Tadeusz Runge

Tadeusz Runge

Witold, Paprocki, Papa, Mirecki, Osa

podpułkownik piechoty
Data i miejsce urodzenia	22 października 1898 Brody
Data i miejsce śmierci	21 grudnia 1975 Warszawa
Przebieg służby
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Armia Krajowa
Formacja	Armia Austro-Węgier Legiony Polskie
Jednostki	Batalion Czata 49
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa II wojna światowa
Odznaczenia

Grób Tadeusza Runge na Powązkach Wojskowych w Warszawie

Tadeusz Maciej Runge, ps. Witold, Paprocki, Papa, Mirecki, Osa (ur. 22 października 1898 w Brodach, zm. 21 grudnia 1975 w Warszawie^[1]) – podpułkownik piechoty Wojska Polskiego, cichociemny. Dowódca batalionu Czata 49 wchodzącego w skład Zgrupowania „Radosław” w okresie powstania warszawskiego.

Życiorys

Młodość

Syn Tadeusza i Anny z domu Paprockiej. Od 1912 należał do tajnego skautingu. W 1914 we Lwowie wstąpił do Legionu Wschodniego, jednak szybko został zwolniony ze służby ze względu na stan zdrowia. Przebywał w Cieszynie, potem w Wiedniu, następnie wrócił do Lwowa. Wcielony został do armii Austro-Węgierskiej, po ukończeniu szkoły oficerów piechoty (listopad 1916) został przydzielony do służby sanitarnej w szpitalu wojskowym we Lwowie. W listopadzie 1917 zbiegł z armii austriackiej i nielegalnie przedostał się do okupowanego przez wojska niemieckie Królestwa Polskiego, gdzie został powiatowym inspektorem szkół powszechnych w Kozienicach. Używał wówczas dokumentów na nazwisko Witold Mirecki. Od marca 1918 był komendantem Obwodu Kozienice POW, był także objazdowym emisariuszem i instruktorem wojskowym tej organizacji. W tym czasie był czterokrotnie aresztowany.

Dwudziestolecie międzywojenne

W okresie od listopada do grudnia 1918 pełnił funkcję komendanta garnizonu Kozienice, następnie dowodził kompanią kombinowanego batalionu POW, walcząc w obronie Lwowa przed siłami ukraińskimi, podczas której dowodził odcinkiem Bednarówka^[2].

Od stycznia 1919 był dowódca kompanii 24 pułku piechoty. W sierpniu tego roku uczestniczył w I powstaniu śląskim dowodząc odcinkiem Jaworzna, gdzie sformował trzy bataliony powstańcze. Od listopada 1919 dowódca kompanii 32 pp, a od lipca 1920 dowódca kompanii ciężkich karabinów maszynowych 42 pp podczas wojny polsko-bolszewickiej. Po ukończeniu kursu pirotechnicznego w Centralnej Szkole Pirotechnicznej (marzec 1921–luty 1922) wrócił do 42 pp na stanowisko dowódcy kompanii. Od lipca 1922 był oficerem broni pułku, a po ukończeniu kursu w Centralnej Szkole Strzelniczej w Toruniu (grudzień 1923) ponownie dowodził kompanią ckm w 42 pp. Następnie był wykładowcą i instruktorem na kursach oficerskich w CSS w Toruniu^[3]. We wrześniu 1927 został przeniesiony do 2 baonu ckm w Różanie^[4]. W grudniu 1929 został przeniesiony do 21 pp w Warszawie^[5]. Z dniem 15 maja 1931 został przydzielony do dyspozycji Mininisterstwa Spraw Wewnętrznych na okres pięciu miesięcy^[6]. W tym czasie ukończył kurs administracji publicznej. Z dniem 15 października tego roku przedłużono mu przydział o kolejny miesiąc^[7]. Z dniem 30 listopada 1931 został przeniesiony do rezerwy z równoczesnym przeniesieniem w rezerwie do 8 Pułku Piechoty Legionów w Lublinie^[8].

Od listopada 1931 był zastępcą naczelnika Wydziału Społeczno-Politycznego w Urzędzie Wojewódzkim w Lublinie, a od listopada 1932 w Komisariacie Rządu na m.st. Warszawę. Od listopada 1937 był naczelnikiem Wydziału Społeczno-Politycznego w Urzędzie Wojewódzkim w Nowogródku.

II wojna światowa

W czasie polskiej wojny obronnej we wrześniu 1939 nie został zmobilizowany^[2]. Po wkroczeniu Armii Czerwonej do Polski wyjechał z Nowogródka razem z rodziną na Łotwę^[9]. Tam został internowany. Udało mu się jednak zbiec i przez Szwecję w listopadzie 1939 dotarł do Francji. Od listopada 1939 przebywał w obozie oficerskim w Parthenay. Po klęsce Francji w czerwcu 1940 ewakuowany do Wielkiej Brytanii. Początkowo był oficerem 4 Brygady Kadrowej Strzelców, następnie w sztabie 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej dowodzonej przez płk. Stanisława Sosabowskiego. W Brygadzie został adiutantem 12 batalionu kadrowego strzelców. Zgłosił akces do walki w okupowanej Polsce. Zakwalifikowany do przerzutu do kraju rozpoczął szkolenie konspiracyjne, początkowo na kursie strzeleckim (od stycznia 1941) i samochodowym (od kwietnia 1941), następnie przeszedł kurs spadochronowy i dywersyjny. Zaprzysiężony na rotę Związku Walki Zbrojnej został 10 listopada 1941, krótko potem miał zostać zrzucony w kraju, ale jego odlot został wstrzymany 29 grudnia 1941 na podstawie decyzji Stanisława Kota, potwierdzonej następnie pisemnie 31 grudnia 1941. Chodziło o zarzuty dotyczące okresu pełnienia przezeń służby w administracji państwowej w latach trzydziestych. Zastępca Szefa Sztabu Naczelnego Wodza płk Leon Mitkiewicz zadecydował 3 stycznia 1942 o wysłaniu kpt. Tadeusza Runge w następnej ekipie, ale Naczelny Wódz gen. Władysław Sikorski 3 lutego 1942 odrzucił możliwość wysłania go do kraju. Runge poprosił wówczas o zbadanie sprawy stawianych mu zarzutów przez sąd oficerski. 20 marca 1942 Sąd Honorowy dla Oficerów Młodszych przy Sztabie Naczelnego Wodza umorzył postępowanie stwierdzając, że przedstawione mu akta nie zawierają zarzutów wystarczających dla oddania kpt. Rungego Tadeusza pod sąd honorowy. Od 25 czerwca 1942 ponownie pełnił służbę w 1 Samodzielnej Brygadzie Spadochronowej, na stanowisku szefa sekcji szkoleniowej sztabu brygady, a w listopadzie 1943 został przydzielony do Oddziału Personalnego Sztabu Naczelnego Wodza gen. Kazimierza Sosnkowskiego.

Do okupowanej Polski powrócił w nocy z 9 na 10 kwietnia 1944, zrzucony w ramach operacji lotniczej „Weller 2”, z ekipą nr XXXIX. Z chwilą skoku awansowany do stopnia majora. Przydzielony został do Komendy Głównej Armii Krajowej. Po krótkiej aklimatyzacji przejął kierownictwo Centrali Zaopatrzenia Terenu, pełniącej funkcje kwatermistrzowskie dla Kedywów okręgów wschodnich. Początkowo mjr Runge posługiwał się konspiracyjnym nazwiskiem Jan Kurcz, następnie przybrał nazwisko Witold Mirecki, pod którym działał jeszcze jako członek POW. Pod koniec lipca 1944 przystąpił do formowania batalionu liniowego z podległych mu komórek CZT oraz jednostek przekazanych przez Wydz. Łączności Konspiracyjnej (krypt. „49”) Oddziału V (Dowodzenie i Łączność) Komendy Głównej AK.

Podczas powstania warszawskiego dowodził batalionem Czata 49, wchodzącym w skład dowodzonego przez ppłk. Jana Mazurkiewicza Zgrupowania Radosław^[10]. Dwukrotnie podczas walk w powstaniu został ranny: około 20 sierpnia w głowę i 28 sierpnia w rękę – podczas bombardowania przez lotnictwo niemieckie kwater przy ul. Mławskiej 3/5. W połowie września 1944 zachorował (prawdopodobnie było to zaostrzenie choroby wrzodowej żołądka), był bardzo osłabiony i nie mógł bezpośrednio dowodzić. Dowództwo przekazał kpt. Zbigniewowi Ściborowi-Rylskiemu. Ostatnie dni powstania spędził chory w szpitalu, a na stanowisku dowódcy batalionu zastępował go w tym czasie kpt. Józef Kaczmarek. Wyszedł z Warszawy z ludnością cywilną, później przebywał w obozach w Pruszkowie i Piastowie, skąd zbiegł 15 listopada 1944. Zatrzymał się w Milanówku następnie w Podkowie Leśnej. Powrócił do konspiracji podejmując działalność w ramach organizacji NIE^[2].

Lata powojenne

Do lipca 1945 prowadził działalność antykomunistyczną w organizacji NIE. Zagrożony aresztowaniem przez UB przedostał się do Czechosłowacji i 5 września dotarł do stacjonującej w Bersenbrück 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej. Zweryfikowany i przerzucony do Wielkiej Brytanii, gdzie 17 września 1945 został przydzielony do Oddziału VI Sztabu Naczelnego Wodza. Do grudnia 1945 leczył się w szpitalu wojennym. W okresie od 13 marca 1946 do 13 lutego 1947 przebywał w Ośrodku Szkoleniowym Piechoty I Korpusu Polskiego, następnie do września 1948 służył w Polskim Korpusie Przysposobienia i Rozmieszczenia. Po demobilizacji na stałe osiedlił się w Londynie, gdzie podjął pracę portiera w jednej z restauracji.

W 1973 powrócił na stałe do Polski i zamieszkał w Warszawie^[2]. Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera IIC28-19-2)^[11].

Awanse

• kapitan – 1928
• major – 10 kwietnia 1944
• podpułkownik – 2 października 1944

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 11529 (1944)^[12]
• Medal Wojska (1945, 1946)
• Złoty Krzyż Zasługi (11 listopada 1936)^[13]
• Medal Niepodległości (23 grudnia 1933)^[14]
• Srebrny Krzyż Zasługi

Przypisy

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.

Linki zewnętrzne

• biogram na stronie elitadywersji.org