Tadeusz Knopp

Tadeusz Knopp
podpułkownik podpułkownik
Data i miejsce urodzenia

14 sierpnia 1894
Narajów

Data i miejsce śmierci

wiosna 1940
Charków

Przebieg służby
Lata służby

1914-1939

Siły zbrojne

Wappen Kaisertum Österreich 1815 (Klein).png Armia Austro-Węgier,
Orzełek II RP.svg Wojsko Polskie

Formacja

Orzełek legionowy.svg Legiony Polskie

Jednostki

1 Pułk Piechoty,
5 Pułk Piechoty,
124 Pułk Piechoty,
3 Batalion Strzelców Sanockich,
2 Pułk Strzelców Podhalańskich,
26 Pułk Piechoty,
64 Grudziądzki Pułk Piechoty,
16 Pomorska Dywizja Piechoty,
Grupa „Kielce”

Stanowiska

dowódca batalionu,
kwatermistrz,
dowódca pułku

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa,
wojna polsko-ukraińska,
wojna polsko-bolszewicka,
II wojna światowa (kampania wrześniowa)

Odznaczenia
Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (1920-1941, czterokrotnie) Złoty Krzyż Zasługi
Pocztówka nadana do Tadeusza Knoppa przebywającego w obozie w Starobielsku. Zwrócona 5 czerwca 1940.
Symboliczne upamiętnienie Tadeusza Knoppa na grobowcu rodzinnym w Sanoku

Tadeusz Euzebiusz Knopp (ur. 14 sierpnia 1894 w Narajowie, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – podpułkownik piechoty Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Tadeusz Euzebiusz Knopp[a] urodził się 14 sierpnia 1894[2][3][4][b] w Narajowie[2][4][c]. Był synem Stanisława i Bronisławy z Dębskich[2]. Miał brata Romana (1903–1981), sędziego[5][6].

Od listopada 1912 należał do Związku Strzeleckiego w Brzeżanach. W 1913 złożył maturę w tamtejszym c. k. Gimnazjum Wyższym[7], po czym rozpoczął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Franciszkańskiego we Lwowie, równolegle nadal działając w Związku Strzeleckim w jego ramach został absolwentem kursu podoficerskiego w 1914. Po wybuchu I wojny światowej udał się do Krakowa i 6 sierpnia 1914 wstąpił do Legionów Polskich. W stopniu kaprala został skierowany do I batalionu 1 pułku piechoty w składzie I Brygady. 22 października 1914 odniósł rany podczas bitwy pod Laskami. Przeszedł rekonwalescencję w szpitalu w Cieszynie, po czym wrócił do macierzystego batalionu, Od 1 lutego 1915 był zastępcą dowódcy plutonu oraz dowódca plutonu w oddziale karabinów maszynowych w 5 pułku piechoty, również w składzie I Brygady. Został awansowany do stopnia sierżanta. Po tym, jak 20 września 1917 został utworzony Polski Korpus Posiłkowy, od stycznia do kwietnia 1917 odbył i ukończył szkołę oficerską 5 pułku piechoty w Ostrowi Mazowieckiej. Po kryzysie przysięgowym został wcielony do c. i k. armii i przydzielony do 124 pułku piechoty. krótkotrwale przebywał w grupie wyszkolenia w Karyntii, po czym 1 grudnia 1917 został skierowany na kurs szkoły oficerów rezerwy, który ukończył w marcu 1918, po czym został odkomenderowany na front włoski. Tam 1 kwietnia 1918 został awansowany do stopnia chorążego. 1 lipca 1918 został ranny pod Campo Mulo. Następnie przebywał na leczeniu w Linzu i w Sanoku.

U schyłku wojny 1 listopada 1918 wstąpił do Wojska Polskiego. Został przydzielony do III kompanii Batalionu Strzelców Sanockich. Od 15 listopada 1918 brał udział w wojnie polsko-ukraińskiej jako dowódca plutonu, a następnie dowódca kompanii karabinów maszynowych. 20 maja 1919 został awansowany do stopnia oficerskiego podporucznika piechoty. Jednocześnie został przydzielony z III batalionem strzelców do 2 Pułku Strzelców Podhalańskich, stacjonującego w Sanoku. Podczas ofensywy czortkowskiej został ranny 1 lipca 1919 pod Czortkowem. Po rekonwalescencji został odkomenderowany do batalionu zapasowego 2 psp. Od maja 1920 brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Walczył na froncie ukraińskim, 2 sierpnia 1920 został ranny pod Brześciem. Kilka dni później, 8 sierpnia został awansowany do stopnia porucznika.

Tuż po zakończeniu wojny, 27 października 1920 został awansowany do stopnia kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[8][9]. Odbył leczenie i ponownie został skierowany do batalionu zapasowego 2 psp i w tej jednostce służył nadal[10][11], zostając dowódcą kompanii. W 1923 był szefem szkoły podoficerskiej Dowództwa Okręgu Korpusu nr X w Przemyślu. 18 lutego 1928 został mianowany majorem ze starszeństwem z 1 stycznia 1928 i 60. lokatą w korpusie oficerów piechoty[12]. W kwietniu tego roku został wyznaczony na stanowisko dowódcy I batalionu w macierzystym pułku[13][14], ale już w lipcu 1928 został przeniesiony do kadry oficerów piechoty z równoczesnym przeniesieniem służbowym do Centralnej Szkoły Strzelniczej w Toruniu[15] na stanowisko kwatermistrza. W kwietniu 1930 został przeniesiony do 26 pułku piechoty w Gródku Jagiellońskim na stanowisko kwatermistrza[16]. W październiku 1931 został przesunięty na stanowisko dowódcy batalionu[17][18]. Na stopień podpułkownika został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1937 i 25. lokatą w korpusie oficerów piechoty[19]. W kwietniu 1938 został przeniesiony do 64 Pułku Piechoty w Grudziądzu na stanowisko I zastępcy dowódcy pułku.

W obliczu zagrożenia konfliktem zbrojnym w sierpniu 1939 został mianowany dowódcą Ośrodka Zapasowego 16 Pomorskiej Dywizji Piechoty, po czym trafił z jednostką do Radomia. Po wybuchu II wojny światowej na początku kampanii wrześniowej, z rozkazu ppłk. dypl. Bronisława Kowalczewskiego 3 września 1939 dokonał sformowania improwizowanego pułku zbiorczego w Ośrodku Zapasowym 16 Dywizji Piechoty, stanowiącym siłę ok. 2400 ludzi i został jego dowódcą w ramach Grupy „Kielce” płk. Kazimierza Glabisza. Pułk został przewieziony transportem kolejowym do Skarżyska-Kamiennej i obsadził stanowiska w okolicach Zagnańskiem i Kajetanowem. Tadeusz Knopp wykazał się męstwem podczas walk z Niemcami w rejonie Lekomina, kopalni Barcza i Kajetanowa[20][21][22], gdzie 6 września 1939 jego pułk został rozbity w walkach z niemiecką 2 Dywizją Lekką. Dwa dni później, 8 września podpułkownik Knopp wraz z pozostałościami pułku dokonał przeprawy przez Wisłę usiłując scalić się z siłami Ośrodka Zapasowego 16 Dywizji Piechoty, które wcześniej nie zostały włączone w skład improwizowanego pułku.

Po agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1940. Tadeusz Knopp został aresztowany przez Sowietów na terenie Polesia. Był przetrzymywany w obozie w Starobielsku[23]. Na wiosnę 1940 jeńcy starobielscy zostali przewiezieni do Charkowa i tam zamordowani w ramach zbrodni katyńskiej przez funkcjonariuszy Obwodowego Zarządu NKWD w Charkowie oraz pracowników NKWD. Korespondencja w formie kartki pocztowej nadesłana do Tadeusza Knoppa w 1940 na adres w Starobielsku, została zwrócona do nadawcy przez pocztę moskiewską 5 czerwca 1940[24]. Tadeusz Knopp nie został wymieniony w Księgach Cmentarnych ofiar zbrodni katyńskiej zarówno w Charkowie, jak też w Katyniu, Kalininie i na tzw. Ukraińskiej Liście Katyńskiej, które opublikowała Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa[25][26][27][28][29]. Publikacja pt. Żołnierze Września. Polegli i pomordowani na Wschodzie autorstwa Andrzeja Wesołowskiego, wydana przez Centralne Archiwum Wojskowe w 2010, wymieniła Tadeusza Knoppa wśród oficerów zamordowanych w sowieckiej Rosji podczas II wojny światowej. Zamordowani w Charkowie polscy jeńcy zostali pochowani na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie w Piatichatkach. Po latach został symbolicznie upamiętniony inskrypcją na grobowcu rodzinnym swojego brata Romana na Cmentarzu Centralnym w Sanoku[30].

26 kwietnia 1924 w Sanoku poślubił Joannę Stanisławę Zennermann (ur. 1904), rodem z Wadowic[2].

Ordery i odznaczenia

Uwagi

  1. ↑ W styczniu 1934 ogłoszono sprostowanie imion z „Tadeusz” na „Tadeusz Euzebiusz”[1].
  2. ↑ Różne źródła podały inne daty urodzenia Tadeusza Knoppa. Datę urodzenia 14 sierpnia 1894 wskazały źródła wojskowe: Roczniki Oficerskie 1928, 1932 oraz Ludwik Głowacki w publikacji pt. „Działania wojenne na Lubelszczyźnie w 1939 roku”.. Historyk Andrzej Leszek Szcześniak podał datę 15 sierpnia 1894. Natomiast inskrypcja symboliczna na grobowcu rodziny Knopp w Sanoku podała datę urodzenia 28 października 1896.
  3. ↑ Różne źródła podały inne miejsce urodzenia Tadeusza Knoppa. Ludwik Głowacki w publikacji pt. „Działania wojenne na Lubelszczyźnie w 1939 roku”. podał Borszczów, zaś wskazał Narajów. Obie miejscowości są położone na obszarze obecnej Ukrainy (wcześniej II Rzeczpospolita) w obwodzie tarnopolskim.

Przypisy

  1. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 26 stycznia 1934 roku, s. 26.
  2. ↑ a b c d Księga małżeństw (1912–1924). Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. s. 158 (poz. 22).
  3. ↑ Sprawozdanie 1913 ↓, s. 99.
  4. ↑ a b Żołnierze Niepodległości ↓.
  5. ↑ Księga Zmarłych 1975–1995 Sanok. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 60 (poz. 9).
  6. ↑ Roman Knopp. cmentarzsanok.zetohosting.pl. [dostęp 2021-11-24].
  7. ↑ Sprawozdanie 1913 ↓, s. 95, 99.
  8. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 414.
  9. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 358.
  10. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 379.
  11. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 328.
  12. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 21 lutego 1928 roku, s. 46.
  13. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928 roku, s. 133.
  14. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 102, 192.
  15. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 24 lipca 1928 roku, s. 220.
  16. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 31 marca 1930 roku, s. 104.
  17. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 23 października 1931 roku, s. 343.
  18. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 51, 556.
  19. ↑ Rybka i Stepan 2003 ↓, s. 377.
  20. ↑ Roman Piskulak. Geneza powstania pomnika żołnierzy polskich poległych we wrześniu 1939 r.. „Gazeta Zagnańska”, s. 8, Nr 11 (212) – listopad 2013. Gmina Zagnańsk. ISSN 1427-6038. 
  21. ↑ Wyprawa na mogiły żołnierzy - bohaterów bitwy kajetanowskiej. kajetanow.edupage.org. [dostęp 2014-05-24].
  22. ↑ Ku chwale Ojczyzny - OP7F84. opencaching.pl. [dostęp 2014-05-24].
  23. ↑ Andrzej Leszek Szcześniak: Katyń. Lista ofiar i zaginionych jeńców obozów Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk. Warszawa: Alfa, 1989, s. 315. ISBN 83-7001-294-9.
  24. ↑ Zbrodnia katyńska w świetle dokumentów. Londyn: Gryf, 1982, s. Fotografie przed stroną 73.
  25. ↑ Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego: Katyń. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 2000. [dostęp 2014-12-25].
  26. ↑ Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego: Charków. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 2003. [dostęp 2014-12-25].
  27. ↑ Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego: Miednoje Tom I. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 2005. [dostęp 2014-12-25].
  28. ↑ Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego: Miednoje Tom II. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 2005. [dostęp 2014-12-25].
  29. ↑ Ukraińska Lista Katyńska. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 1994. [dostęp 2014-12-25].
  30. ↑ Tadeusz Knopp. cmentarzsanok.zetohosting.pl. [dostęp 2021-11-24].
  31. ↑ M.P. z 1931 r. nr 218, poz. 296 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  32. ↑ Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. Nadanie Krzyża i Medalu Niepodległości. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”, s. 363, Nr 8 z 11 listopada 1931. Ministerstwo Spraw Wojskowych. 
  33. ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych w poszczególnych działach pracy dla wojska”.

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

PL Epolet pplk.svg
Naramiennik podpułkownika Wojska Polskiego (1919-39).
Wappen Kaisertum Österreich 1815 (Klein).png
Lesser coat of arms of the Austrian Empire form the Congress of Vienna in 1815 until the Austro-Hungarian Compromise of 1867. It then represented the Cisleithanian territories of Austria-Hungary in the Reichsrat until 1915.

It shows the arms of Habsburg-Lorraine encircled by the chain of the Order of Golden Fleece, surmounted on the crowned Austrian imperial double-headed eagle clutching in its claws the Imperial orb, sceptre and sword, with the Imperial Crown of Rudolf above.

After 1915 the inescutcheon only displayed the red-white-red arms of Austria.
Orzełek II RP.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Lądowych II RP
Orzełek legionowy.svg
Orzełek legionowy
Postcard to Tadeusz Knopp (Starobilsk) 1940,ret ur parti.JPG
Pocztówka nadana do Tadeusza Knoppa przebywającego w obozie w Starobielsku. Zwrócona 5 czerwca 1940.
Tomb of Knopp family at Central Cemetery in Sanok, Tadeusz symbolic.jpg
Autor: Lowdown, Licencja: CC BY-SA 3.0
Grobowiec rodziny Knopp na Cmentarzu Centralnym w Sanoku. Symboliczne upamiętnienie Tadeusza Knoppa