Tadeusz V. Gromada

Thaddeus Vladimir Gromada

Data i miejsce urodzenia	31 lipca 1929 Passaic, USA
Zawód, zajęcie	historyk
Tytuł naukowy	profesor
Alma Mater	Fordham University
Odznaczenia

Tadeusz Włodzimierz Gromada ang. Thaddeus Vladimir Gromada (ur. 30 lipca 1929 w Passaic w stanie New Jersey) – polsko-amerykański historyk i działacz polonijny.

Życiorys

Syn górali Jana i Anieli z domu Pudzisz. Ukończył studia historyczne – doktorat z historii Europy Środkowo-Wschodniej pod kierownictwem Casimira Cecysa i Oskara Haleckiego w Fordham University w Nowym Jorku, 1966. The Slovak Question in Polish Foreign Policy 1934-1939^[1]. Główne zainteresowanie badawcze: stosunki polsko-słowackie-czeskie, polska polityka zagraniczna, dzieje polskiej emigracji, ludowa kultura podhalańska. Od 1961 roku członek Polskiego Instytutu Naukowego w Nowym Jorku (PIASA). W latach 1971-1988 sekretarz generalny, od 1991 roku dyrektor wykonawczy PIASA a od w latach 2008-2011 prezes. Jednocześnie aż do przejścia na emeryturę 1992 wykładowca historii i studiów etnicznych/imigracyjnych na New Jersey City University. Był wiceprzewodniczącym i członkiem zarządu Fundacji Kościuszkowskiej w latach 1981–2009, prezesem Polsko-Amerykańskiego Stowarzyszenia Historycznego (PAHA) w roku 1984 i w latach 1996–1997. Członek zagraniczny Polskiej Akademii Umiejętności (PAU) od roku 2016. Honorowym członkiem Związku Podhalan w Polsce i w Ameryce. Założył i współredaguje z siostrą Janiną Gromada Kedroń kwartalnik dwujęzyczny folklorystyczny "Tatra Eagle/ Orzeł Tatrzański". Nagrody: nagrodzony w 1985 medalem im. Mieczysława Haimana, najwyższym odznaczeniem przyznawanym przez PAHA, "Distinguished Service Award" od American Council of Polish Culture r. 2000, Krzyż Oficerski (1993)^[2] i Komandorski (2000)^[3] Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej, Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2020)^[4], odznaką "Honoris Gratia" od Prezydenta Stołecznego Miasta Krakowa r. 2017.

Wybrane publikacje

Książki

• Essays on Poland's foreign policy 1918-1939, New York 1970.
• "Poland and Slovakia during the September-October Crisis of 1938", Studies in Polish Civilization, red. Damian S. Wandycz, (Nw York, 1971)
• "Polish-Slovak Relations Between the Wars 1918-1939", Slovakia in the 19th and 20th Centuries, red. Joseph M. Kirschbaum, (Toronto, 1973)
• "The Polish American Experience", Roots of America, National Education Association (wydawca) (Washinton, DC, 1975
• "Rola regionalizmuw życiu w Polonii amerykańskiej" Stan i Potrzeby Badań Nad Zbiorowościami Polonijnymi, redaktorzy) Hieronim Kubiak i Andrzej Pilch, (Wrocław 1976)
• "The Image of Poles in American Film and Television", Ethnic Images in American Film and Television red. Randall M. Miller, (Philadelphia 1978)
• (wydawca) O. Halecki, Jadwiga of Anjou and the rise of East Central Europe, red. Thaddeus V. Gromada, (New York 1991).
• (redakcja) Polonia amerykańska. Przeszłość i współczesność, red. Hieronim Kubiak, Eugene Kusielewicz i Tadeusz V. Gromada, Wrocław - Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1988.
• Report of the New Jersey Governor's Commission On Eastern and Captive Nations History, (Trenton, NJ, 1988)
• 50 th Anniversary: 1942-1992. Polish Institute of Arts & Sciences of America, New York: Polish Institute of Arts & Sciences of America 1995.
• Oskar Halecki, A history of Poland: A New Edition, with additional material by Antony Polonsky and Thaddeus V. Gromada, (New York, 1993).
• Oskar Halecki, Jadwiga Andegaweńska i kształtowanie się Europy Środkowowschodniej, przeł. Maria Borowska-Sobotka, przedm. Thaddeus V. Gromada, Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych "Universitas", cop. 2000.
• "Woodrow Wilson and Self-Determination for Spisz and Orawa", Wilsonian East Central Europe red. John S. Micgiel, (New York, 1995)
• "Mój Mistrz, Oskar Halecki" Oskar Halecki i Jego Wizja Europy, I, red. Małgorzata Dąbrowska, (Warszawa-Łódź 2012)
• Oskar Halecki 1891-1973:Eulogies and Reflections, red. Thaddeus V. Gromada, (Hasbrouck Heights, NJ, 2013)
• Tatra highlander folk culture in Poland and America. Collected essays from "The Tatra Eagle", Hasbrouck Heights, NJ: Tatra Eagle Press 2012.
• My Years in and Out of "The Ivory Tower", (Hasbrouck Heights, NJ 2014)

Artykuły

• Oskar Halecki 1891-1973, "Slavic Review" 33 (1974), s. 203-204.
• "Pilsudski and the Slovak Autonomists".Slavic Review, XXVIII No. 3, September 1969
• "The Slovaks and the Failure of Beck's 'Third Europe Scheme' ", Polish Review, 14, nr. 4,1969
• "Sprawa Słowacji w Polskiej Polityce Zagranicznej w Okresu Pomonachyńskiego" Biuletyn Naukowy, Opole, 1972
• "Slovak Nationalists and Poland During the Interwar Period", East European Quarterly, XI, No.3, 1973
• "The Contribution of Oscar Halecki to American Scholarship", Nationalities Papers, IV, No. 2, 1976
• "Joseph Beck in the Light of Recent Polish Historiography", Polish Review, 26, no. 3 1981
• "Europe and Minority Issues: An Historical Perspective", Polish Review 37, no.4, 1992
• "Polish Americans and Multiculturalism", Polish American Studies, 54, no. 4, 1997
• "PIASA During the Cold War: A Historical Note on the 70th Anniversary", Roczniak PAU (2011/2012)
• Działalność Polskiego Instytutu Naukowego w Ameryce (Polish Institute of Arts and Sciences of America, PIASA) w okresie od czerwca 1996 do czerwca 1997, "Rocznik PAU" (1996/1997), s. 175-181.
• Annual Report of the Executive Director June 1997 – June 1998, "Polish Review" 43 (1998), z. 4, s. 497-506.
• Oskar Halecki, pierwszy dyrektor Polskiego Instytutu Naukowego w Ameryce, historyk i działacz polityczny, „Rocznik Polskiej Akademii Umiejętności” (1999/2000), s. 222—229.
• Działalność Polskiego Instytutu Naukowego w Ameryce (Polish Institute of Arts and Sciences of America, PIASA) w okresie od czerwca 1999 do czerwca 2000, "Rocznik PAU" (1999/2000), s. 193-201.
• Executive Director's Report, "Polish Review" 45 (2000), z. 4, s. 500-510.
• Executive Director's Report, "Polish Review" 46 (2001), z. 4, s. 497-503
• Działalność Polskiego Instytutu Naukowego w Ameryce (Polish Institute of Arts and Sciences of America, PIASA) w okresie od czerwca 2001 do czerwca 2002, "Rocznik PAU" (2001/2002), s. 197-207.
• Działalność Polskiego Instytutu Naukowego w Ameryce (Polish Institute of Arts and Sciences of America, PIASA) w okresie od czerwca 2002 do czerwca 2003, "Rocznik PAU" (2002/2003), s.273-280.
• Działalność Polskiego Instytutu Naukowego w Ameryce (Polish Institute of Arts and Sciences of America, PIASA) w okresie od czerwca 2003 do czerwca 2004, "Rocznik PAU" (2003/2004), s. 261-271.
• Rola i działalność Polskiego Instytutu Naukowego w Ameryce, "Przegląd Polonijny" 32 (2006), s. 85-92, sum. s. 120.
• Działalność Polskiego Instytutu Naukowego w Ameryce (Polish Insitute of Arts and Sciences of America, PIASA) w okresie od czerwca 2006 do czerwca 2007, "Rocznik PAU" (2006/2005), s. 259-270.
• Haiman and Halecki in light of the Polish Institute of Arts & Sciences of America Archives, "Polish American Studies" 63 (2006), z. 2, s.79-92.
• Rola i działalność Polskiego Instytutu Naukowego w Ameryce [w:] I Kongres Polskich Towarzystw na Obczyźnie. 8-11 września 2005, red. Małgorzata Święch-Płonka, Kraków 2007, s. 17-24.

Bibliografia

• Michał Kozłowski, Oskar Halecki i jego uczniowie. Wzajemne relacje po latach [w:] Oskar Halecki i jego wizja Europy, red. Małgorzata Dąbrowska, t. 3, Warszawa–Łódź: IPN 2014, s. 24-77 [1].
• Rafał Stobiecki, "Tadeusz Gromada. Historyk i organizator życia naukowego", Klio Za Wielką Wodą: Polscy historycy w Stanach Zjednoczonych po 1945, (Warszawa, 1917)

Linki zewnętrzne

• http://pau.krakow.pl/II_KPTN/TG.pdf
• Profil na stronach Polskiego Instytutu Naukowego w Nowym Yorku [2]
• http://kurierplus.com/?module=displaystory&story_id=2330&format=print&edition_id=124
• https://web.archive.org/web/20160304081222/http://www.piasa.org/pdf/PIN-past-events-interview.pdf
• Prof. dr Tadeusz Gromada, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [online] [dostęp 2012-07-20] .
• http://www.tadgromada.wordpress.com

Przypisy