Tadeusz Urbański (chemik)
 | |
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Doktor nauk chemicznych | |
| Odznaczenia | |
  | |
Tadeusz Urbański (ur. 26 października 1901 w Jekaterynodarze na Kaukazie, zm. 29 maja 1984 w Warszawie) – polski chemik, profesor Politechniki Warszawskiej.
Życiorys
Urodził się w Jekaterynodarze, gdzie jego ojciec był sędzią. Tadeusz Urbański, po przeczytaniu w czasie studiów krótkiego opisu reakcji wybuchowych w gazach, dokonanego przez francuskiego chemika Chateliera, podjął decyzję o pracy w dziedzinie materiałów wybuchowych. Pracował w Laboratorium Pirotechnicznego Instytutu Technicznego Uzbrojenia Ministerstwa Spraw Wojskowych, działającego w Zakładach Amunicyjnych „Pocisk” w Rembertowie. W tej jednostce jego współpracownikami byli Zbigniew Kapuściński i Tadeusz Tucholski (późniejsze ofiary zbrodni katyńskiej[1]; ponadto pierwszy z nich w latach 30. uczył go pilotażu lotniczego w Aeroklubie Warszawskim[2]).
W czasie II wojny światowej przebywał w Anglii, gdzie kontynuował badania w dziedzinie związków biologicznie czynnych i materiałów wybuchowych. Po powrocie do Polski prowadził prace naukowe w obu kierunkach, uzyskując m.in. cenne leki przeciwgruźlicze.
W 1951 został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi[3], a w 1954 Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski[4]. W 1962 roku został nominowany do Nagrody Nobla w dziedzinie chemii[5]. W 1952 r. został członkiem korespondentem, a w 1956 r. członkiem rzeczywistym PAN[6].
W latach 1964–1967 był dyrektorem Instytutu Chemii Organicznej PAN.
W 1981 roku został uhonorowany tytułem doktora honoris causa Politechniki Warszawskiej[7], a w 1985 roku – Medalem Jędrzeja Śniadeckiego.
Był autorem trzytomowej monografii dotyczącej materiałów wybuchowych Chemia i technologia materiałów wybuchowych, Wyd. Ministerstwa Obrony Narodowej, 1954. Została ona przetłumaczona na j. angielski i wydane przez Macmillan w roku 1964[8] i Pergamon Press (obecnie Elsevier) w 1984–1985 jako czterotomowa publikacja Chemistry and technology of explosives (ISBN 0-08-010238-7)[9]. Był też autorem lub współautorem ok. 500 publikacji naukowych[10].
Pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 207-5-20)[11].
Przypisy
- ↑ Tadeusz Urbański. Zapiski do autobiografii naukowej. „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”, s. 17, Nr 29 z 1984.
- ↑ Tadeusz Urbański. Zapiski do autobiografii naukowej. „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”, s. 15, Nr 29 z 1984.
- ↑ M.P. z 1951 r. nr 74, poz. 1008.
- ↑ 19 lipca 1954 „za zasługi w dziedzinie nauki” M.P. z 1954 r. nr 108, poz. 1463
- ↑ Tadeuz Urbanski. Nomination for Nobel Prize in Chemistry. Nobelprize.org. [dostęp 2015-04-20]. (ang.).
- ↑ Urbański, Tadeusz, [w:] Członkowie Polskiej Akademii Nauk [online], PAN [dostęp 2021-10-19].
- ↑ Doktorzy honoris causa PW. pw.edu.pl. [dostęp 2011-12-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (25 stycznia 2012)].
- ↑ Tadeusz Urbański: Chemistry and technology of explosives. Katalogi Biblioteki Narodowej. [dostęp 2012-01-30].
- ↑ T. Urbański: Chemistry and technology of explosives. Biblioteka Narodowa. Centralny Katalog Książek Zagranicznych (1975-1986). [dostęp 2012-01-30].
- ↑ Biogram oraz bibliografia publikacji profesora Tadeusza Urbańskiego. Biblioteka Główna Politechniki Warszawskiej, 2012. [dostęp 2014-04-03].
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: STANISŁAW POGORZELSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2020-02-10].
Bibliografia
- Krystyna Kabzińska, Chemia organiczna: podręcznik dla techników chemicznych wszystkich specjalności WSiP 1988
- Tadeusz Urbański. Zapiski do autobiografii naukowej. „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”, s. 2-47, Nr 29 z 1984.
- Biografia prof. Tadeusza Urbańskiego. bcpw.bg.pw.edu.pl. [dostęp 2017-10-16].
Media użyte na tej stronie