Tawa

Tawa
Okres istnienia: 215–213 mln lat temu
215/213
215/213
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

zauropsydy

Podgromada

diapsydy

Infragromada

archozauromorfy

Nadrząd

dinozaury

Rząd

dinozaury gadziomiedniczne

Podrząd

?teropody

Rodzaj

Tawa
Nesbitt et al., 2009

Gatunki
  • T. hallae Nesbitt et al., 2009

Tawarodzaj niewielkiego drapieżnego dinozaura gadziomiednicznego, prawdopodobnie teropoda, żyjącego w późnym triasie na obecnych terenach Ameryki Północnej. Jego skamieniałości odnaleziono w osadach Hayden Quarry w Parku Narodowym Skamieniałego Lasu datowanych na noryk, około 215–213 mln lat. Odkryto kilka niemal kompletnych szkieletów wykazujących kombinację cech prymitywnych i zaawansowanych. Poza holotypem i paratypami odnaleziono także izolowane kości. Niemal wszystkie spośród nich pochodzą od dużych osobników, co dowodzi, że holotyp i paratypy nie osiągnęły pełnych rozmiarów. Oprócz szczątków Tawa hallae w Hayden Quarry odnaleziono również skamieniałości temnospondyli, fitozaurów, aetozaurów oraz innych przedstawicieli grupy Suchia, a także liczne dinozauromorfy, takie jak Dromomeron, dinozauromorf przypominający silezaura oraz teropody czindezaur i co najmniej jeden przedstawiciel celofyzoidów[1].

Z przodu kręgów szyjnych tawy i czindezaura obecne były pleurocele, co sugeruje, że worki powietrzne w kręgach szyjnych wykształciły się jeszcze przed powstaniem neoteropodów, przypuszczalnie u wszystkich dinozaurów gadziomiednicznych, a być może już u pierwszych Ornithodira. U tawy występowała kombinacja cech prymitywnych, występujących u bardziej bazalnych herrerazaurów, oraz bardziej zaawansowanych, obecnych u bazalnych neoteropodów, takich jak celofyzoidy i dilofozaur. Niektórymi cechami Tawa przypominała również prymitywne dinozaury ptasiomiedniczne, takie jak Heterodontosaurus. Nadgarstek tawy składał się z dziewięciu kości, podobnie jak heterodontozaura, podczas gdy nadgarstek herrerazaura był zbudowany z siedmiu kości, a celofyza – z pięciu[1].

Według analizy filogenetycznej przeprowadzonej przez Sterlinga Nesbitta i współpracowników Tawa jest bazalnym teropodem bardziej zaawansowanym niż Eoraptor oraz herrerazaury i stanowiącym takson siostrzany neoteropodów, od których odróżnia ją m.in. obecność długiej pierwszej kości śródstopia stykająca się z proksymalnym zakończeniem drugiej kości śródstopia. Liczne cechy odróżniają tawę również od czindezaura, występującego w tym samym czasie i miejscu[1]. Z kolei według analizy kladystycznej przeprowadzonej przez Ricardo Martineza i współpracowników (2011) T. hallae był najbardziej bazalnym przedstawicielem kladu Coelophysoidea i tym samym należał do Neotheropoda; jednak umieszczenie go poza Neotheropoda wymagałoby wydłużenia drzewa filogenetycznego o zaledwie jeden stopień w stosunku do najbardziej parsymonicznego[2]. Analiza kladystyczna przeprowadzona przez Nesbitta (2011) potwierdziła, że T. hallae był siostrzany do Neotheropoda. Z analizy tej wynika dodatkowo, że uwzględnienie Tawa w analizach kladystycznych wpływa na to, jaką pozycję filogenetyczną mają według nich herrerazaur i staurikozaur; według analiz, w których uwzględniono T. hallae taksony te były bazalnymi teropodami, zaś według analiz, w których nie uwzględniano Tawa były one w nierozwikłanej politomii z teropodami i zauropodomorfami[3]. Inny rezultat dała jednak analiza przeprowadzona przez Novasa i Ezcurrę (2011); według niej Tawa był bazalnym przedstawicielem kladu Herrerasauria, który to klad był siostrzany do obejmującej teropody i zauropodomorfy grupy Eusaurischia[4].

Nazwa Tawa w języku Hopi oznacza boga Słońca z wierzeń Indian Pueblo. Nazwa gatunkowa gatunku typowego, hallae, honoruje Ruth Hall, która odkryła wiele skamieniałości stanowiących zaczątek zbiorów Ghost Ranch Ruth Hall Museum of Paleontology[1].

Przypisy

  1. a b c d Sterling J. Nesbitt, Nathan D. Smith, Randall B. Irmis, Alan H. Turner, Alex Downs i Mark A. Norell. A Complete Skeleton of a Late Triassic Saurischian and the Early Evolution of Dinosaurs. „Science”. 326 (5959), s. 1530–1533, 2009. DOI: 10.1126/science.1180350. (ang.). 
  2. Ricardo N. Martinez, Paul C. Sereno, Oscar A. Alcober, Carina E. Colombi, Paul R. Renne, Isabel P. Montañez i Brian S. Currie. A basal dinosaur from the dawn of the dinosaur era in southwestern Pangaea. „Science”. 331 (6014), s. 206-210, 2011. DOI: 10.1126/science.1198467. (ang.). 
  3. Sterling J. Nesbitt. The early evolution of archosaurs : relationships and the origin of major clades. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 352, s. 1–292, 2011. (ang.). 
  4. Fernando E. Novas i Martín D. Ezcurra. Phylogenetic relationships of basal saurischians: testing the evidence for the herrerasaurian affinities of Tawa. „Ameghiniana”. 48 (Supl.), s. R118-R119, 2011. (ang.). 

Linki zewnętrzne

Inne

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Wikimedia Community Logo.svg
Logo społeczności Wikimedia. Proszę zauważyć, że w przeciwieństwie do większości logotypów związanych z ruchem Wikimedia, to logo nie jest zarejestrowane jako znak towarowy.
Spinosaurus BW2.png
Autor: , Licencja: CC BY 2.5
Spinosaurus aegyptiacus, a spinosaurid from the Middle Cretaceous of Egypt
Tawa hallae dino 01.JPG
Autor: Conty, Licencja: CC BY 3.0
Tawa hallae, a primitive theropod dinosaur from New Mexico, North America, described and published in 2009. This illustration is based on images published in Science and information from National Science Foundation.[1][2][3]

References

  1. Nesbitt S.J., Smith N.D., Irmis R.B., Turner A.H., Downs A & Norell M.A. (2009). "A Complete Skeleton of a Late Triassic Saurischian and the Early Evolution of Dinosaurs". Science 326(5959): p. 1530-1533. DOI: 10.1126/science.1180350
  2. [1]
  3. Skeletal illustration