Tajemnica spowiedzi

Tajemnica spowiedzi – jeden z obowiązków spowiednika. Polega na zachowaniu w tajemnicy wszelkich faktów, o których spowiednik dowiaduje się podczas spowiedzi danej osoby. Naruszenie tajemnicy spowiedzi przez spowiednika pociąga za sobą konsekwencje w postaci popadnięcia w ekskomunikę, od której może zwolnić tylko Stolica Apostolska. Inne osoby naruszające tajemnicę również mogą być ukarane ekskomuniką.

Zdrada tajemnicy spowiedzi ma miejsce, gdy spowiednik, mówiąc o konkretnej osobie (wprost lub domyślnie), wspomina o fakcie, który zna z jej spowiedzi. Może chodzić tu zarówno o grzechy, jak też i inne sprawy poruszane w ramach spowiedzi, a także fakt rozgrzeszenia lub jego brak. Spowiednik narusza tajemnicę spowiedzi nawet, gdy wspomina o fakcie jej zaistnienia np. gdy z imienia i nazwiska wskazuje się, że dana osoba przystąpiła do sakramentu pokuty.

Naruszenie to nie zachodzi, gdy spowiednik mówi o czyjejś spowiedzi (nawet o grzechach) bez wskazania osoby. Nie ma także naruszenia tajemnicy, gdy mówi o faktach ze spowiedzi fikcyjnej (udawanej). Sporna jest kwestia poruszania przez spowiednika tematów, które zna jednocześnie ze spowiedzi i spoza niej.

Nieprawdziwe oskarżenie o zdradę tajemnicy spowiedzi jest uznawane za grzech ciężki, zważywszy na niemożność bronienia się przez spowiednika.

Tak rozumiana tajemnica spowiedzi nie obowiązuje penitenta względem swojej spowiedzi. Tajemnicą spowiedzi są też objęte fakty znane ze spowiedzi cudzej (podsłyszane), a mówienie o nich należy rozpatrywać w kategorii naruszenia tajemnicy naturalnej (także w kategoriach grzechu).

Polska

Polskie prawo uwzględnia te zasady. Prawo karne procesowe wyłącza możliwość przesłuchiwania jako świadków duchownych co do faktów, o których dowiedzieli się w trakcie spowiedzi (art. 178 pkt 2 kpk). Natomiast zgodnie z kodeksem postępowania cywilnego duchowny może odmówić zeznań co do faktów powierzonych mu na spowiedzi (art. 261 § 2 kpc). Kodeks postępowania administracyjnego stanowi, że w postępowaniu administracyjnym świadkami nie mogą być duchowni co do faktów objętych tajemnicą spowiedzi (art. 82 pkt 3 kpa). Identyczne rozwiązanie wobec duchownych prawnie uznanych wyznań w postępowaniu podatkowym przewidziano w art. 195 pkt 3 Ordynacji podatkowej.

Przepisy Kodeksu Prawa Kanonicznego

Kan. 983

§ 1. Tajemnica sakramentalna jest nienaruszalna; dlatego nie wolno spowiednikowi słowami lub w jakikolwiek inny sposób i dla jakiejkolwiek przyczyny w czymkolwiek zdradzić penitenta.
§ 2. Obowiązek zachowania tajemnicy ma także tłumacz, jeśli występuje, jak również wszyscy inni, którzy w jakikolwiek sposób zdobyli ze spowiedzi wiadomości o grzechach.

Kan. 1388

§ 1. Spowiednik, który narusza bezpośrednio tajemnicę sakramentalną, podlega ekskomunice wiążącej mocą samego prawa, zastrzeżonej Stolicy Apostolskiej. Gdy zaś narusza ją tylko pośrednio, powinien być ukarany stosownie do ciężkości przestępstwa.
§ 2. Tłumacz i inni, o których w kan. 983, § 2, którzy naruszają tajemnicę, powinni być ukarani sprawiedliwą karą, nie wyłączając ekskomuniki.

Australia

W stanie Queensland 9 sierpnia 2020 r. uchwalono ustawę, która zmusza duchownych do zgłaszania na policję znanych lub podejrzewanych przypadków nadużyć, co oznacza, że ​​nie mogą już wykorzystywać świętości wyznania jako obrony. lub usprawiedliwienia w sprawach związanych z wykorzystywaniem seksualnym dzieci.[1]

Irlandia

Tajemica spowiedzi została uznany na mocy prawa zwyczajowego Republiki Irlandii jako przywilej kapłański w sprawie Cook v. Carroll [1945] IR 515.[2], uchylający wcześniejszy wyrok z 1802 r.[3] W 2011 r. w następstwie kilku skandali związanych z wykorzystywaniem seksualnym rząd Fine Gael–Labour ogłosił plany kryminalizacji niezgłoszenia zarzutów molestowania dzieci, nawet jeśli dokonano go podczas przyznania się do winy.[4] Seán Brady, katolicki prymas całej Irlandii, potępił to jako naruszenie pieczęci konfesjonału.[4]

Francja

W październiku 2021 r. raport badający seksualne wykorzystywanie dzieci przez duchownych katolickich i świeckich zatrudnionych przy kościele zalecał, aby księża zawiadamiali policję o przypadkach wykorzystywania dzieci, o których mowa w spowiedzi. Biskup Éric de Moulins-Beaufort odrzucił to zalecenie. Minister spraw wewnętrznych Darmanin powiedział mu na spotkaniu, że księża mają obowiązek zgłaszania policji przypadków przemocy seksualnej wobec dzieci, nawet jeśli są przesłuchiwane w konfesjonale.[5][6] Rzecznik Konferencji Episkopatu Francji powiedział później, że nie są do tego zobowiązani.[7]

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Queensland uchwala prawo grożące więzieniem księżom, którzy nie zgłaszają zeznań dotyczących wykorzystywania seksualnego dzieci, „ABC News”, 8 września 2020 [dostęp 2022-10-14] (ang.).
  2. ↑ McNicol (1992) p. 338, n. 88.
  3. ↑ Butler v. Moore
  4. ↑ a b Emer McLysaght, Shatter twierdzi, że obowiązkowe zgłaszanie będzie miało zastosowanie do księży pomimo komentarzy kardynała, TheJournal.ie [dostęp 2022-10-14] (ang.).
  5. ↑ Księża katoliccy we Francji „muszą zgłaszać zarzuty o nadużycia usłyszane podczas spowiedzi”, the Guardian, 12 października 2021 [dostęp 2022-10-14] (ang.).
  6. ↑ Tajemnica spowiedzi dyskutowana we Francji po zgłaszaniu nadużyć, the Guardian, 12 października 2021 [dostęp 2022-10-14] (ang.).
  7. ↑ CNA, Biskupi katoliccy Francji utrzymają tajemnicę spowiedzi, wyjaśnia rzeczniczka, Catholic News Agency [dostęp 2022-10-14], Cytat: Minister spraw wewnętrznych Darmanin powiedział, że w przyszłości tajemnica spowiedzi może pasować do tych ram. Oczywiście nie dotyczyłoby to całej tajemnicy wyznania, ale nie wiem, do czego to doprowadzi – kontynuowała (ang.).