Targ Maślany

ulica Targ Maślany
Śródmieście
Ilustracja
Targ Maślany w środku, na pierwszym planie wieża Ratusza Głównego Miasta
Państwo

 Polska

Miejscowość

Gdańsk

Położenie na mapie Gdańska
Mapa konturowa Gdańska, w centrum znajduje się punkt z opisem „ulica Targ Maślany”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „ulica Targ Maślany”
Ziemia54°20′44,0″N 18°39′11,0″E/54,345556 18,653056

Targ Maślany (kaszb. Masłowi Tôrg[1], dolnoniem. Bottermarcht[2])– historyczny plac w Gdańsku, w dzielnicy Śródmieście. Położony na Starym Przedmieściu nad brzegiem Motławy, ograniczony ulicami Lastadia, Targ Maślany i Podwale Przedmiejskie[3].

Historia

Targ Maślany (Buttermarkt, od kamiennych garnków na masło nazywany też Targiem Garnkowym, Topfmarkt) powstał w 1650 jako miejsce hurtowego handlu masłem. Lokalizacja nad brzegiem Motławy była nieprzypadkowa, bowiem masło dostarczano również drogą wodną. Targowisko funkcjonowało pod zarządem powoływanych przez Radę Miejską kapitanów maślanych. Plac ogrodzony był ażurowym płotem, w centrum, wśród zadaszonych straganów znajdował się budynek z wagą. W pierwszej połowie XIX w. handlowano tu wszystkimi artykułami spożywczymi, zwłaszcza jarzynami i mięsem. W 1829 zlikwidowano funkcję handlową tego miejsca, władze miasta wykupiły teren, w latach 1834–37 wybudowano gmach Gimnazjum Miejskiego (przy ul. Lastadia 2)[4]. W 1875 utworzono tu zieleniec z fontanną Wintera, upamiętniającą uruchomienie wodociągów miejskich. Od 1897 nosił nazwę placu Wintera (Winterplatz), upamiętniając nadburmistrza Gdańska[5].

Targ (Winter Pl.) na planie z 1905

Na południu placu w latach 1875–1878 wybudowano gmach Naddyrekcji Poczty Królewskiej (arch. Carl Schwatlo, ul. Lastadia 41). Od 1926 działała w nim (po nadbudowaniu 3. piętra) pierwsza gdańska rozgłośnia radiowa. Z kolei dawne gimnazjum przekształcono w szkołę średnią. W 1945 większość zabudowy została zniszczona, ocalał gmach szkoły z przyległym domem mieszkalnym (ul. Lastadia 1) i budynek dyrekcji poczty[4], który został jednak poważnie uszkodzony i częściowo spalony[6]. Fontanna została zlikwidowana. Po zakończeniu działań wojennych budynek dawnego gimnazjum stał się siedzibą Zespołu Szkół Przemysłu Spożywczego i Chemicznego, zaś w budynku poczty zlokalizowano internat. W 2009, z uwagi na zły stan budynku, szkołę przeniesiono na Orunię, na ul. Smoleńską. Do marca 2016 budynku nie udało się sprzedać[7].

Po wojnie plac nosił krótko przetłumaczoną błędnie nazwę: pl. Zimowy, zmienioną w 1946 na plac Zielony. Do tradycyjnej nazwy powrócono w 1990.

29 października 2015 Rada Miasta podjęła decyzję o rewitalizacji Targu w latach 2016–2018. W 2015 wykwaterowano mieszkańców domu mieszkalnego przy ul. Lastadia 1, planując jego wyburzenie i utworzenie w tym miejscu prawoskrętu z Podwala Przedmiejskiego[8].

  • Nieistniejąca fontanna na pl. Wintera, w tle gmach gimnazjum, koniec XIX wieku

    Nieistniejąca fontanna na pl. Wintera, w tle gmach gimnazjum, koniec XIX wieku

  • Gmach dawnej dyrekcji poczty przy targu

    Gmach dawnej dyrekcji poczty przy targu

Linki zewnętrzne

Przypisy

  1. ↑ Dr. Florjan Cenôva, Skôrb Kaszébskosłovjnskjè mòvè, str. 83, Svjecè, 1866
  2. ↑ Plattdeutsch der Danziger, www.jessner.homepage.t-online.de [dostęp 2017-11-20].
  3. ↑ Targ Maślany (Gdańsk). [dostęp 2016-03-14].
  4. ↑ a b Targ Maślany. [dostęp 2016-03-14].
  5. ↑ Śladami gdańskiego nadburmistrza. [dostęp 2016-03-22].
  6. ↑ Zmieniają się okolice Targu Maślanego w Gdańsku. Zobaczcie efekty
  7. ↑ Tajemnicza inwestycja dla miejskiej administracji?. [dostęp 2016-03-22].
  8. ↑ Duże zmiany na Targu Maślanym w Gdańsku. [dostęp 2016-03-14].
Place i targi Gdańska
Targi Gdańskie
Place Śródmieścia

Gdansk COA.svg

Media użyte na tej stronie

Gdańsk location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Gdańsk, Polska
Pomeranian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.92 N
  • S: 53.40 N
  • W: 16.65 E
  • E: 19.75 E
Diamond road sign junction across major road.svg
Crossroads with a major road ahead.
Gdańsk Targ Maślany.JPG
Autor: Lawrence Murray from Perth, Australia, Licencja: CC BY 2.0
Gdańsk Główne Miasto & Stare Przedmieście. Remnants of the old city wall at Gdańsk - note converted house.
AkademischesGymnasiumDanzig.jpg
Painting of the Academic Gymnasium in Gdansk (19th century).
Meyer Danzig 1905 Petri-Oberrealschule alt.png
Umgebung der OberRealschule zu St.Petri in Danzig. Ausschnitt aus dem Plan von Danzig in Meyers Konversations-Lexikon, 6. Ausgabe von 1905.
Gdańsk Stare Przedmieście - ul. Lastadia.JPG
Autor: Gdaniec, Licencja: CC BY 3.0
Gdańsk Stare Przedmieście, Targ Maślany (na pierwszym planie) i gmach dawnej poczty (ul. Lastadia 41).