Tarragona

Tarragona
ilustracja
Herb
HerbFlaga
Państwo Hiszpania
Wspólnota autonomiczna Katalonia
ProwincjaTarragona
ComarcaTarragonès
GminaTarragona
AlkadPau Ricomà (Republikańska Lewica Katalonii (ERC))
Powierzchnia64,6 km²
Wysokość6 m n.p.m.
Populacja (2005)
• liczba ludności
• gęstość

128 152
1 983 os./km²
Nr kierunkowy977
Kod pocztowy43001-43008 i 43100
Tablice rejestracyjneT
Położenie na mapie Katalonii
Położenie na mapie Hiszpanii
Mapa konturowa Hiszpanii, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Tarragona”
Ziemia41°06′N 1°14′E/41,100000 1,233333
Strona internetowa
Portal Hiszpania
Archeologiczny zespół Tarraco[a]
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
ilustracja
Państwo Hiszpania
Typkulturowy
Spełniane kryteriumII, III
Numer ref.875
Region[b]Europa i Ameryka Północna
Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę2000
na 24. sesji

Tarragona (wym. katal. [tərəˈɣonə], wym. hiszp. [taraˈɣona]; łac. Tarraco) – miasto we wschodniej Hiszpanii nad Morzem Śródziemnym, w południowej Katalonii; stolica prowincji o tej samej nazwie i comarki Tarragonès. Miasto liczy 128 152 mieszkańców. Związek miejski Tarragony jest dwudziesty pod względem wielkości w Hiszpanii i liczy 348 921 mieszkańców. W Tarragonie znajduje się duży port morski. Miasto jest siedzibą uniwersytetu (Universitat Rovira i Virgili).

W mieście znajduje się stacja kolejowa Tarragona. 7,5 km od miasta znajduje się port lotniczy Aeropuerto de Reus.

W mieście rozwinął się przemysł chemiczny, spożywczy, metalowy, drzewny, elektrotechniczny, włókienniczy oraz rafineryjny[1].

Historia

Początki miasta sięgają głębokiej starożytności. Pierwotnie osiedlili się tu Iberowie, następnie Kartagińczycy, którzy nazwali miasto Tarchon, a w III wieku p.n.e. założyli tu swoją bazę Rzymianie. Została ufortyfikowana przez braci Publiusza i Gnejusza Korneliuszy Scypionów, jako baza wypadowa przeciwko Kartaginie. W Imperium Rzymskim Tarragona (ówcześnie pod nazwą Tarraco lub Colonia Iulia Urbs Triumphalis Tarraco) była warownym obozem wykorzystywanym do podboju Półwyspu Iberyjskiego. Za czasów Oktawiana Augusta miasto zostało stolicą prowincji Hispania Tarraconensis lub Hispania Citerior. W czasie największego rozwitu Tarraco było jednym z najelegantszych miast całego imperium. Zamieszkiwało je około 250 tysięcy osób. Przez pewien czas miasto biło własną monetę.

Po upadku Rzymu zdobyta w 406 przez Swebów i Wandalów a w 416 przez Wizygotów, którzy utworzyli w Hiszpanii własne państwo.

W roku 713 opanowana przez Maurów.

We wczesnym średniowieczu miasto przeszło pod władzę arystokracji z pobliskiej Barcelony, a w kolejnych wiekach dzieliło los całej Katalonii.

W czasie wojny o sukcesję hiszpańską w latach 1705-1714 Tarragona została zdobyta i ufortyfikowana przez wojska angielskie.

Kompleks archeologiczny

Tarragona słynie przede wszystkim z zabytków okresu rzymskiego. Rozległy kompleks archeologiczny Passeig Arqueològic jest główną atrakcją turystyczną miasta. Zebrane tu zabytki z czasów rzymskich stały się przyczyną wpisania Tarragony w 2000 roku na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Do naszych czasów dotrwały m.in. resztki starożytnych murów miejskich (także tych budowanych jeszcze przez Iberów), teatru, amfiteatru, dwóch forów rzymskich (prowincji i miejskiego), a także cyrku, na którym począwszy od I wieku p.n.e. urządzano wyścigi rydwanów, oraz rozległej nekropoli z okresu między III a VI w. n.e. (w miejscowym muzeum podziwiać można m.in. sarkofagi, mozaiki i amfory znalezione w grobowcach).

W obrębie murów miejskich można wyróżnić cyklopowe, zbudowane prawdopodobnie przez Iberów, rzymskie, niewielkie fragmenty średniowieczne oraz bastiony i bramy z pocz. XVIII w. (angielskie).

Pozostałości amfiteatru rzymskiego, powstałego w II w. leżą za murami, w pobliżu brzegu morza. W jego obrębie znajdują się ruiny kościoła zbudowanego przez Wizygotów. W średniowieczu z amfiteatru korzystano jako z kamieniołomu, dostarczającego budulec do wznoszenia domów i świątyń.

W obrębie rzymskiego cyrku (hipodromu) o długości ok. 500 m powstał plac Plaça de la Font oraz kilka uliczek.

Do innych rzymskich zabytków położonych na obrzeżach miasta zalicza się m.in. akwedukt rzymski, zwany diabelskim mostem (El Pont del Diable po katalońsku, El Puente del Diablo po hiszpańsku), który dostarczał niegdyś wodę z odległego o ponad 30 kilometrów Gayo. Znajduje się on 4 km na północ od miasta. W miejscu, gdzie przekracza dolinę, ma 249 m długości i 27 m wysokości w najwyższym miejscu. Składa się z dwóch pięter. Dolne zbudowane jest 11 łuków, a górne z 25. Pozostałości rzymskich budowli znajdują się także na terenach położonych poza miastem, m.in. oddalona o około 6 kilometrów Torre dels Escipions - mauzoleum z II wieku n.e., czy łuk triumfalny Arc de Bera (20 km od miasta).

Z okresu średniowiecza w mieście pozostało wiele zabytków, m.in. starówka z ukończoną w XIV wieku[2] katedrą romańską. W czasach nowożytnych powstało kilka ciekawych budowli secesyjnych.

Klimat

Średnia temperatura i opady dla portu lotniczego Reus (pomiędzy Tarragoną a Reus)
MiesiącStyLutMarKwiMajCzeLipSieWrzPaźLisGruRoczna
Średnie temperatury w dzień [°C]14.114.917.119.022.226.329.329.426.322.317.514.621,1
Średnie dobowe temperatury [°C]9.09.711.913.817.221.224.224.621.517.512.69.716,1
Średnie temperatury w nocy [°C]3.94.56.68.612.116.119.119.716.612.77.64.711,1
Opady [mm] 292828375425154277755336500
Średnia liczba dni z opadami4.03.53.85.05.43.12.03.65.16.04.44.149,8
Wilgotność [%]70686766666363667073727268
Średnie usłonecznienie (w godzinach)1571621972222512743062652091821571442527
Źródło: Agencia Estatal de Meteorología[3] (liczba dni z opadami dla wartości 1 mm, wysokość 71 m n.p.m., 9 km od morza, 1981–2010)
Średnia dobowa temperatura morza (°C)[4]
StyLutMarKwiMajCzeLipSieWrzPaźLisGruRok
13,413,113,315,218,222,123,924,923,921,618,415,418,6

Sport

W mieście działa klub piłki nożnej, Gimnàstic Tarragona, grający w hiszpańskiej lidze Segunda División, będącej drugim poziomem ligowych rozgrywek piłkarskich w Hiszpanii. Inne sekcje klubu to gimnastyka, lekkoatletyka, koszykówka, tenis, tenis stołowy oraz futsal.

Miasta partnerskie

Przypisy

  1. Tarragona, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-08-22].
  2. Praca zbiorowa: Sztuka Romańska. red. Rolf Toman. Tandem Verlag GmBH, 2008, s. 212. ISBN 978-83-7512-972-4.
  3. Standard climate values. Reus Aeropuerto – Agencia Estatal de Meteorología.
  4. Tarragona Water Temperature - seatemperature.org

Bibliografia

  • Hiszpania, seria: Przewodnik Pascala, Wydawnictwo Pascal, Bielsko-Biała 2005, ISBN 83-7304-396-9, str. 723-729.

Media użyte na tej stronie

Flag of UNESCO.svg
Flag of the United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO)
Tarragona Kathedrale.JPG
Cathedral in Tarragona, Spain
Tarragona.Pretorio.jpg
Autor: Year of the dragon, Licencja: CC-BY-SA-3.0

Tarragona. Torre del Pretorio

Catalonia relief location map.svg
© Sémhur / Wikimedia Commons, CC BY-SA 4.0
Relief location map of Catalonia, Spain. Equirectangular projection, 42.99° N, -0.55° W, 4.02° E, 40.405° S. Center : 41.6975, 1.735
Tarragona Ampitheatre.jpg
Autor: unknown, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Coat of Arms of Tarragona City.svg
Autor: Heralder, elements from File:Escut de Tarragona.svgby Ebrenc, Licencja: CC BY-SA 3.0
Coat of arms of Tarragona, Catalonia (Spain)
Roman circus of Tarraco 01.jpg
Autor: Bernard Gagnon, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ruines of Roman circus of Tarraco, Tarragona, Spain
Festa major.jpg
Autor: Jacordoba100, Licencja: CC BY 3.0
Santa Tecla. Fiesta mayor de Tarragona.
Tarragona.Via.Imperial.jpg
Autor: Josep Panadero, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Tarragona. Via del Imperio Romano
Cathedral of Tarragona 02.jpg
Autor: Bernard Gagnon, Licencja: CC BY-SA 3.0
Cathedral of Tarragona, Spain
Diputació copy.jpg
Autor: Catalunyaesunanacio, Licencja: CC0
bandera de la diputació de tarragona
E5371-Tarragona-Aqueduct.jpg
Autor: User:Vmenkov, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Part of the structure seen in artificial lighting
E5320-Vista-de-Tarragona.jpg
Autor: User:Vmenkov, Licencja: CC-BY-SA-3.0
A view of Tarragona, with the harbor in the backgorund, from near the Roman wall
Reliefkarte Spanien.png
Autor: Tschubby, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Reliefkarte Spanien
E5327-Tarragona-Roman-wall.jpg
Autor: User:Vmenkov, Licencja: CC-BY-SA-3.0
On the Roman wall in Tarragona
Flag of Catalonia.svg
The senyera, a flag of Catalonia, and also used by several lands and municipalities of the ancient Crown of Aragon