Tadeusz Moszczeński

Tadeusz Moszczeński
podpułkownik aptekarz podpułkownik aptekarz
Data i miejsce urodzenia10 stycznia 1896
Lisko
Data i miejsce śmierci1944
Węgry
Przebieg służby
Siły zbrojneWappen Kaisertum Österreich 1815 (Klein).png C. K. Armia,
Orzełek II RP.svg Wojsko Polskie
JednostkiSzp. Garn. Nr 3,
10 Batalion Sanitarny,
DOK X,
10 OSS,
GSS 2
Główne wojny i bitwyI wojna światowa,
II wojna światowa
Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi Odznaka Honorowa PCK II stopnia Złoty Krzyż Zasługi na wstędze Medalu Waleczności z mieczami Krzyż Zasługi Cywilnej (w czasie wojny)

Tadeusz Józef Moszczeński h. Nałęcz (ur. 10 stycznia 1891 w Lisku, zm. 1944 na Węgrzech) – podpułkownik aptekarz Wojska Polskiego.

Symboliczna tablica na grobowcu Moszczeńskich w Lesku

Życiorys

Tadeusz Józef Moszczeński urodził się 10 stycznia 1891 w Lisku[1]. Pochodził z rodziny Moszczeńskich h. Nałęcz, zamieszkującej w Lisku[2]. Był synem Ferdynanda Moszczeńskiego herbu Nałęcz (1844–1921, aptekarz i burmistrz Liska) oraz Marii z domu Muszyńskiej (1860–1938, inicjatorka powstania i pierwsza prezes koła TSL w Lesku od 1898 do 1907[3]). Miał braci Mariana (1883–1962, do 1918 oficjał medykamentowy w rezerwie C. K. Obrony Krajowej, odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi Cywilnej z koroną[4], przejął po ojcu aptekę w Lesku[5]), Leona (1889–1940, kmdr lekarz Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej)[2][6][7], Stanisława (ur. 1895[8]). Wraz z rodziną zamieszkiwał w domu przy ulicy Pułaskiego w Lesku[9].

Kształcił się w C. K. Gimnazjum w Sanoku, gdzie w 1905 ukończył IV klasę[10]. W okresie nauki wraz z bratem Leonem zamieszkiwał u Aitala Witoszyńskiego przy ulicy Kolejowej[11]. W 1908 ukończył VI klasę w C. K. Gimnazjum w Bochni[12].

Uzyskał tytuł magistra farmacji[13][14][2]. Po wybuchu I wojny światowej został mianowany wojskowym akcesistą medykamentowym w rezerwie 1 listopada 1914 przy dywizyjnym zakładzie sanitarnym piechoty nr 24[15] i pozostawał w tej randze do 1918[16][17][18]. Był przydzielony do szpitala garnizonowego nr 3[19], gdzie na początku 1918 był wojskowym asystentem aptekarskim w rezerwie[20].

Po zakończeniu wojny, jako były oficer armii austriackiej został przyjęty do Wojska Polskiego i zatwierdzony w stopniu porucznika aptekarza[21]. Został awansowany na stopień kapitana w korpusie oficerów zawodowych sanitarnych dział aptekarze ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[22][23][24][25]. W 1923, 1924 jako oficer nadetatowy 10 Batalionu Sanitarnego służył w Szefostwie Sanitarnym Dowództwa Okręgu Korpusu Nr X w Przemyślu[26][27]. Został awansowany na stopień majora aptekarza w korpusie oficerów sanitarnych ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1927[28]. W 1928 był oficerem w 10 Okręgowym Szefostwie Sanitarnym[29]. W 1932 był zarządcą Głównej Składnicy Sanitarnej Nr 2 w Przemyślu[30]. Później został awansowany na stopień podpułkownika aptekarza[2]. Sprawował stanowisko szefa Służby Zaopatrzenia Sanitarnego Wojska Polskiego w Warszawie (naczelny aptekarz WP)[31][2][32]. Był członkiem oddziału Polskiego Białego Krzyża w Przemyślu[33].

Podczas II wojny światowej był internowany na Węgrzech i w 1944 został zamordowany przez nilaszowców[31][34][2]. Tadeusz, Leon i Adam (ur. 1919, syn Mariana, student farmacji[35]), także zamordowany w Katyniu) Moszczeńscy zostali upamiętnieni (z inicjatywy Zofii Zubrzyckiej oraz Janiny Witoszyńskiej z domu Moszczeńskiej) symboliczną inskrypcją, wykonaną na tabliczce przez Edwarda Barana i umieszczoną na grobowcu rodziców na cmentarzu w Lesku[36][37].

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ Pierwotnie podawano datę urodzin 11 stycznia 1891, CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1906/1907 (zespół 7, sygn. 42). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 632, 823. W 1935 ogłoszono zmianę daty urodzenia z 11 stycznia 1891 na 10 stycznia 1891. Stwierdzenia. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 8, s. 62, 1 czerwca 1935. 
  2. ↑ a b c d e f Józef Budziak. Leskie cmentarze. „Nowiny”. Nr 255, s. 4, 31 października, 1, 2 listopada 1986. 
  3. ↑ Arnold Bajorek: Czterdzieści lat pracy T. S. L. w Lesku. Lesko: 1938, s. 3, 4, 20.
  4. ↑ Ranglisten der K. K. Landwehr und der K. K. Gendarmerie 1918. Wiedeń: 1918, s. 616.
  5. ↑ Przed wojną. W: Bolesław Baraniecki: Opowieści leskie. Z pamięci i z fotografii. Olszanica: BOSZ, 2008, s. 79. ISBN 978-83-7576-007-1.
  6. ↑ Budziak. Dzieje Leska 1918–1939 ↓, s. 143-144.
  7. ↑ Dom (d. apteka) w Lesku. otwartezabytki.pl. [dostęp 2018-03-27].
  8. ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok 1913/14 (zespół 7, sygn. 61). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 613.
  9. ↑ Arnold Bajorek: Czterdzieści lat pracy T. S. L. w Lesku. Lesko: 1938, s. 4.
  10. ↑ 24. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1904/1905. Sanok: 1905, s. 58.
  11. ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1906/1907 (zespół 7, sygn. 42). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 632, 823.
  12. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Bochni za rok szkolny 1907/8. Kraków: 1908, s. 87.
  13. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 748, 720.
  14. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 338, 868.
  15. ↑ Amtlicher Theil. „Wiener Zeitung”. Nr 14, s. 1, 19 stycznia 1916 (niem.). 
  16. ↑ Ranglisten des Kaiserlich und Königlichen Heeres 1916. Wiedeń: 1916, s. 1140.
  17. ↑ Ranglisten des Kaiserlich und Königlichen Heeres 1917. Wiedeń: 1917, s. 1490.
  18. ↑ a b c Ranglisten des Kaiserlich und Königlichen Heeres 1918. Wiedeń: 1918, s. 1853.
  19. ↑ Personal- und Geschäftsnachrichten. „Österreichische Zeitschrift für Pharmacie”. Nr 50, s. 468, 7 listopada 1914 (niem.). 
  20. ↑ a b Personal- und Geschäftsnachrichten. „Pharmaceutische Post”. Nr 3, s. 25, 9 stycznia 1918 (niem.). 
  21. ↑ Wykaz oficerów, którzy nadesłali swe karty kwalifikacyjne, do Wydziału prac przygotowawczych, dla Komisji Weryfikacyjnej przy Departamencie Personalnym Ministerstwa Spraw Wojskowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922, s. 78.
  22. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1211.
  23. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1093.
  24. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 791.
  25. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 371.
  26. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 114, 1180.
  27. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 64, 1074.
  28. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 748.
  29. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 720.
  30. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 868.
  31. ↑ a b Budziak. Dzieje Leska 1918–1939 ↓, s. 144.
  32. ↑ Mimo strachu i zagrożeń. W: Bolesław Baraniecki: Opowieści leskie. Z pamięci i z fotografii. Olszanica: BOSZ, 2008, s. 224. ISBN 978-83-7576-007-1.
  33. ↑ „Oświata - to potęga”. Wydawnictwo pamiątkowe z okazji obchodu 15-lecia Niepodległości Państwa Polskiego. Przemyśl: 1933, s. 95.
  34. ↑ Arnold Bajorek: Lesko miasto mojej młodości (wspomnienia). Kraków: 1974.
  35. ↑ Mimo strachu i zagrożeń. W: Bolesław Baraniecki: Opowieści leskie. Z pamięci i z fotografii. Olszanica: BOSZ, 2008, s. 223. ISBN 978-83-7576-007-1.
  36. ↑ Budziak. Dzieje Leska 1918–1939 ↓, s. 145.
  37. ↑ Ciągle wspominam Lesko. W: Bolesław Baraniecki: Opowieści leskie. Z pamięci i z fotografii. Olszanica: BOSZ, 2008, s. 391. ISBN 978-83-7576-007-1.
  38. ↑ M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 101 „za zasługi na polu administracji służby zdrowia w wojsku”.
  39. ↑ Polski Czerwony Krzyż. Sprawozdanie za 1935. Warszawa: 1936, s. 12.
  40. ↑ Stwierdzenia. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 12, s. 126, 11 listopada 1935. 
  41. ↑ Personal- und Geschäftsnachrichten. „Pharmaceutische Post”. Nr 103, s. 807, 25 grudnia 1918 (niem.). 
  42. ↑ Personal- und Geschäftsnachrichten. „Pharmaceutische Presse”. Nr 4, s. 41, 22 stycznia 1916 (niem.). 

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

PL Epolet pplk.svg
Naramiennik podpułkownika Wojska Polskiego (1919-39).
Wappen Kaisertum Österreich 1815 (Klein).png
Lesser coat of arms of the Austrian Empire form the Congress of Vienna in 1815 until the Austro-Hungarian Compromise of 1867. It then represented the Cisleithanian territories of Austria-Hungary in the Reichsrat until 1915.

It shows the arms of Habsburg-Lorraine encircled by the chain of the Order of Golden Fleece, surmounted on the crowned Austrian imperial double-headed eagle clutching in its claws the Imperial orb, sceptre and sword, with the Imperial Crown of Rudolf above.

After 1915 the inescutcheon only displayed the red-white-red arms of Austria.
Orzełek II RP.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Lądowych II RP
POL Złota Honorowa Odznaka PCK BAR.png
Baretka Złotej Honorowej Odznaki PCK
AUT KuK Kriegsbande BAR.svg
Baretka: Wstążka Wojenna (Kriegsbande) dla odznaczeń austro-węgierskich (m.in.: Militär-Verdienstkreuz; Militär-Verdienstmedaille (Signum Laudis); Franz-Joseph-Orden; Tapferkeitsmedaille).
Tomb of Moszczeński family at municipal cemetery in Lesko, symbolic grave of Leon and Tadeusz.jpg
Autor: Lowdown, Licencja: CC BY-SA 3.0
Grobowiec rodziny Moszczeńskich na Cmentarzu Komunalnym w Lesku (2017). Symboliczne upamiętnienie kmdr. dr. Leona Moszczeńskiego (zamordowanego w Katyniu w 1940), ppłk. apt. Tadeusza Moszczeńskiego i Adama Moszczeńskiego zmarłych 1940/1944. Tabliczkę wykonał w szarym marmurze Edward Baran.
AUT KuK Kriegsbande schwertern-gold BAR.svg
Baretka: Wstążka Wojenna (Kriegsbande) z okuciem złotych mieczy dla odznaczeń austro-węgierskich (m.in.: Militär-Verdienstkreuz; Militär-Verdienstmedaille (Signum Laudis); Franz-Joseph-Orden; Tapferkeitsmedaille).