Tadeusz Tempka

Tadeusz Tempka

Państwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	15 października 1885 Kraków
Data i miejsce śmierci	14 marca 1974 Kraków
Profesor nauk medycznych
Specjalność: hematolog
Alma Mater	Uniwersytet Jagielloński
Habilitacja	1923
Profesura	1928
1910–1968
Uczelnia	Uniwersytet Jagielloński
Odznaczenia

Tadeusz Tempka (ur. 15 października 1885 w Krakowie, zm. 14 marca 1974 tamże) – polski lekarz internista i hematolog.

Życiorys

Był synem Błażeja, urzędnika, i Heleny Nowakowskiej, miał trzech braci i dwie siostry, które zmarły w dzieciństwie^[1]. Dwóch spośród braci to: Zygmunt aktor, reżyser i publicysta oraz Władysław prawnik, polityk, poseł na Sejm RP. Po zdaniu matury w latach 1904–1909 studiował medycynę na Uniwersytecie Jagiellońskim. W latach 1910–1914 pracował jako asystent Oddziału Wewnętrznego Szpitala Św. Łazarza w Krakowie. W czasie I wojny światowej był lekarzem amii austriackiej na froncie wschodnim i włoskim. W 1918 powrócił do pracy w szpitalu św. Łazarza oraz pracował jako asystent w I Klinice Chorób Wewnętrznych. W tym czasie kontynuował pracę naukową i w 1923 habilitował się na Uniwersytecie Jagiellońskim obejmując następnie stanowisko docenta w II Klinice Chorób Wewnętrznych. W 1928 uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego i został kierownikiem I i II Kliniki Chorób Wewnętrznych Wydziału Lekarskiego UJ. W roku akademickim 1937-1938 pełnił funkcję dziekana Wydziału Lekarskiego UJ. 6 listopada 1939 został aresztowany w ramach Sonderaktion Krakau i trafił do obozu Sachsenhausen zwolniony 8 lutego 1940 następnego dnia wrócił do Krakowa. W czasie okupacji brał udział w tajnym nauczaniu oraz kontynuował pracę naukową opracowując podręcznik hematologii wydany w 1950 Choroby układu krwionośnego. W 1946 został członkiem Polskiej Akademii Umiejętności, a w 1952 Polskiej Akademii Nauk. W 1949 założył Polskie Towarzystwo Hematologiczne. Od 1962 pracował w Akademii Medycznej w Krakowie oraz w latach 1962–1968 pracował jako przewodniczący Rady Naukowej Instytutu Hematologii w Warszawie^[2].

Był twórcą polskiej szkoły hematologicznej i profesorem chorób wewnętrznych na Uniwersytecie Jagiellońskim i Akademii Medycznej w Krakowie. Był pionierem w badaniu cytologicznego szpiku kostnego przy pomocy nakłucia mostka i biopsji śledziony. Zajmował się również niedokrwistością złośliwą. Opisał komórki białaczkowe, określane niekiedy jako komórki Tempki-Browna. Był autorem ok. 70 prac z zakresu balneologii klinicznej. Prowadził badania kliniczne wody Zuber. W latach międzywojennych przewodniczył Polskiemu Towarzystwu Balneologicznemu i redagował pismo „Acta Balneologica Polonica”. Po wojnie przejął obowiązki konsultanta i opiekę naukową nad sanatorium „Lwigród”, a następnie nad Nowym Domem Zdrojowym. Jego imieniem zostało nazwane źródło znane dziś jako szczawa wodorowęglanowo-żelazista „Tadeusz”, która to znakomicie leczy niedokrwistości z niedoboru żelaza^[3].

Był odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1956), Orderem Sztandaru Pracy I klasy (1970). W 1957 otrzymał nagrodę państwową I stopnia. Miejscem spoczynku profesora jest Cmentarz Rakowicki (pas 42, wsch., gr. rodz. Kowalskich)^[4].

Przypisy

Bibliografia

• Fischer I: Biographisches Lexikon der hervorragenden Arzte der letzten funfzig Jahre. T. 2. Monachium-Berlin: Urban & Schwarzenberg, 1962, s. 1555.