Tadeusz Szymański (wojskowy)

Tadeusz Szymański
Lis
pułkownik dyplomowany pułkownik dyplomowany
Data i miejsce urodzenia

15 kwietnia 1917
Trzydnik Mały

Data i miejsce śmierci

9 lutego 2020
Warszawa

Przebieg służby
Siły zbrojne

Robotniczo-Chłopska Organizacja Bojowa
Orl.jpg Gwardia Ludowa
Orl.jpg Armia Ludowa
Orzeł LWP.jpg Ludowe Wojsko Polskie

Formacja

Palemka MO.svg Milicja Obywatelska

Stanowiska

Dowódca Okręgu 5 Janów Lubelski GL/AL
Attaché wojskowy w Korei
Attaché wojskowy w Chinach
Kierownik departamentu w MON

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa

Walki z antykomunistycznym ruchem oporu

Późniejsza praca

Ministerstwo Obrony Narodowej
Związek Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych

Odznaczenia
Order Sztandaru Pracy II klasy Order Krzyża Grunwaldu III klasy Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (1943–1989) Krzyż Partyzancki Złoty Krzyż Zasługi Medal „Za udział w walkach w obronie władzy ludowej” Medal Zwycięstwa i Wolności 1945 Złoty Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny” Srebrny Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny” Brązowy Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”
Tadeusz Szymański
Przewodniczący Rady Krajowej Żołnierzy Armii Ludowej
Przynależność

ZKRPiBWP

Okres urzędowania

od 1991
do 2017

Następca

Józef Karbownik

Tadeusz Szymański pseud. Lis (ur. 15 kwietnia 1917 w Trzydniku Małym, zm. 9 lutego 2020 w Warszawie[1]) – polski działacz komunistyczny i kombatancki, oficer Gwardii i Armii Ludowej, Milicji Obywatelskiej oraz „ludowego” Wojska Polskiego.

Życiorys

Pochodził z rodziny chłopskiej. Działalność polityczna rozpoczął jeszcze przed wojną od zapisania się do Związku Młodzieży Wiejskiej RP „Wici”[2]. W sierpniu 1941, za namową Aleksandra Szymańskiego ps. „Ali”, wstąpił do Robotniczo-Chłopskiej Organizacji Bojowej, lokalnego ruchu oporu radykalnej lewicy chłopskiej. Tadeusz Szymański w kolejnych miesiącach organizował podziemne komórki RChOB w rodzinnej gminie Trzydnik. W kwietniu 1942 organizacja połączona została z Polską Partią Robotniczą, powierzono mu zadanie organizacji struktur zbrojnej organizacji partii, Gwardii Ludowej PPR, na południu Lubelszczyzny (dział wówczas pod pseudonimem „Lis”)[3]. Początkowo był komendantem gminnym GL PPR w Trzydniku, następnie komendantem powiatowym w Kraśniku. Jesienią 1943 został mianowany dowódcą Okręgu Południowego Obwodu II Lubelskiego (w 1944 przemianowanego na Okręg nr. 5 Janów Lubelski), którym kierował aż do zajęcia regionu przez Armię Czerwoną. 22 października 1943 wziął udział w bitwie pod Kochanami, w lipcu 1944 uczestniczył w walkach z Niemcami koło Liśnika i Marynopola.

Po wyzwoleniu Lubelszczyzny, jak większość oficerów Armii Ludowej, został skierowany do służby w Milicji Obywatelskiej. Otrzymał przydział do Komendy Głównej oraz prawo do noszenia pistoletu Vis wz. 35 nr 8015 (pamiątkowa broń ze służby w GL PPR i AL). W październiku 1944 skierowano Szymańskiego do służby w Komendzie Wojewódzkiej MO w Białymstoku. 26 lutego 1945 przeniesiono go do Bydgoszczy jako zastępcę komendanta wojewódzkiego MO ds. operacyjnych. Dopiero w czerwcu 1945 przeszedł do służby w powstałym z połączenia AL i 1 Armii Polskiej „ludowego” Wojska Polskiego trafiając do 7 Pułku Piechoty. Po ukończeniu rocznego kursu dowódców batalionu w Rembertowie został zastępcą dowódcy, a następnie dowódcą 5 Pułku Piechoty Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego w Krakowie, z którym wziął udział w likwidacji zgrupowania partyzanckiego „Błyskawica” oraz sotnią „Stacha” z Ukraińskiej Powstańczej Armii[4]. W 1948 zdał maturę a w 1949 został komendantem Studium Wojskowego w Politechnice Gdańskiej i WSR. W latach 1957-1960 był zastępcą attaché wojskowego w Korei Północnej i Chinach. Po powrocie do kraju w maju 1961 roku skierowano go na Wyższy Kurs Doskonalenia Oficerów Akademii Sztabu Generalnego im. gen. Karola Świerczewskiego. Od 1972 pracował w Ministerstwie Obrony Narodowej jako dyrektor Wydziału Wojskowego.

Po przemianach ustrojowych w Polsce płk Tadeusz Szymański został przewodniczącym Rady Krajowej Środowiska Żołnierzy Armii Ludowej Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych. W 2017, po 26 latach, zrezygnował z funkcji, zastąpił go płk Józef Karbownik[5][6].

Życie prywatne

Grób płk. Tadeusza Szymańskiego na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie

W 1948 poślubił Janinę Łukasik (1925-2004), córkę sąsiadów z lat przedwojennych, z którą miał później dzieci[7]. Para spoczywa na wojskowych Powązkach (kwatera HIII-8-5)[1].

Publikacje

  • „My ze spalonych wsi” (Warszawa 1965)
  • „Świtanie jutra” (Warszawa 1974)
  • „Nocne alarmy” (Lublin 1979)
  • „Z pól bitewnych Lubelszczyzny” (Warszawa 1981)
  • „Życie znaczone walką” (Warszawa 2002)
  • „Tyle lat minęło...” (Warszawa 2006)

Awanse

Ordery i odznaczenia

i inne.

Przypisy

  1. a b Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze, www.cmentarzekomunalne.com.pl [dostęp 2020-03-19] (pol.).
  2. Kazimierz Sobczak, Encyklopedia II wojny światowej, Warszawa 1975, s. 593.
  3. Pamiętniki oficerów, s. 5-6 (plik w pdf).
  4. Pamiętniki oficerów, s. 15-16 (plik w pdf).
  5. Związek Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych, www.kombatantpolski.pl [dostęp 2020-03-19].
  6. Uczcili poległych z AL - Dziennik Trybuna, trybuna.info [dostęp 2020-03-19] (pol.).
  7. a b c Pamiętniki oficerów, s. 15 (plik w pdf).

Bibliografia

  • Józef Bolesław Garas, Oddziały Gwardii Ludowej i Armii Ludowej 1942-1945, Warszawa 1971.
  • Księga partyzantki Lubelszczyzny t. I, Polska Partia Robotnicza, Gwardia Ludowa i Armia Ludowa część 2 (J-Ż), oprac. i red. Edward Olszewski, Lublin 2002.

Media użyte na tej stronie

POL Order Krzyża Grunwaldu 3 Klasy BAR.svg
Baretka: Order Krzyża Grunwaldu III klasy
POL Krzyż Partyzancki BAR.svg
Baretka: Krzyż Partyzancki
POL Medal Zwycięstwa i Wolności BAR.svg
Baretka: Złoty Medal Zwycięstwa i Wolności
POL Złoty Medal Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny BAR.svg
Baretka: Złoty Medal "Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny".
POL Srebrny Medal Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny BAR.svg
Baretka: Srebrny Medal "Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny".
POL Brązowy Medal Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny BAR.svg
Baretka: Brązowy Medal "Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny".
Tadeusz Szymański (wojskowy) grób 01.jpg
Autor: Mateusz Opasiński, Licencja: CC BY-SA 4.0
Grób płk. Tadeusza Szymańskiego na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie
Orl.jpg
Autor: Marek Ruszczyc, Licencja: CC BY-SA 4.0
Orzełek Gwardii i Armii Ludowej
Palemka MO.svg
This design was on a collar patch of Milicja Obywatelska (Citizens' Militia or Civic Militia) - a state police institution in the People's Republic of Poland.
POL Medal Za udział w walkach w obronie władzy ludowej BAR.png
Baretka Medalu "Za udział w walkach w obronie władzy ludowej"