Tarnowszczyzna

Tarnowszczyzna
ilustracja
Państwo

 Białoruś

Obwód

grodzieński

Populacja (2009)
• liczba ludności


578[1]

Nr kierunkowy

+375 1561

Kod pocztowy

231328

Położenie na mapie obwodu grodzieńskiego
Mapa konturowa obwodu grodzieńskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Tarnowszczyzna”
Położenie na mapie Białorusi
Ziemia53°47′41,1″N 25°08′49,9″E/53,794750 25,147194
Portal Białoruś

Tarnowszczyzna (błr. Тарнова, Tarnowa; ros. Тарново, Tarnowo) – agromiasteczko na Białorusi, w obwodzie grodzieńskim, w rejonie lidzkim. Od 1974 roku siedziba sielsowietu.

Historia

Od XV wieku dobra Białohruda, w skład których wchodziło kilka folwarków, należały do Kieżgajło Zawiszów h. Łabędź. Pod koniec XVII w. właścicielką Białohrudy była córka rotmistrza królewskiego i starosty brasławskiego Jana Jerzego Kieżgajło Zawiszy, a wnuczka marszałka wielkiego litewskiego Krzysztofa Kieżgajło Zawiszy - Anna z Kieżgajło-Zawiszów (zm. 1736) I v. za Czerniewskim II v. za Piotrem Stanisławem hr. Tarnowskim, starostą krzepickim, III v. za Krzysztofem Benedyktem Niemirowiczem-Szczyttem, kasztelanem smoleńskim[2][3].

Anna Zawiszanka na cześć swojego drugiego męża - Piotra Stanisława hr. Tarnowskiego, nazwała jeden z folwarków białohrudzkiego majątku Tarnowszczyzną, a po powtórnym wyjściu za mąż kolejnemu folwarkowi nadała nazwę Szczytniki na cześć Krzysztofa Benedykta Niemirowicza Szczytta, kasztelana smoleńskiego[4].

Kiedy w 1690 Anna z Zawiszów właścicielka dóbr Białohruda (Białogród) poślubiła Piotra Stanisława Tarnowskiego, wkrótce na przeciwległym brzegu rzeki Dzitwy powstała osada nazwana Tarnowszczyzną. W połowie XVIII wieś Tarnowszczyzna stanowiła część wiana Barbary Franciszki Zawiszy-Kieżgajłło, która poślubiła Mikołaja Faustyna Radziwiłła, miecznika wielkiego litewskiego, wojewody nowogródzkiego. Po jego śmierci w 1746 dobra przeszły na jego syna Stanisława, a następnie na wnuka Mikołaja.

Pod koniec XVIII nad Dzitwą wybudowano młyn, ale ze względu na niski stan wody pracował on tylko wiosną i na jesieni. Wieś magnacka położona była w końcu XVIII wieku w powiecie lidzkim województwa wileńskiego[5].

W 1808 wieś została dana w zastaw Tadeuszowi Andrzejkiewiczowi za kwotę 10 tysięcy dukatów złotych i 130 tysięcy złotych. W 1824 ostatecznie podpisano umowę na mocy której Andrzejkiewicz został właścicielem Tarnowszczyzny, jego syn Juliusz sprzedał wieś Konstantemu Kaszczycowi. Kaszczyc walczył w powstaniu styczniowym za co został zmuszony w 1866 do sprzedaży majątku i zesłany na Syberię. Nabywcą był pułkownik Dymitr Mauros, a po jego śmierci w 1896 jego syn Mikołaj. Mikołaj Mauros zmarł w 1919, w 1921 pozostały po nim majątek przeszedł na własność polskiego Skarbu Państwa. W tym czasie Tarnowszczyzna liczyła 8 domów i 57 mieszkańców[6]. Od 1864 we wsi istniała szkoła powszechna, w 1880 działał młyn i gorzelnia.

Za II Rzeczypospolitej w woj. nowogródzkim, w powiecie lidzkim. Do 1931 siedziba gminy Tarnowo, następnie w gminie Białohruda[7][8],.

Po wojnie wieś weszła w struktury administracyjne Związku Radzieckiego.

Przypisy

  1. Liczby ludności miejscowości obwodu grodzieńskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku (ros.).
  2. A. Rachuba, Szczytt Niemirowicz Krzysztof Benedykt [w:] Polski Słownik Biograficzny, Zeszyt 195, 2011, s. 568-570
  3. Dwory i Pałace Pogranicza http://dworypogranicza.pl/index.php/bialorus/35-tarnowszczyzna
  4. Dwory i Pałace Pogranicza http://dworypogranicza.pl/index.php/bialorus/35-tarnowszczyzna
  5. Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 88.
  6. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej - Tom VII - Część I - Województwo Nowogródzkie, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923
  7. Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej - podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
  8. M.P. z 1931 r. nr 285, poz. 378

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Grodno region location map.svg
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Adobe Illustrator., Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Grodno region

Equirectangular projection. Geographic limits of the map:

  • N: 55.03° N
  • S: 52.71° N
  • W: 23.45° E
  • E: 26.75° E