Tarczówki

Tarczówki
Pentatomoidea
Leach, 1815
Ilustracja
Eurydema ventralis z tarczówkowatych
Systematyka
Domenaeukarionty
Królestwozwierzęta
Typstawonogi
Gromadaowady
Podgromadauskrzydlone
Rządpluskwiaki
(bez rangi)Euhemiptera
(bez rangi)Heteropterodea
Podrządpluskwiaki różnoskrzydłe
InfrarządPentatomomorpha
Nadrodzinatarczówki
Legnotus z rodziny ziemikowatych
Przedstawiciel Urostylididae
Musgraveia sulciventris z rodziny Tesseratomidae

Tarczówki (Pentatomoidea) – nadrodzina owadów z podrzędu pluskwiaków różnoskrzydłych i infrarzędu Pentatomomorpha.

Opis

Pluskwiaki zwykle średnich rozmiarów, o rozmaitym ubarwieniu: od jednolitego do kontrastująco wielobarwnego[1]. Ciało najczęściej jest w obrysie silnie jajowate i niewiele dłuższe niż szerokie, jednak u Urostylididae jest ono wyraźnie wydłużone. Z kolei wśród pawężowatych, Canopidae i Megarididae ciało jest kulistawe: silnie wypukłe i o szerokości zbliżonej do długości. Badania Grazii i innych pozwoliły rozpoznać 4 cechy wspólne dla tarczówek. Tarczka osiąga lub przekracza poprzeczną linię poprowadzoną między wierzchołkowymi kątami trzeciego segmentu odwłoka i przecinającą jego listewkę brzeżną. Łącznik między międzykrywkami jest szczątkowy, w związku z czym wierzchołki tychże leżą blisko siebie, choć nie stykają się ze sobą. Na urosternitach od drugiego do siódmego trichobotria występują w układzie 2+2 (częściej) lub 1+1. Ponadto samice charakteryzuje ósmy tergit odwłoka nakrywający dziewiąty[2].

Biologia i ekologia

Przeważają fitofagi ssące, w tym głównie polifagi, rzadziej monofagi. Część fitofagów zdolna jest do fakultatywnego drapieżnictwa, w tym kanibalizmu. Całkowicie drapieżny tryb życia charakteryzuje tylko Asopinae[1].

Systematyka

Do nadrodziny tej zalicza się 16 rodzin[3]:

  • Acanthosomatidae Signoret, 1863 – puklicowate
  • Canopidae McAtee et Malloch, 1928
  • Cydnidae Billberg, 1820 – ziemikowate
  • Dinidoridae Stål, 1867
  • Lestoniidae China, 1955
  • Megarididae McAtee et Malloch, 1928
  • Parastrachiidae Oshanin, 1922
  • Pentatomidae Leach, 1815 – tarczówkowate
  • Phloeidae Dallas, 1851
  • Plataspididae Dallas, 1851 – pawężowate
  • Saileriolidae
  • Scutelleridae Leach, 1815 – żółwinkowate
  • Tesseratomidae Stål, 1864
  • Thaumastellidae
  • Thyreocoridae Amyot et Audinet-Serville, 1843
  • Urostylididae Dallas, 1851

Badania filogenetyczne Grazii i innych z 2008 roku wskazują, że pozycję bazalną wśród tarczówek zajmują Urostylididae, a pozycję bazalną względem wszystkich tarczówek z wyjątkiem Urostylididae zajmują Saileriolidae. Z kolei najbardziej zaawansowane ewolucyjnie są tarczówkowate[2].

Przypisy

  1. a b Jerzy A. Lis, Barbara Lis, Dariusz J. Ziaja: Heteroptera Poloniae 2: Pentatomoidea. Część I Plataspidae, Thyreocoridae, Cydnidae, Acanthosomatidae, Scutelleridae. Opole: Centrum Studiów nad Bioróżnorodnością (CeStuBio), Katedra Biosystematyki UO, 2012. ISBN 978-83-7164-568-6.
  2. a b Jocelia Grazia, Randall T. Schuh, Ward C. Wheeler. Phylogenetic relationships of family groups in Pentatomoidea based on morphology and DNA sequences (Insecta: Heteroptera). „Cladistics”. 4, s. 1–45, 2008. DOI: 10.1111/j.1096-0031.2008.00224.x. 
  3. David A. Rider: Classification. W: Pentatomoidea Home page [on-line]. Department of Entomology, North Dakota State University, 2011. [dostęp 2016-06-09].

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Musgraveia sulciventris (14337826319).jpg
Autor: Graham Wise from Brisbane, Australia, Licencja: CC BY 2.0
Bronze orange bug
Pentatomidae - Eurydema ventralis-001.jpg
Autor: Hectonichus, Licencja: CC BY-SA 3.0
Eurydema ventralis. Young adult. Val Veny, Aosta, Italy
Urostylididae Himalayas.jpg
Autor: L. Shyamal, Licencja: CC BY-SA 4.0
Unidentified Urostylididae, Uttarakhand, India