svg
Naramiennik podpułkownika Wojska Polskiego (1919-39).
Orzełek legionowy.svg
Orzełek legionowy
Tomb of Knopp family at Central Cemetery in Sanok, Tadeusz symbolic.jpg
Autor: Lowdown, Licencja: CC BY-SA 3.0
Grobowiec rodziny Knopp na Cmentarzu Centralnym w Sanoku. Symboliczne upamiętnienie Tadeusza Knoppa