Tadeusz Walichnowski

Tadeusz Adam Walichnowski

generał brygady MO
Data i miejsce urodzenia	26 lutego 1928 Warszawa
Data i miejsce śmierci	18 stycznia 2005 Warszawa
Przebieg służby
Lata służby	1946-1990
Jednostki	Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego(1951-1955) Komitet ds. Bezpieczeństwa Publicznego (1955-1957) Służba Bezpieczeństwa (1958-1961, 1965-1969)
Stanowiska	rektor ASW (1980-1990)
Odznaczenia

Tadeusz Adam Walichnowski (ur. 26 lutego 1928 w Warszawie, zm. 18 stycznia 2005 tamże) – generał brygady MO, funkcjonariusz organów bezpieczeństwa, prawnik, historyk, politolog. Uważany za jednego z liderów frakcji nacjonalitarnej w PZPR.

Życiorys

Wykształcenie i praca zawodowa

Syn Jana i Leokadii^[1]. W 1959 ukończył studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. W 1967 uzyskał stopień naukowy doktora na Uniwersytecie im. Mikołaja Kopernika w Toruniu, w 1970 stopień doktora habilitowanego. W 1977 został profesorem nadzwyczajnym, a w 1983 profesorem zwyczajnym.

15 grudnia 1946 rozpoczął służbę w organach bezpieczeństwa publicznego jako młodszy referent Placówki w Olsztynie Ekspozytury Kolejowej Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Ostródzie (do 1950). Następnie pełnił funkcję funkcjonariusza WUBP w Olsztynie (1950–1951), funkcj. MBP (1951–1955), funkcj. KdsBP (1955–1957), słuchacza Szkoły Departamentu I MSW w Warszawie (1957–1958), funkcj. Departamentu I MSW (1958–1961), prac. rezydentury wywiadu MSW w Wiedniu, oficjalnie na etacie attaché/II sekr. Ambasady PRL w Austrii (1961–1965), p.o. nacz./nacz. Wydziału III w Departamencie I MSW (1965–1967) i z-cy dyrektora III Departamentu MSW (1967–1969). Usunięty z MSW jako czołowy przedstawiciel frakcji antysemickiej. W latach 1970–1976 był pracownikiem naukowym PAN, m.in. zastępcą dyrektora ds. naukowych Instytutu Krajów Socjalistycznych PAN. Od 1976 do 1980 pełnił funkcję naczelnego dyrektora Archiwów Państwowych. W latach 1977–1981 był równocześnie profesorem Wyższej Szkoły Nauk Społecznych przy KC PZPR. W 1980 powrócił do służby w MSW i w latach 1980–1990 pełnił funkcję rektora Akademii Spraw Wewnętrznych. W stan spoczynku przeszedł w 1990. W latach 90. był pracownikiem naukowym w Prywatnej Wyższej Szkole Businessu i Administracji w Warszawie.

W październiku 1984 awansowany do stopnia generała brygady Milicji Obywatelskiej. Akt nominacyjny wręczył mu w Belwederze 10 października 1984 przewodniczący Rady Państwa PRL prof. Henryk Jabłoński.

Działalność polityczna i społeczna

W 1945 wstąpił do PPR, a w 1948 do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, której członkiem był aż do jej rozwiązania w 1990. Delegat na IX Nadzwyczajny Zjazd PZPR w lipcu 1981. W latach 1981–1986 był członkiem KC PZPR, a od 1981 także członkiem Komitetu Warszawskiego PZPR. W latach 80. wchodził również w skład Rady Redakcyjnej organu teoretycznego i politycznego KC PZPR Nowe Drogi^[2]. Należał do ZBoWiD. Zasiadał w Prezydium Komisji Historycznej ZG ZBoWiD (od 1976). Członek Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej od 1946, od 1983 był członkiem Krajowej Rady Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej. Członek Komitetu Redakcyjnego Zeszytów Naukowych Akademii Spraw Wewnętrznych. W latach 80. należał do Zjednoczenia Patriotycznego „Grunwald”, publikował na łamach tygodnika Rzeczywistość. Był długoletnim członkiem komitetu redakcyjnego kwartalnika KC PZPR „Z Pola Walki”, w którym publikowano artykuły na temat historii polskiego i międzynarodowego ruchu robotniczego i komunistycznego. Członek Międzynarodowej Rady Archiwów (International Council on Archives), członek jej Komitetu Wykonawczego 1976–1979. Członek Stowarzyszenia Archiwistów Polskich. W latach 1976–1980 członek Rady Naukowej Międzynarodowego Centrum Informacji na temat źródeł Historii Bałkanów i Regionu Morza Śródziemnego. W latach 1988–1990 – członek Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa^[3].

W maju 1999 został przewodniczącym Rady Naukowej Instytutu Naukowego Związku Żołnierzy Ludowego Wojska Polskiego im. generała Edwina Rozłubirskiego^[4]. Jego hobby było gromadzenie medali pamiątkowych poświęconych wybitnym postaciom historycznym.

Był żonaty, żona Honorata Walichnowska (1926-2002). Został pochowany na Cmentarzu Komunalnym Północnym na Wólce Węglowej^[5].

Publikacje

• Zachodnioniemiecki rewizjonizm, Olsztyn 1961.
• Izrael a NRF. Wyd. Książka i Wiedza, Warszawa 1967.
• Syjonizm a NRF, Wyd. Śląsk, Katowice 1968.
• Izrael-NRF a Polska. Wyd. Interpress, Warszawa 1968.
• Mechanizm propagandy syjonistycznej, Wyd. Śląsk, Katowice 1968.
• Syjonizm a państwo żydowskie. Wyd. Śląsk, Katowice 1968. Seria: Doktryna syjonizmu
• Organizacje i działacze syjonistyczni. Wyd. Śląsk, Katowice 1968, s. 84. Seria: Doktryna syjonizmu
• Wokół agresji Izraela (współautor z J. Dziedzicem), Warszawa 1968.
• Niepokój Polaków: doktryna polityczna Franza Josepha Straussa, Wyd. Śląsk, Katowice 1969.
• Neutralizacja Austrii 1945-1966, Wyd. PWN, Warszawa 1971.
• ZSRR państwo wielonarodowe. Wyd. MON, Warszawa 1972, s. 206. Seria: IPO Ideologia, Polityka, Obronność
• U źródeł walk z podziemiem reakcyjnym w Polsce. Wyd. Książka i Wiedza, Warszawa 1975.
• Sojusz narodów ZSRR i Polski. KAW, Warszawa 1978.
• Powrót Polaków na ziemie piastowskie, z serii Biblioteka Lektora i Aktywisty - Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Radzieckiej, Zarząd Główny TPPR, Warszawa 1980.
• U źródeł niepodległości Polski (red.). PWN, Warszawa 1980, ISBN 83-01-01870-4
• „Europeizacja” – doktryna przeciw Polsce. [w:] „Rzeczywistość”, 27 czerwca 1982
• Kult rewizjonizmu terytorialnego w polityce i prawie RFN. PWN, Warszawa 1983.
• Z dziejów politycznych Polski 1944-1984 (współautor z Ryszard Halaba, Henryk Dominiczak). Wyd. KiW, Warszawa 1984, ISBN 83-05-11485-6
• Wybór wydarzeń z dziejów walk w obronie władzy ludowej w Polsce w latach 1944-1952, Krajowa Agencja Wydawnicza Warszawa 1985.
• Kryzysy i konflikty społeczno-polityczne w Polsce, Wyd. ASW, Instytut Historii i Archiwistyki Warszawa 1986.
• Polska Zjednoczona Partia Robotnicza wobec problemów świata, Wyd. ASW Warszawa 1986.
• Filozofia nowego myślenia w stosunkach międzynarodowych, Wyd. ASW Warszawa 1988.
• Ochrona bezpieczeństwa państwa i porządku publicznego w Polsce, 1944-1988 (red.), Wyd. ASW Warszawa 1989.
• Deportacje i przemieszczenia ludności polskiej w głąb ZSRR 1939–1945. Przegląd piśmiennictwa (red.), PWN Warszawa 1989. ISBN 83-01-09450-8
• Stan wojenny w Polsce. Dokumenty i materiały archiwalne, 1981-1983 (red.), Wyd. Comandor Warszawa 2001, ISBN 83-88329-20-0
• Czyja własność? : niemiecka polityka wobec ziem zachodnich i północnych Polski, Wydawnictwo Placówka, Warszawa 2001.

Nagrody i odznaczenia

• nagrody resortowe (1968, 1972, 1975, 1979, 1981, 1984)
• Nagroda Redakcji Wychowanie i oświata (1971)
• Nagroda Prezydium PAN i Akademii Nauk ZSRR (1981)
• Nagroda im. Ludwika Waryńskiego (1984)
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
• Medal „Za udział w walkach w obronie władzy ludowej”
• Krzyż Oficerski Orderu Sztuki i Literatury (Officier de l’Ordre des Arts et des Letters, Francja, 20.11.1979)
• Medal 10-lecia Polski Ludowej
• Medal 40-lecia Polski Ludowej (1984)
• Medal im. Ludwika Waryńskiego
• Złota Odznaka „Za Zasługi w Ochronie Porządku Publicznego”
• Medal „Zasłużony Działacz Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej”” (1989)

Przypisy

Bibliografia

• Kto jest kim w Polsce 1989, Warszawa 1989, s. 1405

Linki zewnętrzne

• Biogram IPN