Tamaryndowiec indyjski

Tamaryndowiec indyjski
Ilustracja
Owoce w koronie drzewa
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

bobowce

Rodzina

bobowate

Rodzaj

tamaryndowiec

Gatunek

tamaryndowiec indyjski

Nazwa systematyczna
Tamarindus indica L.
Sp. pl. 1:34. 1753
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]
Status iucn3.1 LC pl.svg

Tamaryndowiec indyjski, tamarynd indyjski, powidlnik indyjski (Tamarindus indica L.) – gatunek tropikalnego drzewa, pochodzący ze wschodniej Afryki. Jedyny gatunek z rodzaju Tamarindus z podrodziny Detarioideae rodziny bobowatych.

Morfologia

Drzewo osiąga do 20 m wysokości i pozostaje wiecznie zielone na terenach gdzie nie występuje pora sucha. Liście parzystopierzaste, kwiaty pachnące i zebrane w grona. Składają się z 4-działkowego kielicha, 3 żółtobiałych płatków korony, 1 słupka i 3 pręcików. Owoce to duże strąki zawierające w środku mięsisty miąższ i nasiona. Zwane są także indyjskimi daktylami i są ulubionym pożywieniem małp.

Zastosowanie

  • Owoce są jadalne na surowo, wykonuje się też z nich napoje chłodzące aguas frescas. Miąższ owoców (młode owoce są bardzo kwaśne, starsze – słodsze) jest używany jako przyprawa w kuchni azjatyckiej oraz latynoamerykańskiej. Jest ważnym składnikiem sosu Worcestershire i pani puri.
  • Pulpa otrzymywana z owoców jest używana do domowego farbowania odzieży, koców, kilimów, a także do przebarwiania jedwabiu z koloru niebieskiego na zielony i do wybielania liści palmowych, z których następnie wytwarza się liczne przedmioty codziennego użytku.
  • Z nasion tamaryndowca wytwarzana jest biżuteria. Otrzymanego z nich proszku używa się do utwardzania tkanin (ma podobne, ale lepsze właściwości, niż krochmal). Oleju z nasion używa się jako pokostu.
  • Drewno tamaryndowca jest bardzo cenione ze względu na swoją żółtoczerwoną barwę. Jest trwałe i bardzo twarde, odporne na szkodniki i gnicie. Wykonuje się z niego posążki, meble i elementy wykończenia wnętrz. Kije z tamaryndowca są używane do wykonywania kary chłosty.
  • W krajach tropikalnych i subtropikalnych tamaryndowiec jest często sadzony wzdłuż dróg.

Galeria

Przypisy

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-29] (ang.).
  3. Tamarindus indica, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).

Bibliografia

  • Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.

Media użyte na tej stronie

Status iucn3.1 LC pl.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5
Tamarindus indica-flowers.jpg
Tamarindus indica flowers. They are of the bean/pea family but have peculiar-looking flowers - large white sepals, only 3 petals, and only 3 stamens.
Tamarindus indica pods2.JPG
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to B.navez (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC BY 2.5
Tamarinier (Tamarindus indica) - pods
TamarindSeedling.jpg
Autor: unknown, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Tamarindus indica 2.JPG
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to B.navez (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC BY 2.5
Tamarinier (Tamarindus indica)
Tamarind fruits (Tamarindus indica 'Si Thong').jpg
Autor: Ivar Leidus, Licencja: CC BY-SA 4.0
Tamarind fruits (Tamarindus indica 'Si Thong') – whole, cracked open and three seeds. Grown in Thailand