Talent (miara)

Talent (łac. tălentŭm od gr. τάλαντον tálanton - ciężar) – największa jednostka miary masy i pieniądza, używana w starożytności (w Asyrii, Babilonii, starożytnej Grecji i Palestynie).

Z przekazu Herodota wiadomo, że w Mezopotamii odpowiadała masie 30,12 kg (Dzieje III 89,2), Izraelici w czasach Starego Testamentu przejęli ją jako kikkar (krąg) wagi ok. 34-36 kg, zaś jej odpowiednik na Krecie liczył ok. 29 kg[1].

W Babilonii talent stanowił równowartość 60 min i 3600 szekli. W Grecji stosowany na długo przed wprowadzeniem monet, nigdy jako moneta nie funkcjonował, będąc jedynie ekwiwalentem określonej masy srebra ważonego lub (później) w monetach[2]. Np. w Atenach VI-V wieku p.n.e. odpowiadał wartości 60 min oraz 6000 drachm srebrnych i 36 tys. miedzianych oboli, pełniąc wyłącznie funkcję pieniądza obrachunkowego[3]. W handlu międzynarodowym służył do odważania głównie złota lub srebra. Również u Greków masa talentu zależała od lokalnych systemów wagowo-pieniężnych, np. attycko-eubejskiego wynosiła 26,196 kg[4], egineckiego – 37,1 kg. W greckich koloniach sycylijskich attycki talent wyjątkowo dzielono na 240 (później 120) jednostek zwanych litra[5].

U Rzymian odpowiednikiem talentu było centupodium równe 100 librom (funtom) srebra[6]. Choć w rzymskim systemie miar praktycznie nie funkcjonował, w handlowym obiegu przyjmowano też, że talentowi attyckiemu wagowo odpowiadała płynna miara quadrantala (amfory) o masie 80 funtów rzymskich[7].

W średniowieczu nazwę tę niekiedy odnoszono tę do funta obrachunkowego, na który składało się 240 srebrnych denarów[8].

Jeszcze później miara ta zaistniała również jako nowogrecka jednostka wagowa o nazwie „talanton”, równa 1/10 tonos lub 100 min (nowogreckich), miała masę 150 kg[9].

W kontekście biblijnym

O talentach mówił Jezus Chrystus w jednej z przypowieści: „Podobnie też [jest z Królestwem Niebieskim] jak z pewnym człowiekiem, który mając się udać w podróż, przywołał swoje sługi i przekazał im swój majątek. Jednemu dał pięć talentów, drugiemu dwa, trzeciemu jeden, każdemu według jego zdolności, i odjechał. Zaraz ten, który otrzymał pięć talentów, poszedł, puścił je w obrót i zyskał drugie pięć. Tak samo i ten, który dwa otrzymał; on również zyskał drugie dwa. Ten zaś, który otrzymał jeden, poszedł i rozkopawszy ziemię, ukrył pieniądze swego pana.” (Mt 25,14-30).

O talentach mowa jest także w przypowieści o nielitościwym dłużniku[10], gdzie ogromny dług sięga dziesięciu tysięcy talentów (Mt 18,23-35). Wspomniane również w opisie siedmiu czasz gniewu Bożego, gdy po wylaniu ostatniej na ludzi spadły bryły gradu o wadze około talentu (Ap 16:1, 17, 21).

Przypisy

  1. Der Kleine Pauly. T. 5. München: Deutscher Taschenbuchverlag, 1979, kol. 502, 29-35.
  2. David Sacks: Encyklopedia świata starożytnych Greków. Warszawa: KiW, 2001, s. 402.
  3. Robert Flacellière: Życie codzienne w Grecji za czasów Peryklesa. Warszawa: PIW, 1985, s. 110.
  4. Nowa encyklopedia powszechna PWN.
  5. Der Kleine Pauly, dz. cyt., kol. 502, 57-58.
  6. Andrzej Mikołajczyk: Leksykon numizmatyczny. Warszawa-Łódź: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 306.
  7. Der Kleine Pauly, dz. cyt., kol. 503, 1-4.
  8. talent, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2013-03-06].
  9. Wielka ilustrowana encyklopedia powszechna. T. 17. Kraków: Wydawnictwo Gutenberg, 1930.
  10. Mt 18, 23-35