Tadeusz Todtleben

Tadeusz Leopold Todtleben[1], pseud. „Tadeusz Boski”, (ur. 30 kwietnia 1907[2], zm. 7 lipca 1994 w Paryżu)[3] – polski działacz ruchu narodowego. Sygnatariusz deklaracji założycielskiej Obozu Narodowo-Radykalnego, działacz Organizacji Polskiej.

Życiorys

Uczęszczał do Gimnazjum im. Mikołaja Reja, które ukończył w 1925. Z zawodu był inżynierem elektrykiem (absolwent Wydziału Elektrotechnicznego Politechniki Warszawskiej)[4], publikował też m.in. w miesięczniku „Przegląd Elektrotechniczny” (m.in. pracę, wydaną też jako oddzielną publikację: „Żelazko elektryczne z samoczynnym ogranicznikiem temperatury”, 1932).

Należał do Obozu Wielkiej Polski oraz Związku Zawodowego Praca Polska. Podpisał deklarację założycielską Obozu Narodowo-Radykalnego, ogłoszoną 14 kwietnia 1934.

Był wydawcą głównego periodyku teoretycznego tejże grupy, miesięcznika politycznego wydawanego od 1935 r. w Warszawie, „Nowy Ład”. Należał do tajnej Organizacji Polskiej, w której kierował tzw. pionem inżynierskim[4]. Po rozłamie ONR należał do środowiska ONR „ABC” i był jednym z jego głównych działaczy[5].

W latach 1938–1939 był także prezesem Związku Polskich Inżynierów Elektryków[6]. Był też m.in. współautorem książki „O naukowy tytuł inżyniera” wydanej w 1938 r. przez Naczelną Organizację Inżynierów Rzeczypospolitej Polskiej[7].

W czasie okupacji niemieckiej należał w dalszym ciągu do władz Organizacji Polski, kierował w niej tzw. VIII grupą (organizacji wewnętrznej), był członkiem konspiracyjnej Grupy Szańca, w 1944 roku opuścił Warszawę, przeniósł się do Krakowa. Prawdopodobnie w sierpniu 1944 roku stanął na czele zastępczego Komitetu Wykonawczego Organizacji Polskiej, w latach 1944–1945 był członkiem Rady Politycznej przy Komendzie Głównej Narodowych Sił Zbrojnych. W styczniu 1945 roku przedostał się najpierw do Niemiec, gdzie był przedstawicielem wywiadu OP na ten kraj oraz członkiem władz organizacji Zjednoczenie Polskie, a następnie do Paryża. Na emigracji był m.in. wiceprezesem Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Polskich we Francji.

Przypisy

  1. ↑ Spotykana jest także pisownia Totleben
  2. ↑ Todtleben Tadeusz Leopold
  3. ↑ Tadeusz Todtleben. „Więź”. nr 9, 1994. s. 211. 
  4. ↑ a b W.J. Muszyński, Duch młodych. Organizacja Polska i Obóz Narodowo-Radykalny w latach 1934-1944. Od studenckiej rewolty do konspiracji niepodległościowej, IPN, Warszawa 2011, s. 72, przypis nr 44.
  5. ↑ Michał Czajka, Marcin Kamler, Witold Sienkiewicz: Obóz Narodowo-Radykalny „ABC” [w:] Leksykon Historii Polski. Wyd. Warszawa : Wiedza Powszechna, 1995. s. 1055. ISBN 83-214-1042-1
  6. ↑ Józef Piłatowicz Ruch stowarzyszeniowy inżynierów i techników polskich do 1939 r. T. II. Słownik polskich stowarzyszeń technicznych i naukowo-technicznych do 1939 r.. [dostęp 2013-12-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-15)].
  7. ↑ (Opis w katalogu Biblioteki Jagiellońskiej). bj.uj.edu.pl. [dostęp 2012-12-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-15)].

Bibliografia

  • Arkadiusz Meller, Patryk Tomaszewski: ŻYCIE I ŚMIERĆ DLA NARODU! Antologia myśli narodowo-radykalnej z lat trzydziestych XX wieku. Warszawa: Prohibitia, 2011. ISBN 978-83-61344-20-9.
  • Jan Żaryn Taniec na linie, nad przepaścią, wyd. IPN, Warszawa 2011
  • Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego: Brygada Świętokrzyska noty biograficzne oficerów. Biblioteka Jagiellońska, bj.uj.edu.pl, 2004. [dostęp 2012-12-18].