Tarnów Mościce
 Nieczynny budynek dworcowy Tarnów Mościce | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Lokalizacja | |
| Poprzednie nazwy | Mościce, Świerczków, Tarnów Zachodni |
| Dane techniczne | |
| Liczba peronów | 2 |
| Liczba krawędzi peronowych | 2 |
| Kasy |
|
| Linie kolejowe | |
Położenie na mapie Tarnowa  | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
 50°00′23″N 20°55′29″E/50,006389 20,924722 | |
Portal  Transport szynowy | |
Tarnów Mościce (dawniej Mościce, Świerczków, Tarnów Zachodni) – modernistyczna, zabytkowa stacja kolejowa w Tarnowie, w województwie małopolskim, w Polsce[1].
Stacja znajduje się w zachodniej części miasta w dzielnicy Mościce. Oddalona jest o 100 metrów od stadionu klubu sportowego Unia Tarnów. W pobliżu znajdują się Zakłady Azotowe w Tarnowie.
W roku 2017 stacja obsługiwała 300–499 pasażerów na dobę[2].
Historia
W 1962 zakończono elektryfikację trakcji na odcinku Kraków – Podłęże – Tarnów Zachodni[3].
Do lat siedemdziesiątych XX wieku funkcjonował niewielki budynek z pomieszczeniem kasowym i poczekalnią, przekształcony w trakcie rozbudowy w budynek pomocniczy. Architekt Stanisław Wilkosz zbudował wówczas nowy, dwupoziomowy, całkowicie przeszklony budynek o wielokrotnie większej powierzchni użytkowej i kubaturze, który ukończono w 1976 roku. Podczas ówczesnej modernizacji stacji, blisko budynku stacyjnego, wybudowano również nowe przejście podziemne dla pieszych.
W XXI wieku, w ramach modernizacji linii kolejowej E30 na odcinku Podłęże – Rzeszów Zachodni (2015), dotychczasowe perony (peron 1 – jednokrawędziowy, peron 2 – dwukrawędziowy) zostały wyburzone. Na ich miejscu wybudowano dwa nowe perony jednokrawędziowe (jedna krawędź w kierunku Krakowa, druga w kierunku Tarnowa/Rzeszowa/Krynicy). Przejście podziemne zostało przebudowane, zamontowano 2 windy i 1 platformę ruchomą. Tory kolejowe również przebudowano i dostosowano do prędkości 160 km/h.
Z Tarnowa Mościc pociągami osobowymi spółki Koleje Małopolskie w ramach linii SKA3 można dostać się do następujących stacji (2017):
Pociągami REGIO spółki PolRegio można dostać się do następujących stacji:
- Rzeszów Główny
- Dębica
- Nowy Sącz
- Piwniczna
- Tarnów
- Brzesko
- Bochnia
- Kraków Główny
- Trzebinia
- Mysłowice
- Katowice
- Rybnik
W rozkładzie jazdy 2010/2011 postój handlowy na stacji miał także pociąg InterREGIO „Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy” z Rzeszowa do Warszawy.
Przypisy
- ↑ Robert Gąsiorek "Tarnów. Dworzec PKP w Mościcach został wpisany do rejestru zabytków. Czy dzięki temu obiekt, który straszy wyglądem, zmieni swoje oblicze?" 04.08.2021 https://tarnow.naszemiasto.pl/tarnow-dworzec-pkp-w-moscicach-zostal-wpisany-do-rejestru/ar/c1-8395961
- ↑ Największe i najmniejsze stacje w Polsce. [w:] utk.gov.pl [on-line]. [dostęp 2019-12-18].
- ↑ Klaudia Barszcz, Kolej w Tarnowie, [w:] Andrzej Niedojadło (red.), Encyklopedia Tarnowa, Tarnów: Tarnowskie Towarzystwo Kulturalne, 2010, s. 205-206, ISBN 978-83-87366-96-4.
Linki zewnętrzne
- Tarnów Mościce w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl
| Tarnów Mościce | ||
| Linia 91 Kraków Główny – Medyka (73,896 km) | ||
  odległość: 3,966 km |  | odległość: 3,536 km |
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
- N: 50.59 N
- S: 49.07 N
- W: 18.92 E
- E: 21.55 E
head station, track to the left
head station, track to the left
Straight line aqross (according to naming convention, name + modifier)
station at track aqross
head station, track to the right
head station, track to the right
Autor: Paweł Tucki, Licencja: CC BY-SA 3.0
Budynek dworca kolejowego PKP Tarnów-Mościce (1976) w Polsce z widoczną częścią peronu I i wejściem nań oraz parking przed stacją. Architekt Stanisław Wilkosz. Dworzec kolejowy o wysokich walorach architektonicznych jest mocno zakorzeniony w tradycji zachodnioeuropejskiego modernizmu i nawiązuje do najwybitniejszych jego realizacji. Nietypowe bo całkowite przeszklenie budynku wzorowane jest na światowej architekturze nowoczesnej i nadaje mu lekkość i ponadczasowość. Przykład wyjątkowo oryginalnego wzornictwa (designu) z epoki paradoksalnie pozbawiony ówczesnej socjalistycznej skromności i bylejakości obejmujący nietypowe schody przypominające ruchome schody, aluminiowe sufity, lampy rtęciowe oraz ekstrawaganckie ławki przypominające fotele lotnicze lub fotele przeznaczone dla maszynisty nowoczesnego pociągu. Pierwotnie na dworcu użyta została szwajcarska czcionka Helvetica będąca synonimem dobrego designu, czarna na białym tle. Przykład zdecydowanie udanego dworca kolejowego o wybitnej, nowatorskiej i równocześnie bogatej w znaczenia architekturze, który podobnie jak ponadczasowy i pozytywnie oceniany przez krytykę Warszawski Dworzec Centralny (1975) wyróżnia się pozytywnie z typowej i miernej architektury czasów PRL, którą reprezentował na przykład dworzec kolejowy w Płaszowie (1967) oraz we Włocławku (1974). Podczas modernizacji pobliskiej linii kolejowej E 30 w 2015 dokonano aktu dewastacji dworca kolejowego Tarnów-Mościce polegającym na usunięciu oryginalnych stalowych schodów prowadzących z pod monumentalnego zadaszenia na perony kolejowe. Schody były projektem związanym integralnie z architekturą dworca i nie kolidowały z istniejącym wejściem do przejścia podziemnego. Identyczne schody -przypominające schody ruchome- zachowały się wewnątrz budynku dworca. Z okazji modernizacji linii kolejowej dawne dwa perony pasażerskie zostały znacznie oddalone od budynku dworca i połączone z nim przez przejście podziemne wyposażone w windy, przez co przy samym budynku pozostały już tylko dwa tory towarowe połączone usuniętymi już schodami z dworcem co może tłumaczyć pośpiech z jakim usunięto dawne schody, ponieważ te zaczęły odtąd prowadzić pozornie tylko do torów towarowych, jednakże nie uzasadnia to opisanej dewastacji z powodu wysokich walorów nietypowej formy zlikwidowanych schodów. Alternatywą dla likwidacji oryginalnych stalowych schodów było ich zachowanie i wyposażenie krawędzi torów towarowych w estetyczne, szczelne i solidne ogrodzenie w modernistycznej formie, ponieważ tam gdzie prowadziły usunięte schody wciąż znajduje się jeszcze duży taras z długą i szeroką przestrzenią dla ludzi, zapewniającą imponujący widok nad poziomem ulicy. Taras ten jest wyposażony w ławki i objęty jest monumentalnym zadaszeniem będącym częścią budynku dworca kolejowego. Przez taras można obejść dookoła przeszklony budynek dworca i dojść do zachowanych jeszcze z tyłu budynku małych schodów które powtarzają oryginalną formę innych schodów dworca, które to małe schody pozwalają na wejście na antresolę w budynku dworca przez przeszklone drzwi lub zejście w dół na ulicę z tyłu dworca. Fotografia tarasu wykonana w 2021:http://tarnow.net.pl/uploads/articles/ORGINAL/20566a2135cb704c5714314e4b2a590dDSC9231.jpg[1]. Imponujący taras zewnętrzny oraz antresola wewnętrzna stanowią razem "promenadę architektoniczną", jest to pojęcie z historii architektury[2]. Do czasu ewentualnego wyposażenia w schody oraz w ogrodzenie od torów towarowych taras nie może być używany przez ludzi tak jak w latach siedemdziesiątych po otwarciu dworca. Dworzec kolejowy Tarnów-Mościce reprezentuje "piękno polskiej architektury" według magazynu Architektura Murator (10/2020). Widoczne na zdjęciu efekty zasłonięcia okien blachą na parterze, zamalowane drzwi oraz przypadkowa kolorystyka nie są ideą architekta. Na planie całego dworca i jego zadaszenia zachowała się także oryginalna, błyszcząca, granitowa posadzka z kontrastową, dwubarwną kompozycją geometryczną przypominającą tory kolejowe. Nawierzchnia z granitu, która została przeznaczona dla pieszych jest jednak wciąż niszczona przez nielegalnie parkujące samochody ze względu na brak słupków, które jednak w przypadku instalacji musiały by mieć nieinwazyjną formę i brak koloru (np. cienkie słupki ze stali ocynkowanej powtarzające obrys zadaszenia budynku) aby nie zakłócać formy architektonicznej modernistycznego dworca. W styczniu 2021 ruszyła procedura wpisu do rejestru zabytków dworca kolejowego Tarnów-Mościce przez Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Krakowie, dworca którego opisano jako "charakteryzującego się wysokimi walorami architektonicznymi"[3]. Dworzec został zabytkiem w sierpniu.
