Tadeusz Milewski (żołnierz)
 sierżant | |
| Data i miejsce urodzenia | 4 sierpnia 1920 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 5 sierpnia 1944 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | batalion Zośka |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
_BAR.svg){kind=small} | |
Tadeusz Milewski ps. Ćwik (ur. 4 sierpnia 1920 w Gdańsku[1], zm. 5 sierpnia 1944 w Warszawie) – sierżant, podharcmistrz, członek Szarych Szeregów, uczestnik powstania warszawskiego w szeregach 3. drużyny II plutonu „Alek” 2. kompanii „Rudy” batalionu „Zośka” Zgrupowania „Radosław” Armii Krajowej.
Życiorys
Syn Bernarda Milewskiego, inspektora Urzędu Emigracyjnego Wolnego Miasta Gdańska, współzałożyciela Macierzy Szkolnej, wiceprezesa Gminy Polskiej[2] i Jadwigi z Pyczyńskich, działaczki Towarzystwa Polek i śpiewaczki w Chórze Polskim „Lutnia”. Oboje rodzice działali w Polonii Wolnego Miasta Gdańsk. Uczęszczał do Gimnazjum Polskiego Gdańsk. Tadeusz działał jako drużynowy IV lotniczej Gdańskiej Drużyny Harcerzy im. Żwirki i Wigury. Od 1935 r. mieszkał we Wrzeszczu, następnie w Sopocie. Członek Sodalicji Marjańskiej.
Tuż przed wybuchem wojny wyjechał wraz z bratem Kazimierzem do Warszawy, gdzie przebywała ich matka, młodszy brat Stanisław oraz siostra Jadwiga. Z Warszawy wyjechał do Kowla, gdzie poznał Wojciecha Omyłę, a stamtąd do Kowna. W listopadzie 1941 r. powrócił do stolicy, miesiąc później wstąpił do Szarych Szeregów. Podjął studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Ziem Zachodnich. Brał udział w bazie leśnej Par. 1.
W czasie powstania warszawskiego 1944 uczestniczył, wraz z bratem Kazimierzem, w walkach na Woli w stopniu sierżanta w plutonie „Alek” kompanii „Rudy”, batalionu „Zośka”[3]. Jego pluton w pierwszych dniach sierpnia opanował cmentarz żydowski na Woli, a następnie 5 sierpnia zdobył obóz koncentracyjny KL Warschau przy ul. Gęsiej, gdzie uwolnił 348 więźniów. Tego samego dnia około godziny 23-ej Tadeusz zginął od wybuchu pocisku artyleryjskiego, kiedy razem z Wojciechem Omyłą (ps. „Wojtek") pełnił wartę przy barykadzie na ulicy Gęsiej, obok bramy getta od strony ul. Okopowej. Najpierw został pochowany w pobliżu wejścia do Gęsiówki, po wojnie zaś ekshumowano jego zwłoki i pochowano go na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie do kwatery żołnierzy batalionu „Zośka” (kwatera A20-3-18)[4].
Został odznaczony Krzyżem Walecznych[3].
Dowódca plutonu „Alek” Juliusz Deczkowski ps. „Laudański” napisał w swoich wspomnieniach na temat śmierci „Ćwika”:
Podeszliśmy do barykady przy ul. Gęsiej. Obok wielkiego leja, powstałego od wybuchu dużego pocisku artyleryjskiego, ujrzeliśmy leżącą nieruchomo postać. Staliśmy przez dłuższą chwilę w wielkiej ciszy. Pełniłem tej nocy służbę obok poległego, w podłużnym leju, w którym cały się mieściłem. Przypominało mi się uporczywie ostatnie pożegnanie „Ćwika” ze swoją mamą. Pamiętałem jego rozmowę z „Kołczanem”, gdy wstępował do Grup Szturmowych Szarych Szeregów. Podkreślał, że jest instruktorem harcerskim wysiedlonym przez Niemców z Gdańska. Po zakończonej wojnie miał zamiar tam powrócić i nadal pracować jako wychowawca młodzieży. „Janka” (Kazimierz Milewski) z „Wojtkiem” (Wojciech Omyła) przez długi czas klęczeli obok zwłok „Ćwika”, zagłębieni w cichej modlitwie. Rano położyli je na kocu. W towarzystwie „Sosny” i jeszcze jednego z kolegów pomaszerowali ul. Okopową do Szkoły św. Kingi, gdzie w małym gronie odbył się pogrzeb.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Dane według: Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego, tom 6. Redaktor naukowy Piotr Rozwadowski. Dom Wydawniczy „Bellona”, Warszawa 2004. ISBN 83-11-09261-3
- ↑ Polonia gdańska. Gmina Polska. [dostęp 2011-04-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-19)].
- ↑ a b Tadeusz Sumiński: Pamiętniki żołnierzy baonu „Zośka”. Powstanie Warszawskie. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1959, s. 261, 549.
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
- ↑ Barbara Wachowicz: Wierna rzeka harcerstwa. Część 2. To „Zośki” wiara! Gawęda o Harcerskim Batalionie AK „Zośka”. Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2005, s. 70-71. ISBN 83-7399-030-5.
Bibliografia
- Wachowicz Barbara: Wierna rzeka harcerstwa. Tom IV. To „Zośki” wiara! Gawęda o Harcerskim Batalionie Armii Krajowej „Zośka”. Część 2. Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2005, s. 35-76. ISBN 83-7399-030-5.
- Anna Borkiewicz-Celińska: Batalion „Zośka”. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1990, s. 703. ISBN 83-06-01851-6.
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
Baretka: Krzyż Walecznych (1941).
Patrol z II plutonu "Alek" 2. kompanii "Rudy" batalionu "Zośka" dnia 5 VIII 1944 na Gęsiówce. Od lewej stoją: Wojciech Omyła "Wojtek", Juliusz Bogdan Deczkowski "Laudański" i Tadeusz Milewski "Ćwik". Milewski poległ na terenie "Gęsiówki" w dniu zrobienia tego zdjęcia; Omyła zginie trzy dni później. W chwilę po zrobieniu tego zdjęcia, w mur nad głowami powstańców uderzył niemiecki pocisk karabinowy - nikomu nic się nie stało.
Naramiennik sierżanta Wojska Polskiego (1938-39).