Tadeusz Zgółka
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Profesor nauk humanistycznych | |
| Specjalność: językoznawstwo ogólne, językoznawstwo polonistyczne, leksykografia, leksykologia, logika, metodologia nauk | |
| Alma Mater | |
| Doktorat | 1974 – logika i metodologia nauk |
| Habilitacja | 1979 – językoznawstwo ogólne |
| Profesura | 26 lipca 1991 |
| Profesor | |
| Jednostka | |
| Okres zatrudn. | od 1968 |
| Odznaczenia | |
   | |
Tadeusz Zgółka (ur. 1 lutego 1945 w Rodatyczach, zm. 26 kwietnia 2021 w Poznaniu[1][2]) – profesor językoznawstwa na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Kariera
Edukację średnią ukończył, zdając maturę w Rzepinie (1963), a następnie podjął studia na filologii polskiej na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu. Tytuł magistra filologii polskiej uzyskał w 1968 na podstawie rozprawy Rozpoznawanie głosu nadawcy w zależności od granicznych częstotliwości przenoszonego pasma przygotowanej w Zakładzie Fonetyki pod kierunkiem docenta Wiktora Jassema. W tym samym roku rozpoczął pracę naukową pod kierownictwem prof. Jerzego Kmity w Katedrze Logiki na Wydziale Filozoficzno-Historycznym UAM, stając się tym samym uczestnikiem poznańskiej szkoły metodologicznej. W 1974 obronił rozprawę na temat Wyjaśnianie faktów językowych zakładane przez praską szkołę strukturalną i na tej podstawie uzyskał stopień naukowy doktora nauk w zakresie logiki i metodologii nauk[3].
W 1979 przeszedł do Instytutu Językoznawstwa, gdzie utworzył Zakład Metodologii Lingwistyki (którym kierował do 2004). W 1979 na podstawie rozprawy Język. Kompetencja. Gramatyka. Studium z metodologii lingwistyki otrzymał stopień doktora habilitowanego nauk humanistycznych w zakresie językoznawstwa ogólnego, a 1 maja 1981 został docentem. Tytuł naukowy profesora nauk humanistycznych otrzymał w 1991 i został zatrudniony na stanowisku profesora nadzwyczajnego, a w 1996 profesora zwyczajnego[3].
Piastował funkcje: w latach 1981–85 prodziekana, a od 1982 dziekana Wydziału Filologicznego (został odwołany z tego stanowiska w 1985 decyzją ówczesnego Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki, który „nie potwierdził dalszego pełnienia funkcji”). Został następnie wybrany na wicedyrektora Instytutu Językoznawstwa oraz delegata Rady Wydziału Filologicznego do Senatu UAM. W 1988 został pierwszym dziekanem Wydziału Neofilologii i rozpoczął tworzenie tego nowo powołanego Wydziału. Funkcję tę piastował do 1996. Ponadto w 1991 sprawował funkcję kierownika Katedry Językoznawstwa Ogólnego i Stosowanego, a w 1996 został zastępcą dyrektora Instytutu Lingwistyki. Funkcję tę pełnił do 2004, kiedy przeszedł na Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej, do Zakładu Retoryki, Pragmalingwistyki i Dziennikarstwa[3].
W Instytucie Językoznawstwa (potem Lingwistyki) współorganizował nowe kierunki i specjalności filologiczne, m.in. językoznawstwo i informację naukową, filologię węgierską (hungarystykę) i hiszpańską (hispanistykę) oraz etnolingwistykę (uruchomioną na podstawie jego autorskiego programu studiów). Także na podstawie jego autorskiego programu uruchomiono – już na Wydziale Filologii Polskiej i Klasycznej – Podyplomowe Studium dla Nauczycieli Języka Polskiego jako Obcego oraz studia w zakresie filologii polskiej jako obcej (dla cudzoziemców) w Collegium Polonicum w Słubicach[3].
Był współorganizatorem Wyższej Szkoły Języków Obcych w Poznaniu. Brał udział w redakcji polskiej edycji Encyklopedia Britannica i Praktycznego słownika współczesnej polszczyzny. Był jednym z założycieli wydziału polonistyki na uniwersytecie w Archangielsku[4].
Od 2014 na antenie Radia Afera udzielał porad językowych w programie „Studencki patrol”[5].
Odznaczenia
- Złoty Krzyż Zasługi
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- Medal Komisji Edukacji Narodowej
- doktorat honoris causa Państwowego Pomorskiego Uniwersytetu im. M. Łomonosowa w Archangielsku
- Srebrny Medal Labor omnia vincit Towarzystwa im. H. Cegielskiego
- Medal Ad Perpetuam Rei Memoriam
- Zasłużony dla miasta Poznania
- Honorowy Obywatel Miasta i Gminy Zbąszynek
Życie prywatne
Był mężem prof. Haliny Zgółkowej, ojcem syna Mikołaja i córki Anny[6].
Przypisy
- ↑ Zmarł profesor Tadeusz Zgółka (pol.). amu.edu.pl, 2021-04-26. [dostęp 2021-04-26].
- ↑ prof. dr hab. Tadeusz Zgółka - Zakład Retoryki, Pragmalingwistyki i Dziennikarstwa, retorykaipragmatyka.pl [dostęp 2021-05-08].
- ↑ a b c d Barbara Sobczak, prof. dr hab. Tadeusz Zgółka - Zakład Retoryki, Pragmalingwistyki i Dziennikarstwa, www.retorykaipragmatyka.pl [dostęp 2018-09-22] (pol.).
- ↑ Halina i Tadeusz Zgółkowie. Poznań.pl. [dostęp 2018-09-16].
- ↑ Radio Afera, Powakacyjne językowe dylematy - Aktualności - Radio Afera 98.6MHz, www.afera.com.pl [dostęp 2020-02-04].
- ↑ prof. dr hab. Halina Zgółkowa. Zakład Retoryki, Pragmalingwistyki i Dziennikarstwa UAM. [dostęp 2018-09-16].
