Tarpan (koń)

Tarpan
Equus gmelini[1]
Antonius, 1912
Ilustracja
Jedyne znane zdjęcie żywego tarpana (ale okaz prawdopodobnie nie jest czysty gatunkowo), wykonane w końcu XIX wieku w moskiewskim zoo
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

nieparzystokopytne

Podrząd

koniokształtne

Rodzina

koniowate

Rodzaj

Equus

Gatunek

tarpan

Szkic z 1841 przedstawiający tarpana

Tarpan (Equus gmelini) – wymarły na wolności gatunek dzikiego konia. Zamieszkiwał obszary leśne Europy. Przez niektórych badaczy jest uważany za jednego z przodków konia domowego.

Wygląd

Koń mały, mierzący w kłębie ok. 130 cm. Maść myszata. Na grzbiecie ciemna, wyraźna pręga przebiegająca wzdłuż kręgosłupa oraz pręgowane nogi, co jest cechą charakterystyczną ras prymitywnych. Grzywa krótka i stojąca.

Potomkowie

W okolicach Puszczy Białowieskiej tarpany przetrwały do 1780 roku (lub 1786[2]), kiedy to zostały odłowione i umieszczone w zwierzyńcu hrabiów Zamoyskich koło Biłgoraja[3][4]. Najdłużej tarpany przetrwały jednak na stepach Ukrainy (ostatnie dzikie konie wymarły tam na początku lat 80. XIX wieku)[5].

W 1808 roku z powodu panującej biedy tarpany ze zwierzyńca Zamojskich zostały rozdane okolicznym chłopom, tam w wyniku krzyżowania z lokalnymi końmi wykształciła się rasa nazwana przez prof. Tadeusza Vetulaniego konikiem polskim[3]. Naukowiec ten rozpoczął w 1936 roku pracę nad odtworzeniem dzikich tarpanów leśnych w Puszczy Białowieskiej na bazie koników polskich. W czasie II wojny światowej hodowla została zniszczona, a część koników wywieziono do Niemiec.

W 1949 ocalałe koniki trafiły do Popielna, tam w Instytucie Genetyki i Hodowli Doświadczalnej PAN prowadzi się nad nimi badania naukowe i hodowlę zachowawczą[4]. Przebywają one na otwartej przestrzeni, opieka ogranicza się do podawania siana w zimie. W warunkach rezerwatowych są też utrzymywane w Stacji Doświadczalnej Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu[6].

Przypisy

  1. Equus gmelini, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. Ilustrowana Księga Przyrody Polskiej Jadwiga Knaflewska, Michał Siemionowicz;Publicat.
  3. a b Elżbieta Martyniuk: Ochrona zasobów genetycznych zwierząt gospodarskich. Warszawa: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, 2010, s. 21–22, seria: Biblioteczka programu rolnośrodowiskowego 2007–2013. ISBN 978-83-62164-36-3.
  4. a b Program ochrony zasobów genetycznych koni rasy konik polski. Instytut Zootechniki Państwowy Instytut Badawczy. s. 1–3. [dostęp 2011-05-18]. [PDF].
  5. Portal galopuje.pl: Koń tarpan
  6. Konik polski. Pakiet Edukacyjny Natura 2000. [dostęp 2012-08-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-03-02)].

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Tarpan.png
Only known illustration of a tarpan made from life, depicting a five month old colt.(Bennett 1998)
Kherson tarpan.jpg
Tarpan at the Moscow zoo. This male tarpan was then 18 years old, dark grey with white spot on front left tibia. Mane was very long; the tail was cut by keepers. The tarpan was caught in 1866 on Zagradovsk steppe and lived until 1880 in Novovorontsovka, until it reached Moscow zoo on May 29th 1884. He was castrated from 3 years of age, and possibly not a pure specimen. His height at withers was 133 cm.