Tadeusz Oleś

Tadeusz Oleś
Ilustracja
Tadeusz Oleś na tle jednej z gablot jego wystawy
Data i miejsce urodzenia

1940
Krościenko nad Dunajcem

Zawód, zajęcie

zoolog, lepidopterolog, preparator zwierząt (taksydermista)

Miejsce zamieszkania

Krościenko nad Dunajcem

Narodowość

polska

Małżeństwo

Anna

Odznaczenia
Srebrny Medal Zasługi Łowieckiej
Oles Tadeusz - one of exhibition glass-cases.JPG
Gabloty wystawy przyrodniczej Tadeusza Olesia

Tadeusz Oleś (ur. w 1940 w Krościenku nad Dunajcem) – polski zoolog, lepidopterolog, preparator zwierząt (taksydermista). Jeden z najwybitniejszych przedstawicieli tego zawodu w Polsce[1].

Życiorys

Tadeusz Oleś uczył się (jako samouk) podstaw preparowania m.in. u Antoniego Sokołowskiego, kustosza muzeum w Puszczykowie i towarzysza podróży Arkadego Fiedlera. W zawodzie doskonalił się pracując m.in. przy rekonstrukcji zwierząt kopalnych w Warszawie (przywożonych z wypraw do Mongolii), a dużych ssaków i ptaków – w Muzeum Narodowym w Pradze, Ołomuńcu i Brnie w dawnej Czechosłowacji[2] oraz w czasie wielu wypraw naukowych, m.in. w Korei Północnej.

Początkowo pracował jako pracownik techniczny w Pienińskim Parku Narodowym. Od 1964 roku pracował w Stacji Biologicznej PAN w Ojcowskim Parku Narodowym jako laborant[3]. Pracował również w PAN w Krakowie. Przez 15 lat prowadził zajęcia z biologii dla studentów. W 1981 roku osiadł z rodziną w Krościenku nad Dunajcem, gdzie pracował do emerytury w Pienińskim Parku Narodowym[3].

Tadeusz Oleś miał swoje autorskie wystawy w Pienińskim Parku Narodowym, Tatrzańskim Parku Narodowym, Ojcowskim Parku Narodowym, Gorczańskim Parku Narodowym, Babiogórskim Parku Narodowym i Bieszczadzkim Parku Narodowym[4]. Preparował wiele zwierząt dla ogrodów zoologicznych[5].

Mieszkając w Krościenku, od 1994 roku przez wiele lat zajmował się reintrodukcją motyla niepylaka apollo w Pieninach[6]. Rozpoczynając od liczby kilkudziesięciu sztuk, Oleś wypuszczał przez kilka lat po około 500 sztuk motyli rocznie[7][a]. W 2003 roku był konsultantem filmu przyrodniczego TVP o tych motylach, pt. „Pod skrzydłami motyla, w Pienińskim Parku Narodowym”[8].

Jest chorążym zarządu krościeńskiego oddziału Związku Podhalan[9].

Praca naukowa

Tadeusz Oleś jest współautorem kilku prac naukowych, m.in.:

  • Experimental Studies on the Nesting of Bullfinch Pyrrhula Pyrrhula (Linnaeus, 1758) in Aviaries, razem z Zygmuntem Bocheńskim, Acta Zoologica Cracoviensia, tom 25, zeszyt 1, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981
  • Materials to the Avifauna of People's Democratic Republic of Korea, razem z Zygmuntem Bocheńskim i Teresą Tomek, Acta Zoologica Cracoviensia, tom 25, zeszyt 2, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981

Odznaczenia

Tadeusz Oleś został uhonorowany:

Wystawa

W październiku 2012 roku otwarto w pawilonie przy jego domu przy ul. Potoczki 2 w Krościenku nad Dunajcem stałą wystawę przyrodniczą pt. „Wystawa przyrodnicza ... i nie tylko”. W kilku pomieszczeniach na 2 kondygnacjach wystawa gromadzi około 260 eksponatów zwierząt oraz regionalne dzieła artystyczne: hafty gobelinowe, akwarele i pastele. Wystawa jest czynna codziennie od 10:00 do 16:00. Wstęp wolny.

Na wystawie można zobaczyć wiele lokalnych i egzotycznych okazów zoologicznych, m.in.: puchacza, uszatkę błotną, sóweczkę, puszczyka uralskiego i zwyczajnego, głuszca koguta i kurę, gniewosza, małe sarenki, rysia, wilka, lisa, borsuka, błotniaka zbożowego, kaczkę uhla i kaczkę edredonową, dostarczycielkę najdelikatniejszego puchu, doskonałego materiału izolacyjnego, z którego wykonuje się lekkie oraz ciepłe śpiwory i kołdry. Najmniejsze zwierzęta w jego zbiorach to ryjówka i mysikrólik[2]. W gablotach znajdują się również takie okazy jak: 3 pingwiny, mandryl, legwan, jenot, tygrys, lampart i wiele innych.

Najdawniej pozyskane eksponaty pochodzą m.in. z polowań Tadeusza Olesia. Obecnie zwierzęta pozyskiwane są z ogrodów zoologicznych, m.in. w Chorzowie, Krakowie i Łodzi[4]. Zbiór jest wzbogacany również o zwierzęta pochodzące z wypadków.

Co roku przed Bożym Narodzeniem jego kolekcja pustoszeje, zwierzęta wędrują do szopek bożenarodzeniowych w wielu okolicznych kościołach.

W ciągu pierwszego roku udostępnienia wystawy odwiedziło ją kilka tysięcy zwiedzających. W tym nietypowym muzeum jego właściciel pozwala dzieciom pogłaskać norkę czy usiąść na dziku.

Życie rodzinne

Tadeusz Oleś ożenił się z Anną (ur. w 1946 roku), pochodzącą z Ojcowa. Anna haftuje na lnie, czasem kamizelki góralskie, w motywach pienińskich[2][11]. Jej prace również były wystawiane w Krościenku nad Dunajcem[12].

Tadeusz i Anna mają 3 córki.

Uwagi

  1. ↑ Oleś tak opisuje elementy jego pracy z motylami: Codziennie podrzucam im bukiet kwiatów, wkraplam na kwiatki kropelkę syropu. Samicę sadzam na kwiatki, żeby się najadła. Kładę je na kwiatek, niektóre spokojne, prawie oswojone, od razu jedzą. Są też nerwowe, rzucają się, nie chcą jeść. Trzeba im na siłę wyciągać trąbkę, żeby spróbowały syropku. (Krzysztof Strauchmann, 1996).

Przypisy

  1. ↑ Ryszard M. Remiszewski: Preparowanie jest sztuką. e-zakopane.pl, 2006-12-15. [dostęp 2014-01-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-03-14)].
  2. ↑ a b c Pienińskie klejnoty. [dostęp 2014-01-01].
  3. ↑ a b Jerzy Pawłowski. O latach współpracy z Andrzejem Szeptyckim (Œ1939–2008), Część I. „Wiadomości Entomologiczne”. 29 (2), s. 125–130), 2010. Poznań. 
  4. ↑ a b Stanisław Zachwieja: W Galerii Tadeusza Olesia, Wystawa przyrodnicza ….i nie tylko. Podhale24.pl, 2012-10-13. [dostęp 2014-01-01].
  5. ↑ Twórcy ludowi obszaru LGD: Tadeusz Oleś. [dostęp 2014-01-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-06)].
  6. ↑ Mirosław Nakonieczny, Andrzej Kędziorski: Uratowane ogniwo – wkład badań ekotoksykologicznych w program restytucji niepylaka apollo w Pienińskim Parku Narodowym. 2010. s. 5. [dostęp 2014-01-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-02)].
  7. ↑ Krzysztof Strauchmann: Motyle pod specjalnym nadzorem. 1996. [dostęp 2014-01-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
  8. ↑ Pod skrzydłami motyla. filmpolski.pl. [dostęp 2014-01-01].
  9. ↑ Skład Zarządu Oddziału Związku Podhalan w Krościenku nad Dunajcem. [dostęp 2014-01-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-02)].
  10. ↑ Kapituła Odznaczeń Łowieckich. [dostęp 2014-01-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-23)].
  11. ↑ Twórcy ludowi obszaru LGD: Anna Oleś. [dostęp 2014-01-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-02)].
  12. ↑ Igłą i z sercem – wystawa prac Anny Oleś. [dostęp 2014-01-01].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

POL Srebrny Medal Za Zasługi dla Łowiectwa BAR.png
Baretka Srebrnego Medalu "Za Zasługi dla Łowiectwa"
Oles Tadeusz - one of exhibition glass-cases.JPG
Autor: Happa, Licencja: CC BY 3.0
Jedna z gablot wystawy Tadeusza Olesia w Krościenku nad Dunajcem
Oles Tadeusz.JPG
Autor: Happa, Licencja: CC BY 3.0
Tadeusz Oleś na tle jednej z gablot jego wystawy przyrodniczej w Krościenku nad Dunajcem
Oles Tadeusz - one of exhibition glass-cases 2.JPG
Autor: Happa, Licencja: CC BY 3.0
Jedna z gablot wystawy Tadeusza Olesia w Krościenku nad Dunajcem 2