Tadeusz Koszarowski
| Data i miejsce urodzenia | 16 września 1915 |
|---|---|
| Data śmierci | 17 sierpnia 2002 |
| Zawód, zajęcie | lekarz |
| Stanowisko | poseł na Sejm PRL VIII kadencji (1980–1985), dyrektor Instytutu Onkologii w Warszawie (1972–1985) |
| Odznaczenia | |
        | |
Tadeusz Tomasz Koszarowski (ur. 16 września 1915 w Bicas, zm. 17 sierpnia 2002) – polski lekarz, chirurg i onkolog, profesor nauk medycznych. Określany twórcą polskiej chirurgii onkologicznej i autorem terminu onkologia w polskiej medycynie[1], poseł na Sejm PRL VIII kadencji. Budowniczy Polski Ludowej.
Życiorys
Syn Walerego. Urodził się w Brazylii w rodzinie polskich emigrantów, która powróciła w 1920 do Polski. W 1928 został absolwentem Gimnazjum Księży Marianów w Warszawie, a w 1933 Państwowego Gimnazjum im. Tadeusza Reytana[2]. W 1939 ukończył studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytecie Józefa Piłsudskiego w Warszawie. W czasach studenckich uprawiał koszykówkę, w barwach YMCA Warszawa, w latach 1935–1937 wystąpił w ośmiu spotkaniach reprezentacji Polski[3], w 1935 i 1937 zdobył z polską reprezentacją srebrny medal akademickich mistrzostw świata[4].
W trakcie kampanii wrześniowej w 1939 znalazł się w szeregach SGO Polesie Franciszka Kleeberga. Po powrocie do stolicy został zatrudniony w Szpitalu Wolskim, pracował jako asystent oddziału chirurgicznego, gdzie poznał Leona Manteuffla. Zaangażował się w działalność konspiracyjną, prowadził zajęcia na tajnych studiach lekarskich, brał udział w działaniach konspiracyjnych. Należał do Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej. W 1943 został aresztowany i więziony na Pawiaku. W 1944 w czasie wybuchu powstania warszawskiego przebywał na Pradze, kierował szpitalem polowym. Powołany na prezydenta m.st. Warszawy Marian Spychalski powierzył mu funkcję dyrektora wydziału szpitalnictwa. Tadeusz Koszarowski nadzorował odbudowę stołecznych szpitali, wrócił także do pracy w Szpitalu Wolskim. Zaczął się specjalizować w chirurgii onkologicznej, przeprowadzał operacje nowotworów odbytnicy i odbytu oraz nowotworów ginekologicznych, wprowadzał w tamtym okresie nowatorskie metody leczenia i operowania.
W 1948 uzyskał stopień naukowy doktora. Od 1954 pracował na stanowisku docenta. W 1961 otrzymał tytuł profesora nauk medycznych[5]. Od 1952 był zastępcą dyrektora Instytutu Onkologii, zaś w latach 1972–1985 pełnił funkcję dyrektora tej placówki. Od 1953 do 1973 był konsultantem krajowym ds. onkologii, zaś w latach 1962–1970 pełnił funkcję prezesa Polskiego Towarzystwa Lekarskiego, współtworząc w tym okresie zbiór Zasad etyczno-deontologicznych PTL. Prowadził badania poświęcone epidemiologii nowotworów, organizował Centralny Rejestr Nowotworów oraz Zakład Organizacji Walki z Rakiem. W latach 1975–1985 był dyrektorem Narodowego Programu Walki z Rakiem. Działał na rzecz powstawania pracowni epidemiologicznych, w wyniku jego starań w 1984 otwarto Centrum Onkologii w Warszawie. Członek rady naukowej przy ministrze zdrowia i opieki społecznej (1962–1979) oraz przewodniczący Społecznej Rady Zdrowia w tym samym resorcie (1982–1986).
W latach 1980–1985 sprawował mandat bezpartyjnego posła na Sejm PRL VIII kadencji[6]. W 1986 zasiadł w Radzie Konsultacyjnej przy Przewodniczącym Rady Państwa. Od 1985 był członkiem zespołu doradców sejmowych, a od 1986 Komisji Edukacji Narodowej przy premierze. Był także prezesem rady krajowej YMCA w Polsce po reaktywowaniu w 1990 tej organizacji. Od 1984 członek New York Academy of Sciences.
Zmarł w 2002; został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 88–3–26)[7].
Odznaczenia i wyróżnienia
Postanowieniem prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego z 3 maja 2001, za wybitne zasługi dla medycyny polskiej, za osiągnięcia w pracy naukowej i dydaktycznej, został odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski[8].
Ponadto otrzymał:
- Order Budowniczych Polski Ludowej[9],
- Order Sztandaru Pracy I klasy[9],
- Order Sztandaru Pracy II klasy[9],
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski[9][10],
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski[9] (1954)[11],
- Złoty Krzyż Zasługi (1952)[9][12],
- Srebrny Krzyż Zasługi (1946)[13][9],
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (1955)[14][10],
- Odznakę tytułu honorowego „Zasłużony Lekarz PRL”[9],
- Odznaka honorowa „Za wzorową pracę w służbie zdrowia” (1953)[15],
- Medal Kalos Kagathos[16].
Przypisy
- ↑ Twórca polskiej onkologii nie żyje. mp.pl, 19 sierpnia 2002. [dostęp 2012-04-12].
- ↑ Wojciech Rylski: Absolwenci Reytana 1933. wne.uw.edu.pl. [dostęp 2021-09-03].
- ↑ 80 lat warszawskiej i mazowieckiej koszykówki. Powstanie i rozwój Warszawskiego Okręgowego Związku Koszykówki Województwa Mazowieckiego, Wyd. WOZKosz. W.M., Warszawa 2006, s. 70.
- ↑ Halina Hanusz, Bartłomiej Korpak, Ryszard Wryk (oprac.), Polscy medaliści letnich akademickich mistrzostw świata w latach 1924–1957, [w:] Bartłomiej Korpak, Akademicki Związek Sportowy w Trzeciej Rzeczypospolitej, Wyd. Nauka i Innowacje, Poznań 2014, s. 340.
- ↑ Prof. zw. dr Tadeusz Tomasz Koszarowski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [online] [dostęp 2012-04-12].
- ↑ Strona sejmowa posła IX kadencji. [dostęp 2012-04-12].
- ↑ Wyszukaj grób: Koszarowski Tadeusz. mapa.um.warszawa.pl. [dostęp 2019-09-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-12-29)].
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 3 maja 2001 r. o nadaniu orderów (M.P. z 2001 r. nr 21, poz. 345).
- ↑ a b c d e f g h Kto jest kim w Polsce 1989, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1989, s. 591–592.
- ↑ a b Profil na stronie Biblioteki Sejmowej. [dostęp 2018-03-21].
- ↑ Uchwała Rady Państwa z dnia 9 lipca 1954 r. o nadaniu odznaczeń państwowych (M.P. z 1954 r. nr 98, poz. 1211).
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 9 lutego 1952 r. o nadaniu odznaczeń państwowych (M.P. z 1952 r. nr 27, poz. 354).
- ↑ Uchwała Prezydium Krajowej Rady Narodowej z dnia 19 sierpnia 1946 r. o odznaczeniach obywateli z terenu m. st. Warszawy (M.P. z 1947 r. nr 27, poz. 224).
- ↑ Lista osób odznaczonych „Medalem 10-lecia Polski Ludowej” (M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400).
- ↑ Zarządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 kwietnia 1953 r.w sprawie nadania odznaki „Za wzorową pracę w służbie zdrowia” (M.P. z 1953 r. nr 64, poz. 785).
- ↑ „Dziennik Polski” z 9 stycznia 1989.
Bibliografia
- Kto jest kim w Polsce 1989, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1989, s. 591–592.
- Edward Towpik: Tadeusz Koszarowski – wielka postać polskiej onkologii. czytelniamedyczna.pl, 2011. [dostęp 2012-04-12].
Media użyte na tej stronie
_BAR.svg)
Baretka Orderu Budowniczych Polski Ludowej (wzór z rozetką).
Baretka Orderu Budowniczych Polski Ludowej (wzór z rozetką).
Baretka: Order Sztandaru Pracy I klasy
Autor: Lukasz2, Licencja: CC0
Grób Tadeusza Koszarowskiego na cmentarzu Powązkowskim.