Taksówka (nadwozie)

Hackney carriage
Austin FX4
MCW Metrocab
LTI TX4
Ecotive Metrocab
LEVC TX
Taksówka jako nadwozie
Toyota JPN Taxi
BYD D1
VPG NV-1
Kia Niro Plus
Bestune NAT
Taksówki-vany
Nissan NV200 Taxi
Mercedes-Benz Vito Taxi
Peugeot E7
Taksówki fabryczne
Checker Taxi
Toyota Comfort
Kia Grand Sephia Taxi
Kia Optima Taxi
Toyota Limo
Toyota Transmover
Eksperymentalne konstrukcje
Alfa Romeo New York Taxi
Volkswagen Milano E-Taxi

Taksówka (ang. hackney cab) – typ samochodu osobowego skonstruowanego bezpośrednio do pełnienia roli taksówki, którego kształt nadwozia, aranżacja przedziału pasażerskiego czy instrumenty deski rozdzielczej odpowiadają na potrzeby związane z komercyjnym przewozem osób.

Najsłynniejszym przedsiębiorstwem, które wyspecjalizowało się w konstruowaniu kolejnych generacji samochodów bezpośrednio przeznaczonych do użytku przez korporacje taksówkarskie, było brytyjskie The London Taxi Company, które wyspecjalizowało się w wytwarzaniu kolejnych generacji tzw. londyńskich taksówek, czyli hackney carriage.

Historia

Początki

Pierwszy samochód osobowy opracowany od podstaw w celu pełnienia funkcji jako taksówka powstał jeszcze w XIX wieku, kiedy to w 1896 roku przedstawiony został projekt napędzanej prądem taksówki Bersey Electric Cab[1]. Kolejnym słynnym projektem samochodu stworzonym z myślą o przewozie osób były tzw. Taksówki znad Marny, które w 1914 roku opracowało francuskie Renault[2]. W tej i kolejnej dekadzie XX wieku serię samochodów zbudowanych dla flot taksówkarskich w różnych miastach Stanów Zjednocoznych budowało przedsiębiorstwo Yellow Cab Manufacturing Company z Chicago[3].

Wielka Brytania

W 1930 roku brytyjski Austin Motor Company we współpracy z firmą Carbodies rozpoczął trwającą kolejne 9 lat produkcję pierwszej w historii taksówki Austin 12 Taxi opracowanej na potrzeby londyńskich korporacji[4]. Model ten zainaugurował najsłynniejszy, najbardziej charakterystyczny i produkowany w kolejnych generacjach do dziś rodzaj tzw. londyńskiej taksówki, czyli hackney carriage. Po Austinie, wytwarzało ją The London Taxi Company, a po przejęciu firmy przez chińskie Geely i opracowaniu nowej generacji taksówki w 2017 roku - firma LEVC[5].

Wobec głównej taksówki londyńskiej inne brytyjskie firmy podejmowały się produkcji konkurencyjnych samochodów. W latach 1947–1953 wytwarzano model Nuffield Oxford Taxi, kolei na przełomie lat 90. XX wieku i pierwszej dekady XXI wieku dla brytyjskich taksówkarzy powstawał model Metrocab[6]. Próby produkcji konkurencyjnej taksówki dla nowoczesnego LEVC TX w postaci modelu Ecotive Metrocab zakończyły się bankructwem firmy finansującej projekt[7].

Na świecie

Koncepcja brytyjskiej taksówki zdobyła na początku XXI wieku popularność także poza granicami Wielkiej Brytanii, gdzie The London Taxi Company eksporotwało ostatnią generację modeli TX4 także w wariancie z kierownicą po lewej stronie[8]. Druga dekada XXI wieku przyniosła duże inwestycje w branżę samochodów opracowanych od podstaw jako taksówki - własną interpretację takiego samochodu w 2017 roku przedstawiła japońska Toyota w postaci podobnego do oryginalnej londyńskiej taksówki JPN Taxi[9]. W 2021 roku takie samochody rozpoczęto produkować także w Chinach za pomocą modeli BYD D1 oraz Bestune NAT, a w 2022 samochód konstrukcyjnie przeznaczony do pełnienia funkcji jako taksówka przedstawiła Kia poprzez model Niro Plus.

Popularność zdobyło też głębokie modyfikowanie osobowo-dostawczych vanów w celu dostosowania ich do potrzeb przewozu osób. Takie rozwiązanie w latach 90. wdrożył Peugeot, skracając rozstaw osi i nadwozie, a także aranżując przestrzeń transportową modelu Expert. W rezultacie, szczególnie w Wielkiej Brytanii, zdobył Peugeot E7[10], wraz z konkurencyjnym Mercedesem Vito Taxi[11]. W 2012 roku zadebiutował z kolei głęboko zmodyfikowany Nissan NV200, który zyskał przeprojektowaną konstrukcję i przestrzeń transportową dostosowaną do funkcjonowania taksówek w amerykańskim Nowym Jorku[12].

Taksówka fabryczna

Pośrednią koncepcją, pomiędzy samochodami od podstaw opracowanymi jako taksówka a zwykłymi modelami prywatnie adaptowanymi do przewozu osób, są pakiety fabrycznie adaptujące samochody do funkcjonowania jako taksówka. Producenci samochodów oferują je na wyselekcjonowanych rynkach, oferując m.in. wbudowany kogut z napisem TAXI, taksometr i uboższą paletę kolorystyczną, w takich krajach jak Kolumbia dostosowaną do wymogów wobec malowania taksówek. Często dostępna jest też fabryczna instalacja LPG[13].

Pierwszym słynnym samochodem tego typu był Checker Taxi, który był fabrycznie zmodyfikowaną odmianą modelu Checker Marathon na potrzeby korporacji taksówkarskich głównie z Nowego Jorku, stając się jedną z najsłynniejszych nowojorskich taksówek[14]. W czasach współczesnych tak fabrycznie zmodyfikowane samochody oferuje m.in. Kia z myślą o rynkach Azji Wschodniej i Ameryki Południowej, a także Toyota przy pomocy modelu Limo[15] popularnego szczególnie m.in. w Tajlandii.


Zobacz też

  • hackney carriage
  • nowojorskie taksówki

Przypisy

Media użyte na tej stronie

Arese Museo Storico Alfa Romeo 1976 NY Taxi 1.jpg
Autor: Zairon, Licencja: CC BY-SA 4.0
Alfa Romeo Museum, Arese, Province of Milan, Region of Lombardy, Italy
NYC Taxi Nissan NV200.jpg
Autor: Jason Lawrence from Boston, Licencja: CC BY 2.0
Nissan NV 200 in use as a taxi in NYC.
Toyota Limo, Taxi in Hanoi.jpg
Autor: EurovisionNim, Licencja: CC BY-SA 4.0
Toyota Limo Taxi Group in Hanoi Vietnam.
Tulika Peugeot.JPG
Taxi in Tallinn, Estonia
Ecotive Metrocab Hybrid.jpg
Autor: AndyUK1, Licencja: CC0
The Metrocab prototype REV (2014)
Kia Niro Plus Earth DE PBV EV Snow White Pearl (5).jpg
Autor: Damian B Oh, Licencja: CC BY-SA 4.0
Snow White Pearl Kia Niro Plus Earth DE PBV EV SUV
MV-1 yellow cab NY.jpg
Autor: Mr.choppers, Licencja: CC BY-SA 3.0
2012 VPG MV-1 in use as a NYC taxi
2014 Kia Optima (TF) 1.7 diesel sedan, Silvercab (2016-01-03) 01.jpg
Autor: EurovisionNim, Licencja: CC BY-SA 4.0
2014 Kia Optima (TF) 1.7 diesel sedan, SilverCab, photographed in Singapore.
Mercedes-Benz VITO London taxicab.jpg
Autor: Grand Parc - Bordeaux, France from France, Licencja: CC BY 2.0
Taxis - Londres - London - photo picture image photography
1999 MCW Metrocab front.jpg
Autor: Makizox, Licencja: CC BY-SA 4.0
1999 MCW Metrocab Taken in Solihull
TOYOTA JPN TAXI City Cab Nagasaki color.jpg
Autor: Houjyou-Minori, Licencja: CC0
長崎市のタクシー事業協同組合「シティキャブ長崎」カラーのトヨタ・ジャパンタクシー。丸寿タクシー所属車。
1985 Austin FX4Q London taxi.jpg
Autor: MunBill, Licencja: CC BY-SA 3.0
The rare FX4Q was sold as an alternative to the FX4R
VW-Milano E-Taxi.JPG
Autor: RudolfSimon, Licencja: CC BY-SA 3.0
The prototype of the electric taxi VW-Milano
Kia Grand Sephia 1.jpg
Autor: Loyale 2.7 Turbo, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kia still use the name plate "SEPHIA" in Latin America, it is sold especially for Taxi use.
Toyota Comfort 2008 FrontView.jpg
Autor: WiNG, Licencja: CC BY 3.0
HK Toyota Comfort 2008 Front View
A black LTI TX4 Taxi.png
Autor: Unisouth, Licencja: CC BY-SA 3.0
An TX4 Taxi - Number plate blurred due to where the image is on the EN project.
Checker Marathon (Yellow Cab) front-right 2017 Hangar-7.jpg
Autor: Morio, Licencja: CC BY-SA 4.0
Hangar-7: Checker Marathon (Yellow Cab)