Tarnoszyn (gmina)

Tarnoszyn
gmina wiejska
1934–1951[1]
Państwo

 PRL

Województwo

1934–39: lwowskie
(1939–44: dystrykt lubelski)
1944–51: lubelskie

Powiat

1934–39: rawski
1940–45: hrubieszowski
1945–51: tomaszowski

Siedziba

1934–45: Tarnoszyn
1945–51: Uhnów

Populacja (1946)
• liczba ludności


9.781[2]

brak współrzędnych
Portal Polska

Tarnoszyn (od 1951 Ulhówek) – dawna gmina wiejska istniejąca w latach 1934–1951[3] w woj. lwowskim/lubelskim. Siedzibą władz gminy w latach 1934–45 był Tarnoszyn, a po wojnie Uhnów (będący równocześnie siedzibą gminy Uhnów, w której się znajdował)[4].

Gminę zbiorową Tarnoszyn utworzono 1 sierpnia 1934 roku w województwie lwowskim, w powiecie rawskim, z dotychczasowych jednostkowych gmin wiejskich: Dyniska, Korczmin, Korczów, Krzewica, Rzeczyca, Staje, Szczepiatyn, Tarnoszyn, Ulhówek i Wasylów[5].

Pod okupacją niemiecką gminę Tarnoszyn włączono do powiatu hrubieszowskiego w dystrykcie lubelskim Generalnego Gubernatorstwa (GG). Ponieważ granica między GG a Związkiem Radzieckim (a od 1940 między dystryktami lubelskim a galicyjskim w obrębie GG) przebiegała na rzece Sołokii, część Uhnowa (który przypadł ZSRR) na północ od Sołokii - Zastawie[6] ze stacją kolejową Uhnowa (761 mieszkańców) - przyłączono do gminy Tarnoszyn; wyodrębniono też nową gromadę Hubinek. Tak więc gmina Tarnoszyn w latach 1940–45 składała się z 12 gromad: Dyniska, Hubinek, Korczmin, Korczów, Krzewica, Rzeczyca, Staje, Szczepiatyn, Tarnoszyn, Ulhówek, Wasylów i Zastawie[7].

Na mocy dekretu PKWN z 21 sierpnia 1944 (Art. 12) uchylono podział administracyjny wprowadzony przez okupanta[8]. Jednakże, ponieważ przedwojenny powiat rawski przestał istnieć (po przejęciu większej części jego obszaru przez ZSRR), obszar gminy Tarnoszyn pozostałby w powiecie hrubieszowskim. Z powodu bliższego położenia gminy względem Tomaszowa Lubelskiego, władze polskie przeniosły 9 sierpnia 1945 roku gminę do powiatu tomaszowskiego (woj. lubelskie)[9]. W skład gminy wszedł także pas przedzielonej granicą gminy Bruckenthal.

Gmina została zniesiona w dniu 26 listopada 1951 roku w związku z przeniesieniem siedziby z Uhnowa do Ulhówka i zmianą nazwy jednostki na gmina Ulhówek[10]. Manewr ten był powiązany ze zmianami terytorialnymi między Związkiem Radzieckm i Polską w ramach umowy o zamianie granic z 1951 roku. W toku zamian, gromady Korczów i Staje (przy linii kolejowej Rawa Ruska–Krystynopol) z gminy Tarnoszyn zostały włączone do ZSRR, a także siedziba gminy Tarnoszyn – Uhnów, pozostawiając przez to gminę Tarnoszyn bez urzędu gminy. W okrojonej gminie wieś Ulhówek posiadała najlepsze predyspozycje do ulokowania nowej siedziby gminy; przy okazji zmieniono też nazwę gminy aby odpowiadała realiom[11].

W lipcu 1952 roku nowa gmina Ulhówek składała się z 8 gromad[12]. Gmina Ulhówek zniesiono ostatecznie 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin[13]. Ulhówek, Tarnoszyn, Rzeczyca i Szczepiatyn utworzyły gromadę Ulhówek, natomiast Dyniska i Hubinek weszły w skład gromady Dyniska, a Wasylów, Korczmin i Krzewica utworzyły gromady Korczmin[14].

Przypisy

  1. ↑ W czasie II wojny światowej przejściowo poza administracją polską; w 1951 jej fragmenty włączono do ZSRR
  2. ↑ Spis ludności z 14 lutego 1946 roku
  3. ↑ od 1 sierpnia 1934 do 25 listopada 1951 roku
  4. ↑ Informator adresowy miast i gmin wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Instytut Wydawniczy Kolumna, 1948.
  5. ↑ Dz.U. z 1934 r. nr 64, poz. 550
  6. ↑ Włączoną do Uhnowa 1 lipca 1934 (Dz.U. z 1934 r. nr 56, poz. 498)
  7. ↑ Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG
  8. ↑ Dz.U. z 1944 r. nr 2, poz. 8
  9. ↑ Dz.U. z 1945 r. nr 26, poz. 160
  10. ↑ Dz.U. z 1951 r. nr 60, poz. 412
  11. ↑ Dz.U. z 1952 r. nr 11, poz. 63
  12. ↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
  13. ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
  14. ↑ Uchwała Nr 16 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu tomaszowskiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 23 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 5 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 3 grudnia 1954 r., Nr. 15, Poz. 64)
Powiat rawski (1920–1939 i 1941–1944)
Przynależność wojewódzka
Miasta / Prawa miejskie (1920–34 →)
Miasteczka (1920–34)
Gminy miejskie (1920–39 →)
Gminy wiejskie zbiorowe
(1934–39 →/→)
Gminy (← 1941–44 →/→)
Miejskie
Wiejskie[D][E]
  1. ↑ a b pozbawiony praw miejskich podczas wojny
  2. ↑ a b w 1939 włączona do GG (dystrykt lubelski)
  3. ↑ a b c d e f po wojnie w Polsce
  4. ↑ kursywą opisano gminy utworzone przez władze hitlerowskie
  5. ↑ strzałki wsteczne dotyczą stanu z 1939
  6. ↑ przed wojną gmina jednowsiowa, podczas wojny wielowsiowa, po wojnie podzielona na jednowsiową gminę Oleszyce i wielowsiową gminę Oleszyce Stare
Powiat hrubieszowski (1867–1975)
Przynależność wojewódzka
Miasta
Gminy wiejskie
(1867−1954 i 1973−75)
Gromady
(1954−72)
  1. ↑ a b w 1940 pozbawione praw miejskich przez okupanta, w 1945 nie uznane za miasto przez władze polskie
  2. ↑ od 1951 w ZSRR
  3. ↑ a b większa część przeszła do ZSRR
Powiat tomaszowski (1867–1940 i 1944–1975)
Przynależność wojewódzka
Miasta
Gminy wiejskie
(1867–1954 i 1973–1975)
Gromady
(1954–72)
  1. ↑ a b za II RP w pow. rawskim

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).