Tadeusz Michejda
Data i miejsce urodzenia | 26 września 1879 |
---|---|
Data i miejsce śmierci | 18 kwietnia 1956 |
Minister zdrowia | |
Okres | od 6 lutego 1947 |
Przynależność polityczna | |
Poprzednik | |
Następca | |
Minister bez teki | |
Okres | od 10 stycznia 1951 |
Przynależność polityczna | |
Odznaczenia | |
Tadeusz Michejda (ur. 26 września 1879 w Nawsiu, zm. 18 kwietnia 1956 w Warszawie) – polski działacz społeczny, lekarz i polityk. Senator III kadencji w II RP, poseł do Krajowej Rady Narodowej i na Sejm Ustawodawczy, w latach 1947–1951 minister zdrowia, następnie do 1952 minister bez teki. W latach 1949–1950 kierował Stronnictwem Pracy.
Życiorys
Był synem pastora Franciszka Michejdy i Anny z domu Roiczek, a także bratem Władysława oraz bratankiem prawnika Jana Michejdy. W 1909 wziął ślub z Anną z domu Kühnel (zm. 1948), a w 1950 z Heleną z domu Filińska-Stawińska.
Ukończył polskie gimnazjum w Cieszynie, następnie podjął studia lekarskie na Uniwersytecie Jagiellońskim i na Uniwersytecie Karola w Pradze oraz w lekarskiej szkole wojskowej w Wiedniu, w 1906 na UJ został doktorem medycyny. Należał do organizacji młodzieżowej „Jedność” w Cieszynie, w czasie studiów prezes „Ogniska” w Pradze, Związku Akademików Polskich na Śląsku, „Znicza” i Towarzystwa Wzajemnej Pomocy Uczniów Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Służył w armii Austro-Węgier w 1902 w 97 Pułku Piechoty, a w latach 1906–1909 jako lekarz wojskowy szpitalach w Wiedniu i Lwowie, zwolniony w stopniu kapitana rezerwy. W okresie 1906–1910 był asystentem i sekundariuszem w szpitalach w Wiedniu, a w 1911 lekarzem miejskim w Tuchowie. Następnie do 1921 pracował jako lekarz kolejowy i kopalniany w Suchej Górnej, od 1914 do 1915, był lekarzem garnizonowym w Krakowie. Członek zarządu głównego Polskiej Macierzy Szkolnej, był prezesem Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, „Sekretariatu Kresowego” i spółki wydawniczej „Dziennika Cieszyńskiego”. Należał też do Ligi Narodowej.
W 1918 jako członek Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego uczestniczył w akcji rozbrajania wojsk okupacyjnych na Zaolziu, a w 1919 przewodniczył akcji plebiscytowej na tym terenie. Aresztowany podczas wojny polsko-czechosłowackiej przez władze czechosłowackie 28 stycznia 1919 za organizowanie zbrojnego oporu, przebywał w więzieniu garnizonowym w Morawskiej Ostrawie, następnie do 5 lutego w obozie jeńców i internowanych, zwolniony wskutek interwencji misji alianckiej, do końca sierpnia 1921 przebywał w Czechosłowacji po podziale Śląska Cieszyńskiego. W Wojsku Polskim otrzymał stopień kapitana lekarza rezerwy (ze starszeństwem od 1 czerwca 1919) przydzielony do 1 Batalionu Sanitarnego, należał do Związku Oficerów Rezerwy Rzeczypospolitej Polskiej. W latach 1921–1929 był lekarzem powiatowym w Działdowie, następnie do 1932 lekarzem naczelnym Kasy Chorych w Toruniu i kierownikiem własnego Zakładu Terapii Fizykalnej. W Toruniu należał do miejscowej parafii ewangelicko-augsburskiej.
Był członkiem wydziału powiatowego, sejmiku wojewódzkiego i zarządu Komunalnej Kasy Oszczędności w Toruniu. Należał również do rady nadzorczej Związku Obrony Kresów Zachodnich, zarządu okręgowego Polskiego Czerwonego Krzyża i wiceprezesem Pomorskiego Związku Lekarzy. W 1921 wstąpił do Narodowej Partii Robotniczej, w której był wiceprezesem zarządu okręgu, a także członkiem zarządu wojewódzkiego, rady nadzorczej i głównego komitetu wykonawczego. Prezes spółki wydawniczej „Obrona Ludu” w Toruniu.
Po przewrocie w maju 1926 stanął w opozycji wobec obozu sanacyjnego. Od 1932 prowadził praktykę prywatną i pracował w samorządzie, od 1937 był dyrektorem i lekarzem naczelnym Kasy Chorych w Ostrowie Wielkopolskim. W 1937 uczestnik kongresu zjednoczeniowego NPR, Polskiego Stronnictwa Chrześcijańskiej Demokracji i Związku Hallerczyków, na którym został wybrany do Rady Naczelnej i Zarządu Głównego nowo utworzonego Stronnictwa Pracy. Od 1936 związany z lożą masońską „Staszic” w Zagłębiu Dąbrowskim. W czasie II wojny światowej początkowo przebywał w Warszawie, od 1940 w Ostrowie Wielkopolskim i Cieszynie, poszukiwany przez Niemców wyjechał do Krakowa. W latach 1942–1945 naczelny lekarz Kasy Chorych w Rzeszowie, nie uczestniczył w konspiracji. Po wojnie krótko służył jako lekarz 10 Dywizji Piechoty, organizował Izbę Lekarską i Związek Zawodowy Lekarzy w Rzeszowie i w Ostrowie Wielkopolskim.
Pełnił mandat senatora III kadencji z ramienia Centrolewu, należał do Zespołu Senatorów ChD i NPR. Po wojnie pełnił mandat posła do Krajowej Rady Narodowej z ramienia SP, a następnie był posłem na Sejm Ustawodawczy (reprezentując kolejno SP i SD). Zasiadał także w Miejskiej Radzie Narodowej w Ostrowie Wielkopolskim.
Był wiceprezesem SP po reaktywacji jej działalności (od 1945). Od 1946 do 1949 był prezesem RN SP, a 6 lutego 1949 stanął na czele partii (jako przewodniczący Głównego Komitetu Wykonawczego). W lipcu 1950 wraz z częścią członków SP (które w kraju się rozwiązało) wstąpił do Stronnictwa Demokratycznego. W SD był wiceprzewodniczącym prezydium Centralnego Komitetu od 1950 do śmierci. Był radnym Miejskiej Rady Narodowej w Ostrowie Wielkopolskim i organizatorem tamtejszego Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej. Od 10 stycznia 1946 wiceminister, a od lutego 1947 do stycznia 1951 minister zdrowia, następnie do listopada 1952 minister bez teki. W listopadzie 1949 został członkiem Ogólnokrajowego Komitetu Obchodu 70-lecia urodzin Józefa Stalina[1].
Wiceprezes Zarządu Głównego PCK, członek Rady Naczelnej Polskiego Związku Zachodniego (prezes honorowy okręgu Ostrów), Związku Bojowników o Wolność i Demokrację i TPPR, prezes Rady Naczelnej Spółdzielni Pracy Ministerstwa Zdrowia.
Pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.
Odznaczenia
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1949)[2]
- Medal Niepodległości
- Srebrny Krzyż Zasługi (1925)
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (1955)[3]
- Order Lwa Białego I klasy, Czechosłowacja
Przypisy
- ↑ „Życie Warszawy”, nr 306 (1808), 6 listopada 1949, str. 1
- ↑ M.P. z 1949 r. nr 74, poz. 930
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 104, poz. 1411
Bibliografia
- Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej z 1994
- Encyklopedia Powszechna PWN, tom 3. (z 1975)
- Tadeusz Mołdawa, Ludzie władzy 1944–1991, Warszawa: PWN, 1991, s. 394, ISBN 83-01-10386-8, OCLC 69290887 .
- Nota biograficzna na stronie e-wietor.pl
- Informacje w BIP IPN
- Profil na stronie Biblioteki Sejmowej
Media użyte na tej stronie
Baretka: Krzyż Zasługi – Polska (II RP).
Józef Cyrankiewicz, Prime Minister of Poland (People's Republic of Poland) 1947-1970