Tatjana Samojłowa

Tatjana Samojłowa

Imię i nazwisko	Татьяна Евгеньевна Самойлова
Data i miejsce urodzenia	4 maja 1934 Leningrad
Data i miejsce śmierci	4 maja 2014 Moskwa
Zawód	aktorka
Współmałżonek	Wasilij Łanowoj Walerij Osipow Eduard Maszkowicz Solomon Szulman
Odznaczenia

Tatjana Jewgienjewna Samojłowa (ros. Татьяна Евгеньевна Самойлова; ur. 4 maja 1934 w Leningradzie, zm. 4 maja 2014^[1] w Moskwie) – radziecka i rosyjska aktorka. Sławę przyniosła jej rola w filmie Lecą żurawie (1957), nagrodzona na Festiwalu Filmowym w Cannes.

Życiorys

Ojcem Samojłowej był popularny rosyjski aktor filmowy Jewgienij Samojłow (1912–2006) a matką Zinaida Iliniczyna Lewin (1914–1995), polska Żydówka^[2]. Matka z wykształcenia i zawodu była inżynierem elektromechanikiem, ale posiadała duże zdolności pianistyczne i zamiłowanie do sztuki. Tatiana Samojłowa była pod wrażeniem dokonań i popularności ojca.

W 1937 rodzina przeniosła się do Moskwy, gdzie Samojłowa ukończyła studio baletowe w moskiewskim Teatrze Muzycznym im. K. Stanisławskiego i W. Niemirowicza-Danczenki, gdzie osiągała doskonałe wyniki, tak dobre, że ówczesna rosyjska primabalerina Maja Plisiecka proponowała jej kontynuację nauki w studium baletowym przy „Teatrze Bolszoj”. Wybrała jednak aktorstwo.

W latach 1953–1956 Samojłowa uczyła się aktorstwa w Instytucie Teatralnym im. Borysa Szczukina. Tam poznała swojego przyszłego męża, aktora Wasilija Łanowoja (małżeństwo trwało 6 lat). Wtedy też zagrała Marię w Meksykaninie, ekranizacji opowiadania Jacka Londona. Dwa lata później zagrała Weronikę w głośnym filmie Lecą żurawie Michaiła Kałatozowa, za którą otrzymała nagrodę specjalną na międzynarodowym festiwalu filmowym w Cannes a sam film „Złotą Palmę” (film trafił tam dzięki sugestii ówczesnego młodego francuskiego operatora – Claude'a Leloucha, który przez dwa dni uczestniczył w jego kręceniu jako asystent reżysera). Inną ważną rolą w jej dorobku ekranowym była rosyjska adaptacja powieści Lwa Tołstoja Anna Karenina w ekranizacji Aleksandra Zarchi z 1967 roku. Pomimo doskonałej gry Samojłowej i zwrócenia na niego uwagi przez zachodni świat filmowy film nie od odniósł takiego sukcesu jak Lecą żurawie z powodu niekorzystnych stosunków międzynarodowych pomiędzy „wschodem” i „zachodem” w 1968 roku.

W połowie lat 70. XX w. znikła z ekranu, by po dłuższej przerwie pojawić się znowu w 2000.

Zmarła w 2014 roku. Została pochowana na Cmentarzu Nowodziewiczym w Moskwie^[3].

Miała brata i syna, który w 1995 r. wyjechał do USA, tam ożenił się z Amerykanką poznaną w Moskwie, z którą ma córkę – Tatianę.

Do końca życia przyznawała się do swojego żydowskiego pochodzenia, chociaż nie zajmowała wyraźnego stanowiska wobec problemów tej społeczności w ZSRR. Pod koniec życia przeszła na prawosławie.

Wybrana filmografia

• 1955: Meksykańczyk (Мексиканец) jako Maria^[4]
• 1957: Lecą żurawie (Летят журавли) jako Weronika^[4]
• 1959: Niewysłany list (Неотправленное письмо) jako Tania^[4]
• 1960: Leon Garros szuka przyjaciela (Леон Гаррос ищет друга) jako Natasza^[4]
• 1961: Alba Regia (Альба Регия)
• 1964: Oni szli na Wschód (Они шли на восток) jako Sonia^[4]
• 1967: Anna Karenina (Анна Каренина) jako Anna Karenina^[4]
• 1967: Żołnierze bez mundurów (Солдаты без мундиров)
• 1972: Miasto na Kaukazie (Город на Кавказе)
• 1972: Długa droga krótkiego dnia (Длинная дорога в короткий день) jako Jekatierina Zołotarienko^[4]
• 1973: Nie ma powrotu (Возврата нет) jako Nastiura^[4]
• 1974: Ocean (Океан) jako Masza^[4]
• 1975: Brylanty dla dyktatury proletariatu (Бриллианты для диктатуры пролетариата)
• 2000: 24 godziny (Двадцать четыре часа)
• 2004: Moskiewska saga (Московская сага) – serial TV
• 2004: Сен-Жермен

Nagrody

• Nagroda na MFF w Cannes Nagroda specjalna: 1958 Lecą żurawie

Przypisy

Bibliografia

• Mono-Ejgenberg Tamara, Kariera aktorska Tatiany Samojłowej. Niezapomniana Weronika z filmu „Lecą żurawie”; [w:] „Słowo żydowskie”, 2016, nr 1, ss. 14-17.
• Galina Dołmatowska, Irina Szyłowa, Sylwetki radzieckiego ekranu, przeł. z ros. Marek Dzierwajłło, Wydawnictwo Progress, Moskwa 1980, s. 649-656.
• Tatjana Samojłowa w bazie IMDb (ang.)
• Tatjana Samojłowa w bazie Filmweb
• Tatiana Samojłowa w bazie Актëры советского и российского кино (ros.)
• Samojłowa Tatiana Jewgienjewna w bazie portalwiedzy.onet.pl