Tadeusz Towarnicki

Tadeusz Towarnicki

Naprawa, de Vran

podporucznik
Data i miejsce urodzenia	19 maja 1910 Lwów
Data i miejsce śmierci	1 sierpnia 1944 Warszawa
Przebieg służby
Lata służby	1930–1944
Siły zbrojne	Wojsko Polskie SZP–ZWZ–AK
Jednostki	Armia „Poznań”
Stanowiska	dowódca oddziału „993/W” kontrwywiadu Oddziału II KG ZWZ-AK
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa bitwa nad Bzurą powstanie warszawskie
Odznaczenia

Tadeusz Józef Towarnicki herbu Sas, przybrane nazwiska Tadeusz Gałęzowski, Tadeusz Mączyński, ps. „Naprawa”, „de Vran”, „Tadeusz de Vran” (ur. 19 maja 1910 we Lwowie, zm. 1 sierpnia 1944) – urzędnik, podoficer rezerwy piechoty Wojska Polskiego, podporucznik Armii Krajowej.

Życiorys

Jego rodzicami byli Józef herbu Sas (właściciel ziemski, a później właściciel firmy produkującej syfony) i Wanda, z domu Leopold. We Lwowie ukończył siedem klas gimnazjum i w 1928 przeniósł się do Państwowej Szkoły Morskiej w Tczewie (później w Gdyni). Otrzymał tam w 1929 świadectwo dojrzałości, a następnie na Wydziale Mechanicznym ukończył dwa kursy, odbywając szereg rejsów do portów europejskich, afrykańskich, azjatyckich i amerykańskich. Absolwent Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty Nr 6a w Rawie Ruskiej, ale w grudniu 1931 został zwolniony ze służby wojskowej z powodu choroby serca (posiadał stopień kaprala podchorążego). Studiował we Lwowie od 1932 w Wyższej Szkole (późniejszej Akademii) Handlu Zagranicznego i w czerwcu 1936 uzyskał dyplom. Od 1932 łączył studia z pracą zarobkową z powodu trudnych warunków materialnych (firma ojca zbankrutowała). Był księgowym kolejno w firmie „Auto-Syfon”, w rafinerii nafty „Iwonicz” w Targowiskach, w firmie „Łączność” we Lwowie, od 1938 nauczycielem w Męskiej Szkole Rzemiosł w Zawichoście, a od 1939 urzędnikiem w fabryce wyrobów gumowych w Sanoku.

Walczył w kampanii wrześniowej 1939 w szeregach Armii „Poznań” w bitwie nad Bzurą, a później w obronie Warszawy. Podczas okupacji niemieckiej w stolicy mieszkał przy ul. Marszałkowskiej, ul. Juliusza Słowackiego 33 i w Boernerowie (obecnie osiedle Bemowo w dzielnicy Wola) używając nazwisk Tadeusz Gałęzowski i Tadeusz Mączyński. W firmie budowlanej pracował jako księgowy. Należał początkowo w konspiracji do organizacji „Orzeł Biały”, którą założył E. Konieczny-Kowalewski i z grupą partyzancką wyruszył na Lubelszczyznę. Zdołał się wydostać razem z ppor. Leszkiem Kowalewskim z zasadzki przygotowanej przez Koniecznego (jak się wówczas okazało – prowokatora) i powrócił do Warszawy. Prowadził później działalność konspiracyjną na własną rękę, jakby „prywatną wojnę” z Niemcami. Sprawa została skierowana do WSS, ale sąd zdecydował, że jej rozpatrzenie odbędzie się po zakończeniu wojny. Ówczesny pseudonim „de Vran” zmienił na „Naprawa” i został w stopniu kaprala podchorążego w listopadzie 1941 zastępcą Leszka Kowalewskiego, dowódcy utworzonego wówczas oddziału „993/W” kontrwywiadu Oddziału II KG ZWZ–AK. Był jednocześnie dowódcą patrolu, a później II plutonu tego oddziału i wprowadził do niego kilku żołnierzy z pułku AK „Madagaskar”-„Garłuch”, gdzie równocześnie także dowodził plutonem. Był uczestnikiem wielu akcji oddziału „993/W”, m.in. 30 marca 1943 w kawiarni „Europejska” i 8 października tego roku w barze „Za Kotarą”, a kilkunastoma z nich osobiście dowodził (m.in. zamachem na Ernsta Dürrfelda 25 czerwca 1943). Rozkazem L.406/BP z 13 lipca 1944 ze starszeństwem z dniem 3 maja mianowany został podporucznikiem rezerwy. Poległ 1 sierpnia 1944, w pierwszym dniu powstania warszawskiego, po tym jak został ranny w czasie walk na Woli przy ulicy Okopowej 25. Jego powstańczy pogrzeb odbył się 2 sierpnia 1944^[1][2].

Ku jego pamięci jego kompania 993/W, która była w składzie batalionu „Pięść”, przyjęła nazwę „Zemsta”.

W czasie powstania warszawskim poległ także jego brat, Adam (1922-1944) ps. „Sas”, który również walczył w szeregach batalionu „Pięść”, ranny 26 sierpnia, został zamordowany przez Niemców podczas likwidacji szpitala przy ulicy Długiej^[3].

Awanse

• podporucznik – 3 maja 1944

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari – pośmiertnie (14 sierpnia 1944)
• Krzyż Walecznych – dwukrotnie (3 lutego i 20 października 1943)
• Srebrny Krzyż Zasługi (1939)^[4]

Przypisy

Bibliografia

• Andrzej Krzysztof Kunert: Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939-1945 T. 1. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1987, s. 156-157. ISBN 83-211-0739-7.
• Bohater z sanockim epizodem, Tygodnik Sanocki nr 49 (735) z 9 grudnia 2005, s. 6.
• Tadeusz Towarnicki "Naprawa". info-pc.home.pl. [dostęp 2014-03-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (18 marca 2014)].
• Tadeusz Józef Towarnicki. 1944.pl. [dostęp 2014-03-13].