Taszewo (wieś w województwie kujawsko-pomorskim)
| Artykuł | 53°29′32″N 18°30′54″E |
|---|---|
| - błąd | 38 m |
| WD | 53°26'N, 18°34'E, 53°29'49.56"N, 18°32'6.97"E |
| - błąd | 20647 m |
| Odległość | 1055 m |
| wieś | |
 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość | 80 m n.p.m. |
| Liczba ludności (III 2011) | 147[1] |
| Strefa numeracyjna | 52 |
| Kod pocztowy | 86-131[2] |
| Tablice rejestracyjne | CSW |
| SIMC | 0087550 |
Położenie na mapie gminy Jeżewo _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Jeżewo") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  (c) SANtosito, CC BY-SA 4.0 | |
Położenie na mapie powiatu świeckiego  | |
 53°29′32″N 18°30′54″E/53,492222 18,515000 | |
Taszewo (niem. Taschau) – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie świeckim, w gminie Jeżewo.
Podział administracyjny i demografia
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 147 mieszkańców[1]. Jest jedenastą co do wielkości miejscowością gminy Jeżewo.
Pomniki przyrody
W parku dworskim rosną następujące pomniki przyrody powołane w 1993 roku[3]:
| Nr | Nazwa | Ilość | Obwód |
| 1. | wiąz szypułkowy | 1 | 300 cm |
| 2. | lipa drobnolistna | 4 | 360, 361, 400 i 512 cm |
| 3. | buk zwyczajny | 3 | 332, 390 i 409 cm |
| 4. | kasztanowiec zwyczajny | 1 | 346 cm |
| 5. | jesion wyniosły | 1 | 315 cm |
| 6. | buk zwyczajny odmiany czerwonej | 1 | 280 cm |
Odrębny pomnik przyrody stanowi 7 wiązów szypułkowych w alei dojazdowej do parku o obwodach: 250, 280, 302, 346, 376, 380 i 392 cm.
Historia
Taszewo to stara kociewska wieś. Pierwsza historyczna nazwa pochodzi z 1198 r. i została zapisana jako Thescov. Następnie to: Thessov (1243 r.), Tesev (1293 r.), Tassew (1338 r.), Teschow (1411 r.), Thassewo (1534 r.), Tasiewo (1670 r.), Taszewo (1682 r.), niem. Taschau[4]. Z wszystkich zapisów, od najdawniejszych począwszy, wyraźnie wynika, że nazwa wsi miała zawsze w zasadzie tę samą formę i jest to nazwa dzierżawcza od nazwiska Ciesz z przyrostkiem - ewo. Nazwę można rekonstruować jako Cieszewo (ewentualnie Cieszowo). Forma Taszewo na stałe pojawiła się dopiero w XVI wieku, ale sporadycznie występowała już wcześniej. Inna wersja podaje, że nazwa wsi powstała od imienia Tasz, Taszek, (na ustalenie się postaci Tasz - mogło oddziaływać imię Tasz od Tadeusz)[4].
Dzieje wsi sięgają czasów prehistorycznych. O osadnictwie człowieka świadczą znaleziska z epoki kamiennej dwóch dłutek i siekiero-młotka, które odkryto pod koniec XIX stulecia. Pierwsza wzmianka historyczna o wsi pochodzi z 1198 r. i podaje, że książę pomorski Grzymisław nadał sprowadzonemu przez siebie zakonowi rycerskiemu joannitów niezbędne dla jego egzystencji uposażenie, między innymi dziesięciny z książęcej wsi Taszewo[5]. Być może na przełomie XIII/XIV wieku wieś przeszła w ręce rycerskie - taką własnością było Taszewo w 1338 r. Pierwszym znanym rycerzem - właścicielem dóbr był Mikołaj z Taszewa (1390 r.). Następnie wieś należała do Jaśka (1406 r.) i Tomasza (1411 r.), który pieczętował w Toruniu 1 grudnia 1411 r. traktat pokojowy kończący Wielką Wojnę z Zakonem Krzyżackim. W ciągu następnych stuleci Taszewo miało kilku właścicieli, między innymi: Konarscy (lata 1598-1694), Kospot-Pawłowscy (lata 1694-1812). Po wojnach napoleońskich majątek sprzedał Ignacy Pawłowski za 40 tysięcy talarów Ksaweremu Nositz-Jackowskiemu[6]. Dla dziejów wsi ważnym momentem stało się nabycie majątku w 1855 r. przez rodzinę Wisselink, która trzymała dobra do 1920 r. Alexander Wisselink pobudował istniejący do dnia dzisiejszego, pałac oraz założył wokół niego park. W 1920 r. dobra taszewskie stały się własnością Skarbu Państwa, a dzierżawcą został Kazimierz Różycki[7]. Po 1945 r. dworek był użytkowany przez Fabrykę Maszyn Rolniczych "Unia Grudziądz", Akademię Techniczno-Rolniczą w Bydgoszczy oraz Zakład Stolarki Budowlanej "Stol-Bud" z Tucholi. W 1996 r. przeszedł w ręce prywatne.
Dobra taszewskie w 1570 r. miały 25 łanów ziemi (ok. 425 ha), natomiast w 1772 r. majętności liczyły 35 łanów (ok. 595 ha), w tym 20 łanów stanowił las (ok. 340 ha). W 1885 r. całkowity obszar dóbr taszewskich wynosił 1618 ha.(do dóbr zaliczano miejscowości: Taszewo, Biała, Huta, Taszewko, Nowa Wieś, Białe Błota jeziora: Pleśno, Bielskie)[8]. Taszewo było świadkiem wielu ważnych wydarzeń historycznych. w latach 1733-1735, gdy rozstrzygały się losy króla Stanisława Leszczyńskiego, który musiał się schronić w Gdańsku, powiat świecki był terenem przemarszu wojsk, w tym również rosyjskich. Sztab rosyjski na czele z feldmarszałkiem B. Műnnich po opuszczeniu Gdańska przebywał na kwaterze w Taszewie (16.04.1734 r.)[9].
W okresie wojen napoleońskich Taszewo i okolice były świadkiem przemarszu wojsk polskich i francuskich. W okresie stycznia i lutego 1807 r. oddziały polskie operowały na terenie ziemi świeckiej i nowskiej. Dwór Pawłowskich w Taszewie stał się kwaterą dla pułkownika Jana Michała Dąbrowskiego – syna generała (2–10 lutego 1807 r.). Do spotkania z ojcem doszło 9–10 lutego 1807 r., kiedy do Taszewa przybył Jan Henryk Dąbrowski – generał, legendarny twórca Legionów Polskich we Włoszech[10].
Przypisy
- ↑ a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1301 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Rozporządzenie nr 305/93 Wojewody Bydgoskiego z dnia 26 października 1993 roku
- ↑ a b Brózdowska E., 2005, "Pochodzenie nazw miejscowości gminy Jeżewo", w: "Gmina Jeżewo ", praca zbiorowa, Jeżewo
- ↑ Grzegorz M., 1999, "Świecie i księstwo świecko-lubiszewskie w świetle dokumentu księcia Grzymisława z 11 listopada 1198 r." w: "Świecie i ziemia świecka w 800-lecie istnienia", praca zbiorowa, Bydgoszcz
- ↑ Maercker H., 1886 - 1888, "Eine polnische Starostei und ein preussischer Landratskreis. Geschichte des Schwetzer Kreises 1466-1873", Zeitschrift des Westpreussischer Geschichtsvereins, Bd. 17-19
- ↑ Dąbrowski Z., 2005, "Pod zaborem pruskim", w: "Gmina Jeżewo", praca zbiorowa, Jeżewo
- ↑ Chlebowski B. (red.), 1880-1888, "Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich", t. I-XII, Warszawa
- ↑ Cackowski S., Grzegorz M., 1979, "W czasach Rzeczypospolitej szlacheckiej (1466-1772)", w: "Dzieje Świecia nad Wisłą i jego regionu", t. 1, Warszawa, Poznań, Toruń
- ↑ Staszewski J., 1933, "Pomorze w latach 1806-1807", Poznań
| Siedziba gminy | |
|---|---|
| Wsie | |
| Osady | |
| Osady leśne | |
| Integralne części wsi |
|
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
(c) SANtosito, CC BY-SA 4.0
Location map of Kuyavian-Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 53.83 N
- S: 52.28 N
- W: 17.16 E
- E: 19.88 E
Autor:
Mapa gminy Jeżewo, Polska
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Świecie County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
- N: 53.74 N
- S: 53.23 N
- W: 18.02 E
- E: 18.80 E
Autor: Zbigniew Zieliński, Licencja: CC BY-SA 3.0
Siedem wiązów szypułkowych przy drodze dojazdowej do parku dworskiego - pomniki przyrody - o obwodach 248-460 cm (2015r.).