Tadeusz Pietrzykowski

Tadeusz Pietrzykowski

Pseudonim	Teddy
Data i miejsce urodzenia	8 kwietnia 1917 Warszawa
Data i miejsce śmierci	17 kwietnia 1991 Bielsko-Biała
Obywatelstwo	Polska
Masa ciała	53 kg
Trenowany przez	Feliks Stamm
Debiut	1934
Kategoria wagowa	kogucia
Klub	Legia Warszawa

Tadeusz Pietrzykowski ps. „Teddy” (ur. 8 kwietnia 1917 w Warszawie, zm. 17 kwietnia 1991 w Bielsku-Białej) – polski pięściarz, trener, nauczyciel wychowania fizycznego, żołnierz Wojska Polskiego, jeden z pierwszych więźniów niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz, (nr obozowy 77)^[1][2]. Po wojnie świadek w procesie Rudolfa Hößa^[3].

Życiorys

Wychował się w rodzinie inteligenckiej. Matka Sylwina Bieńkowska po ukończeniu Seminarium Nauczycielskiego hrabiny Cecylii Plater-Zyberkówny uczyła w jednej ze szkół podstawowych w Warszawie. Jego ojciec, również Tadeusz po skończeniu wydziału Budowy Dróg i Mostów na Politechnice Warszawskiej pracował jako projektant i inspektor nadzoru rozbudowy warszawskiego węzła kolejowego.

Mając 6 lat "Teddy" rozpoczął naukę w Państwowym Gimnazjum im. Stanisława Staszica w Warszawie,a następnie wstąpił do 16 Warszawskiej Drużyny Harcerskiej im. Zawiszy Czarnego. Żeby poprawić warunki materialne rodziny po śmierci ojca, wynajmował się do różnych prac domowych, udzielał korepetycji, uczył jazdy na łyżwach, a dzięki zdolnościom rysunkowym wykonywał rysunki dla studentów Akademii Sztuk Pięknych i studentów architektury^[4]. W 1939 uzyskał świadectwo maturalne^[1]. Karierę bokserską rozpoczął jako gimnazjalista, trenując między innymi pod okiem słynnego Feliksa Stamma w warszawskiej Legii^[2]. Był wicemistrzem Polski i mistrzem Warszawy w wadze koguciej.

Po wybuchu II wojny światowej uczestniczył jako podchorąży Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu w obronie Warszawy. Po kapitulacji próbował na wiosnę 1940 przedostać się do Francji i wstąpić do formowanego tam wojska polskiego. Aresztowany przez żandarmerię węgierską w pobliżu granicy węgiersko-jugosłowiańskiej został przekazany Niemcom. Przetrzymywany był kolejno w więzieniach w Muszynie, Nowym Sączu oraz Tarnowie, skąd 14 czerwca 1940 trafił z pierwszym transportem więźniów obozu koncentracyjnego Auschwitz.

Do historii przeszedł jako pięściarz toczący pojedynki w obozach koncentracyjnych (Auschwitz-Birkenau, Neuengamme, Bergen-Belsen). Pierwszą walkę w KL Auschwitz stoczył w marcu 1941, wygrywając z niemieckim kapo Walterem Dunningiem, przedwojennym wicemistrzem Niemiec w wadze średniej. W KL Auschwitz Teddy stoczył według różnych szacunków od 40 do 60 walk i przegrał tylko raz z holenderskim mistrzem w wadze średniej Leen Sandersem^[3]. W obozie Tadeusz Pietrzykowski utrzymywał bliski kontakt z rotmistrzem Witoldem Pileckim i został członkiem założonego przez niego Związku Organizacji Wojskowej^[4]. Kilkakrotnie spotkał się z ojcem Maksymilianem Kolbe, który zwrócił mu uwagę na potrzebę hamowania emocji i agresji mimo otaczającego zła^[2]. W 1943 Tadeusz Pietrzykowski został przeniesiony do obozu koncentracyjnego w Neuengamme. W dniu wyjazdu z KL Auschwitz Dunning wręczył mu dwie pary bokserskich rękawic jako wyraz szacunku. W Neuengamme stoczył około 20 walk bokserskich, między innymi z niemieckim bokserem Schally Hottenbachem. Wyzwolenia przez żołnierzy brytyjskich doczekał 15 kwietnia 1945 w obozie Bergen-Belsen. Wstąpił do 1 Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka, gdzie zajmował się prowadzeniem ćwiczeń sportowych dla żołnierzy, kontynuował też występy na ringu – w 1946 został mistrzem dywizji w swojej kategorii wagowej^[2].

W 1946 powrócił do kraju. Z powodu trwałej utraty zdrowia w obozach koncentracyjnych nie osiągnął już przedwojennego poziomu w pięściarstwie. Po ukończeniu Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie w 1959, był przez wiele lat nauczycielem wychowania fizycznego, trenerem i instruktorem wychowania fizycznego w Bielsku-Białej, gdzie zmarł nagle 17 kwietnia 1991^[3][4].

Nawiązania w kulturze

Był pierwowzorem bohatera noweli Bokser i śmierć Józefa Hena, na podstawie której słowacki reżyser Peter Solan zrealizował w 1962 film fabularny o tym samym tytule. Historia Tadeusza Pietrzykowskiego zostanie przedstawiona w powstającym filmie dokumentalnym o polskim boksie Ring Wolny^[5][6][7].

W 2020 Maciej Barczewski wyreżyserował film fabularny Mistrz o obozowych losach Pietrzykowskiego, którego rolę odtwarza Piotr Głowacki^[8]. W pozostałych rolach wystąpili m.in. Grzegorz Małecki, Marcin Bosak, Marian Dziędziel, Piotr Witkowski, Rafał Zawierucha, Marcin Czarnik i Jan Szydłowski. Premiera filmu odbyła się 27 sierpnia 2021^[9][10].

W maju 2021 w MIIW w Gdańsku miała miejsce wystawa malarstwa Tadeusza Pietrzykowskiego, który całe życie malował^[11].

W 2021 łódzki raper Basti wydał album pt. Osobisty Zbiór Wartości, na której pojawił się utwór pt. Teddy poświęcony Tadeuszowi Pietrzykowskiemu. Do utworu powstał też animowany wideoklip autorstwa Adama Kawałka^[12].

Przypisy

Bibliografia

• Marta Bogacka: Bokser z Auschwitz: Losy Tadeusza Pietrzykowskiego. Demart 2019, ISBN 83-7912-274-7, ISBN 978-8379122745

Linki zewnętrzne

• Zbigniew i Tadeusz Pietrzykowscy – Wielcy bokserzy z Bielska, którzy nie byli spokrewnieni – Polish Fighters