Tadeusz Szczurkiewicz

Tadeusz Szczurkiewicz

Data i miejsce urodzenia	20 listopada 1895 Pilzno
Data i miejsce śmierci	6 grudnia 1984 Poznań
profesor nauk społecznych
Specjalność: socjologia
Alma Mater	Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Doktorat	1931
Profesura	1963
Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Akademia Ekonomiczna w Poznaniu
Odznaczenia

Grób na cmentarzu junikowskim

Tadeusz Szczurkiewicz (ur. 20 listopada 1895 w Pilźnie, zm. 6 grudnia 1984 w Poznaniu) – polski socjolog.

Życiorys

Wykształcenie i działalność naukowa

Był synem Władysława (inżynier budowy dróg i mostów) oraz Marii z Grohmannów^[1]. Uczęszczał do IV Gimnazjum w Krakowie, maturę zdał w 1914 w Gorlicach. Po wybuchu I wojny światowej został powołany do wojska austriackiego, w którym służył w latach 1915–1918. Po wojnie przez rok odbywał służbę w wojsku polskim.

Studiował filozofię i filologię polską na Uniwersytecie Jagiellońskim (1919–1921), potem filozofię kultury i socjologię na Uniwersytecie Poznańskim, gdzie jego wykładowcami byli m.in. Florian Znaniecki, Jan Stanisław Bystroń i Stefan Błachowski.

W 1931 uzyskał na Uniwersytecie Poznańskim stopień doktora summa cum laude, tematem rozprawy doktorskiej była Sugestia społeczna, a promotorem Florian Znaniecki. Habilitację uzyskał w 1939 roku na podstawie rozprawy Rasa, środowisko, rodzina.

Na Uniwersytecie Poznańskim pracował od 1919 , początkowo jako zastępca asystenta, w latach 1931–1939 prowadził wykłady z socjologii. W czasie II wojny światowej pracował jako urzędnik w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie. Zaangażował się w tajne nauczanie na Uniwersytecie Ziem Zachodnich, Uniwersytecie Warszawskim i w Wolnej Wszechnicy^[2].

Po 1944 pracował jako robotnik w Krzystkowicach.

1 września 1945 został prowizorycznie powołany przez rektora Uniwersytetu Mikołaja Kopernika na stanowisko profesora nadzwyczajnego. Tytuł profesora otrzymał w 1963 roku. W latach 1945–1950 był kierownikiem zorganizowanej przez siebie Katedry Socjologii na Wydziale Prawno-Ekonomicznym UMK. Od 1957 do przejścia na emeryturę w 1966 roku kierował Katedrą Historii Filozofii i Myśli Społecznej UMK. Jednocześnie, wobec przeprowadzki Floriana Znanieckiego do USA, odtwarzał po wojnie socjologię poznańską, którą kierował w latach 1945-1957^[3]. Na emeryturze pracował m.in. na Akademii Ekonomicznej w Poznaniu. Pochowany na cmentarzu komunalnym Junikowo w Poznaniu^[4].

Działalność polityczna

Od 1945 do 1947 należał do Stronnictwa Demokratycznego^[1]. W listopadzie 1947 wstąpił do Polskiej Partii Robotniczej, a następnie do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej^[1]. Był delegatem na II zjazd PZPR^[1]. Wchodził w skład Komitetu Uczelnianego tej partii na Uniwersytecie Poznańskim^[5]. Od 1957 do 1966 zasiadał w zespole socjologicznym Sekcji Filozoficzno-Socjologicznej Komisji Nauki KC PZPR^[1].

Odznaczenia

Został odznaczony: Orderem Sztandaru Pracy II klasy (1975), Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem 10-lecia Polski Ludowej, Medalem Komisji Edukacji Narodowej^[1].

Zainteresowania

Jego głównym obszarem badawczym był zakres teorii i historii socjologii w powiązaniu z historią filozofii i myśli społecznej.

Dzieła

• Rasa, środowisko, rodzina (1938)
• Studia socjologiczne (1969)

Przypisy

Bibliografia

• Franciszek Krzykała, Tadeusz Szczurkiewicz 1895–1984, w: Byli wśród nas. Wspomnienia i biogramy (pod redakcją Zenobii Knakiewicz), Poznań 2001, s. 188–191 (z fotografią)
• SławomirS. Kalembka SławomirS. (red.), Pracownicy nauki i dydaktyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 1945–2004. Materiały do biografii, Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2006, s. 666-667, ISBN 83-231-1988-0 .
• R. Czamański, Tadeusz Szczurkiewicz – współtwórca polskiej socjologii (1895–1984), "Kronika Miasta Poznania", 54, 1986, nr 4, s. 19–26.. wbc.poznan.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-17)].

Literatura uzupełniająca

• Stanisław Tadeusz Sroka, w: Polski Słownik Biograficzny. T. 47. Warszawa–Kraków: Polska Akademia Nauk i Polska Akademia Umiejętności – Instytut Historii PAN im. Tadeusza Manteuffla, 2011, s. 502–504. ISBN 978-83-88909-93-1.